بررسی کنش گفتمانی حضرت ابراهیم(ع) در فصلنامه «تحقیقات علوم قرآن و حدیث»
چهل و ششمین شماره از فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» شامل هفت مقاله علمی از جمله «کنش گفتمانی حضرت ابراهیم با مخالفان در قرآن (بر اساس طبقه‌بندی کنش‌های گفتاری سرل)»، «بررسی ابعاد کارکردی، زیبایی‌شناختی و ادبی پاراگراف‌بندی متن قرآن کریم» و «بررسی و نقد نظریه مشهور مبنی بر ظنی بودن ظواهر قرآن» منتشر شد.
به گزارش ایکنا، چهل و ششمین شماره از فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث»، به صاحب امتیازی دانشگاه الزهراء(س) منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «کنش گفتمانی حضرت ابراهیم با مخالفان در قرآن (بر اساس طبقه‌بندی کنش‌های گفتاری سرل)»، «بررسی ابعاد کارکردی، زیبایی‌شناختی و ادبی پاراگراف‌بندی متن قرآن کریم»، «بازنگری هرم مازلو در مقایسه با مدل قرآنی نیازهای انسانی بر اساس گونه‌شناسی جزاهای اخروی»، «بررسی و نقد نظریه مشهور مبنی بر ظنی بودن ظواهر قرآن»، «اعتبار‌سنجی اصالت انتساب‌ها در محتوای کتاب مصباح‌الشریعه وتاملی در مساله تدلیس و جعل در آن»، «بنی‌اسرائیل و سنت الهی کیفر: تحلیل گفتمان انتقادی یک داستان قرآنی»، «معنا‌شناسی توصیفی «عذاب» در قرآن کریم با تاکید بر رابطه همنشینی».
کنش گفتمانی حضرت ابراهیم با مخالفان
در چکیده مقاله «کنش گفتمانی حضرت ابراهیم با مخالفان در قرآن (بر اساس طبقه‌بندی کنش‌های گفتاری سرل)» می‌خوانیم: «بخش مهمی از ابعاد رسالت انبیاء در برخورد با مخاطب مخالف و تلاش در جهت اقناع و آگاهی‌بخشی به آنان در قالب شیوه‌های رفتاری و گفتاری در قرآن بازتاب وسیعی یافته است. حضرت ابراهیم از جمله پیامبران الهی بود که با شیوه استدلالی، کنش‌های گفتاری متنوعی برای اشاعه گفتمان توحیدی که به لحاظ صورت و محتوا متفاوت از گفتمان دینی موجود (پرستش عناصر طبیعی و بت‌پرستی) در منطقه بین النهرین بود و بستر‌سازی مناسب برای جلب مخاطب مخالف به کار برد. این مقاله با بهره‌گیری از طبقه‌بندی کنش‌های گفتاری سرل (اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی) به نوع‌شناسی کنش‌های گفتاری حضرت ابراهیم در برخورد با مخالفان بر اساس پاره‌گفتارهای موجود در آیات قرآن پرداخته است. یافته پژوهش نشان می‌دهد کنش گفتاری اظهاری که در جهت معرفی و شرح گفتمان توحیدی با هدف اشاعه و تثبیت معنایی آن صورت گرفته بود، از بیشترین و کنش گفتاری اعلامی از کمترین بسامد برخوردار بوده است. به نظر می‌رسد مهمترین عامل موثر بر اغلبیت کنش گفتاری اظهاری، غلبه و هژمونیک شدن گفتمان تعدد خدایان در جامعه بوده که حضرت ابراهیم سعی داشت با استفاده از آن زمینه مناسب جهت برجسته‌سازی گفتمان توحید و به حاشیه راندن گفتمان غالب انجام دهد.»
نقد نظریه مشهور مبنی بر ظنی بودن ظواهر قرآن
در طلیعه مقاله «بررسی و نقد نظریه مشهور مبنی بر ظنی بودن ظواهر قرآن» آمده است: «عبارت‌های قابل توجهی از عالمان مسلمان حاکی است که از نگاه ایشان، دلالت ظواهر قرآن بر مفادشان، ظنی است. پاره‌ای از این عبارت‌ها، مطلق است ولی بخشی از آن‌ها، به مبحث عام و خاص و مسیله تخصیص قرآن با خبر واحد اختصاص دارد. درباره این سخن مشهور، بحث منقحی به عمل نیامده و دلیل روشنی بر آن ارایه نشده ولی می‌توان از خلال مباحث ایشان، به دلایل احتمالی آن پی برد. البته این دلایل، قابل دفاع به نظر نمی‌رسند، چرا که بیشتر آن‌ها، حاصل بی‌توجهی به نقش و عملکرد لفظ در مقام محاوره و تقنین است. زیرا آن‌چه از لفظ در این دو مقام انتظار می‌رود، صرفا افاده مراد استعمالی است و نه مراد جدی و بی‌تردید ظواهر قرآن، در این حد از افاده، مفید قطع هستند. پاره‌ای دیگر از این دلایل، سخنان مخدوش و قابل نقدی است که به اخباری‌ها نسبت داده شده. بلکه باید گفت شواهدی در دست است که نشان می‌دهد، ظواهر قرآن از دلالت‌هایی قطعی و علم‌آور برخوردارند. آیاتی که مردم را به تحدی با قرآن فرا می‌خوانند، آیات دعوت‌کننده به تدبر در قرآن و مفاد حدیث ثقلین، از مهمترین این شواهد است.»
انتهای پیام
