لزوم خودداری از انگ‌زنی اجتماعی برای کاهش شیوع HIV مثبت در جامعه

تهمینه بی‌آزار، متخصص عفونی و فلوشیپ ایدز، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به مناسبت یکم دسامبر، روز جهانی ایدز، اظهار کرد: قبل از هر چیزی باید دانست که HIV با ایدز متفاوت است. HIV یک ویروس بوده و زمانی که وارد بدن می‌شود دوره نهفتگی دارد و بی‌علامت است و از طریق خون، سرنگ مشترک افراد دارای اعتیاد تزریقی و رابطه جنسی پرخطر می‌تواند منتقل می‌شود. وقتی ویروس HIV وارد بدن می‌شود ممکن است فرد بین پنج تا ۱۰ سال بدون علامت باشد، اما همچنان ویروس در داخل بدن وجود دارد و معمولاً پس از دوره نهفتگی به مرحله ایدز یا سندروم نقص ایمنی اکتسابی می‌رسد. دوره نهفتگی 10 ساله برای بیماریابی بسیار اهمیت دارد، چراکه برخی افراد ممکن است به این ویروس آلوده شده باشند اما اطلاعی از این موضوع نداشته باشند و آن را به دیگران منتقل کنند.

این فلوشیپ ایدز ادامه داد: چند موج HIV را در ایران تجربه کرده‌ایم، موج نخست با خون‌های آلوده و یکی دو نفر که رابطه پرخطر داشتند وارد ایران شد، در این مرحله تک‌گیری HIV در جامعه وجود داشت. در موج دوم بیماری در افراد پرخطر مشاهده شد؛ در موج سوم نیز این بیماری در میان افراد پرخطر افزایش پیدا کرده و در جامعه نیز درصد کمی وجود داشت. ترس ما از آخرین موج است که شیوع آن در جامعه افزایش پیدا کند، چراکه شیوع آن به صورت تصاعدی بالا می‌رود. به همین دلیل بیماریابی در مرحله بی‌علامتی و زمانی که فرد به مرحله بیماری ایدز نرسیده بسیار مهم است.

وی با بیان اینکه خوشبختانه درمان مؤثر برای مقابله با ویروس HIV و ایدز وجود دارد، گفت: در سال‌های اخیر دارو‌ها مؤثرتر و کم‌عارضه‌تر شده و سطح ویروس را در بدن فرد مبتلا بسیار سریع کاهش داده است. ایمنی بدن فردی که به مرحله ایدز می‌رسد ضعیف شده و سلول‌های سفید آن کاهش یافته است؛ در نتیجه تمامی عفونت‌های معمولی و فرصت‌طلب که به راحتی در شرایط عادی از بین می‌روند امکان دارد فرد مبتلا به ایدز را از پا بیندازد، حتی ممکن است موجب برخی سرطان‌ها شود. در این مرحله درمان بسیار سخت می‌شود چراکه نخست باید عفونت را از بین برد و پس از آن درمان ضد ویروس را برای این فرد به کار گرفت. بسیاری از بیماران پس از دریافت درمان ضد ویروس بیش از 20 تا 30 سال هم زنده می‌مانند. اما اگر در مرحله نهفتگی، فرد دارای ویروس شناسایی شود با درمان می‌تواند به عمر طبیعی خود ادامه دهد.

وی با ذکر اینکه زمانی اعتیاد تزریقی در جامعه از شیوع بسیار بالایی برخوردار بود، اظهار کرد: میزان اعتیاد تزریقی در جامعه کاهش پیدا کرده است، اما هنوز اعتیاد تزریقی در ایران مهمترین راه انتقال ویروس HIV است؛ البته انتقال از طریق رابطه پرخطر جنسی نیز طی سال‌های اخیر افزایش یافته است. بنابراین باید هرچه زودتر آموزش‌های پیشگیری را ارائه دهیم. اولین راه پیشگیری از بیماری‌های آمیزشی در تمامی جهان که با موازین دین اسلام نیز منطبق است اجتناب از رابطه جنسی پیش از ازدواج است. اصل دوم وفاداری به شریک زندگی خود و سوم اجتناب از رابطه پرخطر است. همچنین فرد نباید از دارو‌های روان‌گردان استفاده کند و اعتیاد تزریقی نداشته باشد و اگر اعتیاد دارد حتماً به مراکز ترک مراجعه کند، در غیر این صورت از سرنگ مشترک استفاده نکند. تمامی این اصول پیشگیری با آموزش محقق می‌شود.

