لوازم نقش‌آفرینی مؤثر روستاییان و عشایر در تحقق شعار جهش تولید
مدیرکل دفتر ترویج آموزش و تحقیقات تعاونی‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار کرد: نبود نظام مدیریت یکپارچه از مرحله تولید تا عرضه محصول یا نظام زنجیره ارزش یا زنجیره تأمین یکی از چالش‌های سنتی، قدیمی و ساختاری روستاییان ایران است که باعث شده بسیاری از کشاورزان و باغداران محصولات خود را به قیمت بسیار نازل به دلالان بفروشند و سپس این محصولات با قیمت بسیار گران‌تری در شهرها عرضه شود.
مسلم خانی، مدیرکل دفتر ترویج آموزش و تحقیقات تعاونی‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در گفت‌وگو با ایکنا به مناسبت پانزدهم مهرماه، روز روستا و عشایر و نقش آنان در تحقق جهش تولید در کشور اظهار کرد: معنا و مفهوم نامگذاری 15 مهرماه در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز روستا و عشایر این است که نقش روستاییان و عشایر در توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور بسیار با اهمیت است. خوشبختانه اکنون روستاییان قریب به 25 درصد جمعیت کشور را به خودشان اختصاص داده‌اند؛ یعنی حدود 20 میلیون نفر از جمعیت کشور در 62 هزار روستا و آبادی زندگی می‌کنند و سهم بسیار مهمی در تولید مواد غذایی، محصولات کشاورزی، پرورش انواع دام و طیور دارند.
بیشتر بخوانید:
وی افزود: در شیلات نیز روستاییان نقشی برجسته دارند. در حوزه صنایع دستی نیز نقش روستاییان ستودنی است. در اینجا بنا دارم به چند مشکل و چالش که در روستاها و عشایر وجود دارد و راهکارهایی که می‌توان برای این چالش‌ها عملیاتی کرد اشاره می‌کنم. نکته اول اینکه بعد از اصلاحات ارضی در روستاها با مشکل چند تکه کردن زمین‌های کشاورزان مواجه هستیم و تعداد زیادی از روستاییان که زمین کشاورزی دارند به دلیل موضوع نسیه و نقد بودن زمین، زمین‌های آنان در نقاط مختلف روستا پراکنده شده، لذا برای کاشت، داشت و برداشت با مشکلات زیادی مواجه هستند.
خانی اظهار کرد: یکی از راهکارهایی که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا اجرا شده و در ایران هم سابقه موفقی دارد یکپارچه‌سازی اراضی است که روستاییان بر اساس تفاهم و توافقی که با هم انجام می‌دهند با هدایت شورای روستا و دیگر افرادی که ذی‌نفوذ هستند و در مدیریت روستا نقش دارند شرکت‌های سهامی زراعی راه‌اندازی می‌کنند و هر کدام از آنها به اندازه مساحت زمین خود در آن شرکت سهامدار می‌شوند، همه زمین‌ها متصل به هم خواهد شد و در آنجا عملیات، کاشت، داشت و برداشت به صورت مکانیزه و منسجم انجام خواهد شد و خود به خود بهره‌وری افزایش پیدا خواهد کرد و امکان حضور فارغ‌التحصیلان رشته‌های کشاورزی و روستایی در این زمین‌ها فراهم خواهد شد.
این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: نبود نظام مدیریت یکپارچه از مرحله تولید تا عرضه محصول یا نظام زنجیره ارزش یا زنجیره تأمین یکی دیگر از چالش‌های سنتی، قدیمی و ساختاری روستاییان ایران است که باعث شده بسیاری از کشاورزان و باغدارانی که در روستاها فعالیت می‌کنند محصولات خود را به قیمت بسیار نازل به دلالان بفروشند سپس این محصولات با قیمت بسیار گران‌تری در شهرها عرضه شود. شاید طراحی نظام زنجیره ارزش و الگوی ارتباط روستاییان با بازار مصرف نهایی که در بسیاری از کشورهای دنیا عملیاتی شده یکی از واجباتی است که وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت جهاد کشاورزی موظف و مکلف به اجرای آن هستند تا اگر یک کشاورز میوه‌ای را پرورش داده شانس عرضه مستقیم محصول به مصرف‌کننده نهایی را داشته باشد، واسطه‌های غیرضرور در این مدل حذف شوند و سود نهایی به خود کشاورز برسد.
