خداباوری درس اصلی اخلاق در سیره نبوی است

به گزارش ایکنا از زنجان، آیت‌الله سیدمحمد حسینی‌زنجانی، شب گذشته، 30 آبان‌ در جلسه درس اخلاق با موضوع «کاربست شیوه‌های رفتاری پیامبر(ص) در خانواده» که به شکل مجازی برای طلاب مدرسه علمیه نورالزهرا(س) برگزار شد، اظهار کرد: بهترین منبع برای پی بردن به لزوم اخلاق، قرآن کریم است که می‌فرماید: «لَقَد مَنَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنينَ إِذ بَعَثَ فيهِم رَسولًا مِن أَنفُسِهِم يَتلو عَلَيهِم آياتِهِ وَيُزَكّيهِم وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتابَ وَالحِكمَةَ وَإِن كانوا مِن قَبلُ لَفي ضَلالٍ مُبينٍ».

وی بیان کرد: در مکتب یونان برای اثبات لزوم بهره‌مندی انسان از اخلاق ابتدا به تجرد نفس اشاره می‌کند یعنی می‌گوید چیزی که در وجود ماست، مجرد از ماده است و در این حالت معلوم می‌شود غذای مناسبی که باید برای روح تهیه کرد باید با تجرد سنخیت داشته باشد تا انسان بتواند به کمال برسد، در حالی که در قرآن و سیره پیامبر(ص) برای دستیابی به کمال، به شناخت و ایمان به ذات اقدس الهی تأکید شده است.

مرجع تقلید شیعیان با اشاره به اینکه پیامبر اکرم(ص) به شعار «قولوا لا إله إلا الله تفلحوا» تأکید کردند، ابراز کرد: فلاح در لغت عرب به دو معنا آمده، یکی شکافتن و دیگری بقا در خیر ابدی است و در واقع اگر انسان خیر را پیدا کرد در خیر ابدی خواهد ماند. مسئله خداباوری به عنوان مسئله‌ای مهم در اخلاق نبوی نهفته است و اگر دید انسان متناسب با دیدگاه نبوت نباشد، به اخلاق معنوی و نبوی دست نخواهد یافت.

وی ادامه داد: فلاخ و بقا در خیر ابدی در صورتی رخ می‌دهد که انسان خود را تزکیه کند و مراقب اعمال خود باشد و بر اساس دستورات الهی رفتار کند. ایمان به خدا شرط اصلی اخلاق است. در کتاب «حکمت عملی» تجلی اخلاق را در گرو توحید و خداباوری می‌داند و اگر توحید نباشد، اخلاق معنا ندارد و حیات طیبه‌ای که در قرآن به آن دعوت شده بر همین مبناست؛ چراکه اگر خدا را در وجود خود باور کنیم، خود را از نفس دنیوی رها کرده‌ایم.

آیت‌الله حسینی‌زنجانی خودخواهی را یکی از مصادیق نفسانیت خواند و تصریح کرد: انسان با درک توحید، از خودیت بیرون می‌آید و به حقیقت وجودی خود پی می‌برد. رذائل اخلاقی مثل خودخواهی مانع دستیابی انسان به کمال معنوی است. در جامعه گاهی با ناملایمات و بی‌اخلاقی‌ها روبه‌رو می‌شویم که ریشه آن به خدانشناسی مربوط می‌شود و بزرگان دینی ما تقویت باورهای توحیدی را یکی از راه‌های تهذیب نفس بیان می‌کنند.

وی به معرفت‌الله برای تحکیم اخلاق تأکید کرد و افزود: ایمان به خدا درس اصلی اخلاق در سیره نبوی به حساب می‌آید و فرق مکتب نبوی با مسلک‌های غیر نبوی در این است که بنای انسان جدید ساختن را در احیای خداباوری بدانید و این خداشناسی وقتی در انسان زنده می‌شود که تقوا را ملاک عمل قرار دهد.

مرجع تقلید شیعیان با اشاره به اینکه ایمان، اعتقادی ذاتی است که ما را در یک مرحله امن قرار می‌دهد، یادآور شد: اگر ایمان واقعی داشته باشیم به مقتضیاتی که از آن به تقوا یاد می‌شود، عمل می‌‎کنیم. تقوای الهی یعنی انسان بر اساس ایمان به خدا مراقبه داشته باشد و از مسیر توحید منحرف نشود و کسی که دیگران را به خداباوری دعوت می‌کند اول خود باید به آن عمل کند و الگوی مناسب ما در این راه پیامبر گرامی اسلام است.

وی با ذکر اینکه پیامبر(ص) مردم را از شک و حیرت بیرون آورده و به نقطه امنی تکیه داده است، تصریح کرد: در سیره رسول اکرم(ص) مسائل ریشه‌ای تربیت انسان نهفته است و باید آنقدر توحید را در وجود خود قوی کنیم تا آنچه می‌پرستیم شرک‌آمیز نباشد.