 

وی با اشاره به اینکه بسیاری از دارو‌های HIV و ایدز در تمامی کشور‌های جهان قیمت بسیار بالایی دارد، اما در ایران به صورت رایگان در اختیار مبتلایان قرار داده می‌شود، گفت: این دارو‌ها علاوه بر مراکز درمانی در مراکز مشاوره رفتاری نیز در کنار آموزش‌ها ارائه می‌شود. تشخیص، درمان و دارو رایگان است و براساس اصل محرمانگی ارائه می‌شود.

این متخصص عفونی با بیان اینکه مشاوره و آموزش بیماری‌های رفتاری در مورد برخی بیماری‌ها مانند هپاتیت و HIV در تمامی نقاط کشور ارائه می‌شود، گفت: افراد با مراجعه به سایت www.hivsti.com می‌توانند هم از آموزش‌های لازم بهره ببرند و هم از نشانی مراکز مشاوره رفتاری در سراسر کشور آگاه شوند.

وی با ذکر اینکه ایران به اهداف جهانی ۹۰/۹۰/۹۰ متعهد است گفت: براساس این عهدنامه تا سال ۲۰۳۰ باید ۹۰ درصد افراد مبتلا به HIV در جهان شناسایی شوند و از میان این افراد ۹۰ درصد به مراکز درمانی مراجعه کنند و درمان شوند و از بین افراد درمان‌گیرنده نیز ۹۰ درصد میزان ویروس در بدن آن‌ها به صفر برسد. با امکاناتی که وزارت بهداشت فراهم کرده است به ۹۰ سوم دسترسی داریم و شرایط تحقق ۹۰ دوم نیز فراهم است. با ۹۰ نخست هنوز فاصله داریم. HIV مانند کوه یخ است و درصد بسیاری ممکن است هنوز شناسایی نشده و ویروس در بدن آن‌ها نهفته باشد؛ بنابراین باید برای آگاه‌سازی تلاش زیادی کرد.

 

 

وی ادامه داد: فردی که رابطه پرخطر دارد یا پرستاری که در بیمارستان به ‌اشتباه یک سوزن آلوده در دستش فرومی‌رود، چنانچه در ۷۲ ساعت اول به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری مراجعه کند، دارو دریافت می‌کند و پس از یک ماه سطح ویروس را در بدن خود به صفر می‌رساند. بسیاری از افراد و حتی پزشکان نیز این مورد را نمی‌دانند؛ لذا دوره طلایی ۷۲ ساعته بسیار مهم است.

 

این متخصص با بیان اینکه وقتی سطح ویروس قابل شناسایی باشد دیگر غیر قابل انتقال می‌شود، گفت: این بدان معناست که فرد با درمان‌هایی که دریافت می‌کند ویروس را به همسر خود یا فرزندی که به دنیا می‌آورد انتقال نمی‌دهد و این دستاورد بسیار بزرگی برای افرادی است که خدمات درمانی دریافت می‌کنند و می‌توانند زندگی طبیعی داشته باشند. فردی که HIV او شناسایی شده است، کمترین خطر را برای انتقال دارد و باید از افرادی ترسید که شناسایی نشده‌اند. به همین دلیل با کسی که اعلام می‌کند که HIV مثبت است باید بهترین برخورد و رفتار را داشت. این افراد سال‌هاست که رفتار پرخطر نداشته یا کودکانی هستند که از پدر و مادر خود مبتلا شده یا خانم‌هایی هستند که از همسر خود ویروس را گرفته‌اند. باید این انگ و تبعیض را کنار گذاشت. این افراد می‌توانند درمان‌های لازم را دریافت و ازدواج کنند و بچه‌دار شوند.

بی‌آزار تأکید کرد: باید فضا را برای افراد مبتلا فراهم کرد تا در مورد بیماری خود صحبت کنند. از سوی دیگر باید آموخت که بیماری از چه طریق منتقل نمی‌شود و اگر این موضوع را بدانیم بسیاری از مشکلات موجود در این حوزه حل می‌شود. نبود این فضا موجب می‌شود که این افراد ترسیده و درمان را دریافت نکنند و بدون شناسایی شدن بیماری شیوع پیدا کند.

 

وی با اشاره به شیوع ویروس کرونا، گفت: نتایج آخرین مقالات علمی ایران و جهان حاکی از این است که در مجموع در میان افراد HIV مثبتی که دارو‌های ضد ویروس دریافت می‌کنند، شیوع و ابتلا به کرونا به صورت واضحی کمتر بوده است.

 

بی‌آزار ادامه داد: علاوه بر داروها، افرادی که مرتب به مراکز مشاوره مراجعه می‌کنند، فاصله اجتماعی را بسیار بهتر رعایت می‌کنند. همچنین، افراد HIV مثبتی نیز وجود دارند که هنوز از وضعیت بیماری خود اطلاع ندارند و چون عموماً اعتیاد تزریقی داشته و فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت نمی‌کنند، میزان شیوع بیماری کرونا در این افراد بالاست.