بررسی اثرات متقابل بازارهای موازی از سوی مرکز مطالعات اسلامی سازمان بورس

به گزارش ایکنا، در چکیده این گزارش آمده است: در این پژوهش با توجه به اهمیت بررسی تحولات بورس اوراق بهادار کشور، اثرات متقابل بازارهای مختلف کشور و متغیرهای کلان اقتصادی در قالب ارتباط میان پنج بازار «پول»، «سهام»، «ارز»، «طلا» و «مسکن» به همراه متغیرهای «نرخ‏ بهره حقیقی»، «نقدینگی» و «قیمت نفت» در چارچوب یک مدل اقتصادسنجی ترکیبی خودهمبسته‌برداری - گارچ چند متغیره با همبستگی شرطی پویا (VAR-DCC-GARCH) طی دوره زمانی زمستان سال 1393 تا پایان تابستان سال 1399 در تواتر زمانی هفتگی بررسی و تحلیل شده است.

محاسبات پژوهش در محیط نرم ‏افزار متلب نسخه 2020 و همچنین تولباکس MFE در این نرم‏ افزار (که توسط کِوین شپارد ارائه شده است) انجام شده است. جهت پویایی الگو از پنجره غلتان 156 هفته‌ای استفاده شد و محاسبات توابع ضربه-پاسخ (اثر- واکنش) تا سه ماه پس از اعمال شوک انجام گرفت. نتایج الگوهای خودرگسیو برداری پویا نشان داد که ارتباط پویا بین بازارهای مختلف برقرار بوده و در برخی موارد واکنش‌ها با یک وقفه همراه است. یافته‌های پژوهش نشان می‌‏دهد اعمال شوک مثبت به بازار سهام، عامل افزایش شاخص قیمت ارز خارجی (دلار) و طلا (سکه بهار آزادی) در کشور نیست. در واقع واکنش بازارهای سهام، ارز و طلا در کشور ناشی از اعمال شوک مثبت به هر یک از آن‏ها، صرفاً از منظر روانی-هیجانی موجب نوسان کوتاه‏مدت مثبتی می‏ شود که پس از دو الی سه هفته، سریعاً با اثرات ثانویه منفی خنثی می‏‌شود.

در مقدمه این گزارش می‌خوانیم: بورس اوراق بهادار به عنوان یک جزء مهم از مجموعه اقتصادی کشور با سایر اجزا در ارتباط بوده و نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی کشور ایفا می‌کند. تغییرات و رونق و رکود بورس از شرایط حاکم بر اقتصاد تاثیرپذیر بوده و نوسانات بخش‌های مختلف اقتصاد نیز بر آن اثرگذار است. با توجه به اهمیت بورس اوراق بهادار و جایگاه آن به عنوان نماگر شرایط حاکم بر اقتصاد و نیز تاثیرگذاری چرخه‌های تجاری آن بر سایر بخش‌های اقتصاد، بررسی ارتباط متقابل بازار بورس اوراق بهادار با سایر بازارهای موازی از اهمیت فراوانی برخوردار می‌باشد. بر این اساس شناسایی عوامل موثر بر قیمت سهام و تحلیل رفتار قیمتی سهام در مقابل این عوامل، می‌تواند در راستای رونق بازار سرمایه و سیاستگذاری‌های پولی و مالی راهگشا باشد. لیکن در صورت سنجش تاثیر شوک‌های پیش‌بینی شده و پیش‌بینی نشده (ریسک) دارایی‌های جایگزین سهام بر یکدیگر، می‌توان به کنترل بهتر ریسک و اعمال سیاست‌های پولی و مالی موثرتر اقدام نمود.

در بخش دیگری از این گزارش می‌خوانیم: طی دوره زمستان 1393 تا پایان تابستان 139 به طور متوسط رشد حقیقی بازارهای سهام، ارز، طلا همگام با رشد نقدینگی، رشد شاخص قیمت مسکنو رشد شاخص قیمت سبد نفتی اوپک مثبت بوده و تنها نرخ بهره حقیقی منفی بوده است. جهت میانه متغیرها تفاوت چندانی با میانگین نداشته و تنها میانه نرخ بهره حقیقی بر خلاف میانگین آن مثبت شده است. همچنین کمترین انحراف معیار در رشد نقدینگی و بیشترین انحراف معیار در رشد شاخص قیمت نفت رخ داده است. کمترین و بیشترین میزان رشد نیز در دوره تحت بررسی مربوط به رشد شاخص قیمت نفت اوپک بوده است. بیشترین و کمترین میزان چولگی نیز به ترتیب مربوط به رشد قیمت نفت و نرخ بهره حقیقی بوده است. همچنین بیشترین و کمترین میزان کشیدگی توزیع نیز به ترتیب مربوط به رشد قیمت نفت و رشد شاخص قیمت مسکن بوده است.

در بخش نتیجه‌گیری این گزارش آمده است: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد اعمال شوک مثبت به بازار سهام، عامل افزایش شاخص قیمت ارز خارجی (دلار) و طلا (سکه بهار آزادی) در کشور نیست. همچنین شوک مثبت به بازار ارز و طلا در کشور منجر به افزایش شاخص قیمت در بازار سهام (بورس اوراق بهادار تهران) نمی‌شود. در واقع واکنش بازارهای سهام، ارز و طلا در کشور
ناشی از اعمال شوک مثبت به هر یک از آنها، صرفاً از منظر روانی-هیجانی موجب نوسان کوتاه‌مدت مثبتی می‌شود که پس از دو الی سه هفته، سریعاً با اثرات ثانویه منفی خنثی شده و تابع واکنش آنی مجدداً در سطح صفر قرار می‌گیرد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، افزایش شاخص قیمت مسکن در ایران، می‌تواند عاملی برای افزایش شاخص قیمت بازار سهام محسوب شود. این در حالی است که در دوره مورد بررسی، افزایش شاخص قیمت بازار سهام اثر نامتقارنی بر شاخص قیمت بازار مسکن داشته است. تا قبل از سال 1399 ،افزایش بازدهی بازار سهام اثر مثبت و کاهنده‌ای بر بازدهی بازار مسکن داشته است. اما از اواخر سال 1398 واکنش بازار مسکن ناشی از اعمال شوک مثبت در بازار سهام کاملاً بر خلاف گذشته بوده است. به عبارتی در اقتصاد تورمی ایران، بازدهی مثبت بازار سهام کشور و هدایت نقدینگی به این بازار، از تورم فزاینده بازار مسکن کاسته است و اهرم موثری برای سیاستگذار جهت کنترل تورم در بازار مسکن می‌باشد.

متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.