مدیرکل دفتر ترویج آموزش و تحقیقات تعاونی‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تأکید کرد: نکته مهم دیگر در مورد کسب‌وکارهای خُرد و خانگی است که خوشبختانه در روستاها دیرینگی دارند. اساساً روستایی یعنی فعال و بانشاط بودن، صبح زود از خواب بیدار شدن و تا دیر وقت کار کردن، روستایی یعنی نان حلال به دست آوردن. لذا در هیچ‌کدام از روستاها فرهنگ بیکاری به عنوان ارزش تلقی نمی‌شود. موضوع کسب‌وکارهای خرد و خانگی در روستاهای ما جایگاه ویژه‌ای دارند و قاعدتاً توجه به این مشاغل و ایجاد شرکت‌های تعاونی پشتیبان مشاغل خانگی برای روستاییان به گونه‌ای که به آنها در آموزش و توانمندسازی و به ویژه در فروش محصولات و ارتباط دادن کارآفرینان روستایی با بازارهای مصرف شهری مداخله داشته باشد نکته مهم دیگری است که در این روز باید بر آن تأکید کنیم.
خانی تأکید کرد: اطلاعات‌محوری کردن (IT Base) کسب‌وکارها در روستا از جمله کسب و کارهای تعاونی، کسب‌وکارهای خُرد و خانگی و هم انواع مشاغل دیگر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و قاعدتاً روستاییان باید بتوانند از همان روستای خود به شیوه‌های مختلف از اینترنت و سایت‌ها استفاده و محصول خود را به ذی‌نفع و مشتری نهایی عرضه کنند؛ کما اینکه خوشبختانه الان در برخی از روستاییان این اتفاق افتاده و آنان نمایشگاه مجازی محصولات خود را در بستر وب فراهم کرده‌اند و از این طریق توانسته‌اند با مصرف‌کننده و مشتری ارتباط دوسویه داشته باشند.
وی ادامه داد: حضور پر‌رنگ نهادهای آموزشی مرتبط با مهارت‌های کسب و کار در روستاها هم اهمیت بالایی دارد. سازمان فنی و حرفه‌ای و دیگر سازمان‌هایی که متولی آموزش‌های مهارتی هستند در روستا و به ویژه روستاهای بزرگ و دهستان‌ها باید پایگاه داشته باشند که روستاییان بتوانند با کمترین هزینه به مراکز فنی و حرفه‌ای دسترسی پیدا کنند و مهارت‌های لازم را یاد بگیرند چون یقیناً مهارت‌آموزی به افزایش توانایی روستاییان و افزایش بهره‌وری آنها کمک فراوانی می‌کند و منجر می‌شود کشاورزی، دامداری، باغداری، پرورش قارچ سنتی و ... به سوی صنعتی شدن سوق پیدا کند. لذا باید نهادهای آموزشی مرتبط با کسب و کارها را مکلف کنیم حضور جدی‌تری در روستاها داشته باشند، هرچند در قالب طرح هجرت، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای تا حدودی به صورت سیار در روستاها آموزش داده می‌شود. البته این حضور باید مؤثر، مستمر و مداوم باشد.
مدیرکل دفتر ترویج آموزش و تحقیقات تعاونی‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یادآور شد: نکته دیگری که کارآفرینان شهری باید به آن توجه داشته باشند این است که برای ارزان‌‌سازی محصولات و خدمات خودتان می‌توانید موضوع انتقال بنگاه کسب و کار خود از شهر به روستا را در دستور کار قرار دهید. برای مثال اگر الان یک کارآفرین در شهر اراک مشغول تولید لباس یا پوشاک است و هزینه‌های اجاره و بالاسری دیگر را در شهر پرداخت می‌کند. اگر همین کارگاه را به روستا منتقل کند مطمئنا هم هزینه‌های وی به شدت کاهش پیدا می‌کند و هم مزاحمت نهادها و قیمت کالا و خدمت به دلیل ارزان بودن نیروی کار و منابع محیطی کاهش می‌یابد. از سوی دیگر این افراد از مشوق‌‌ها و تسهیلات دولتی استفاده خواهند کرد. همچنین از همان روستا هم می‌توانند از طریق فناوری اطلاعات ارتباطات گسترده‌ای را با بازارهای داخلی و بین‌المللی داشته باشند. خوشبختانه امروزه استفاده از فناوری اطلاعات تا حدودی محدودیت زندگی در شهر یا روستا را حذف کرده است.
انتهای پیام
