الگوگیری از حضرت زینب(س) در پرستاری حکیمانه

به گزارش خبرنگار ایکنا، مرضیه وحید دستجردی، وزیر اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در وبینار مدافعان سلامت که عصر امروز ۳۰ آذرماه از سوی مجمع تقریب مذاهب اسلامی برگزار شد، با بیان اینکه در این زمان، مردم، بیش از هر زمان دیگری قدرشناس جانفشانی‌ها و فداکاری‌های پرستاران هستند، گفت: پرستاران عزیز، حضرت زینب کبری(س) را نماد فعالیت‌ها، خدمات و جانفشانی‌هایشان می‌دانند.

وی افزود: پرستاران بر بالین بیمار زحمت و رنج می‌کشند، اما لبخند مهرآمیز و دستان محبت‌آمیز آن‌ها شفابخش است. وقتی که بیمار درد و رنج دارد، باید بتواند از مراقبت، مهر و محبت شما نهایت استفاده را ببرد.

وزیر اسبق بهداشت بیان کرد: وقتی بیماری در دوره بستری در بیمارستان یا در درمانگاه و هر جای دیگری به پرستاران عزیز مراجعه می‌کند، درد و رنج خود را فراموش می‌کند.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به الگوگیری زنان جهان از حضرت زینب(س)، اظهار کرد: این بانوی بزرگوار نه تنها برای ما و پرستاران، بلکه برای زنان عالم الگو است. ایشان سختی‌ها و رنج‌های بی‌شمار را تحمل کردند. ایشان از ایتام، کودکان، اسرا و افرادی که در صحرای کربلا مجروح بودند، پرستاری کردند.

وی با بیان اینکه پرستاران اعم از زن و مرد، بار بزرگی از رنج مردم را به دوش می‌کشند، تصریح کرد: امروز نقش پرستاران در مبارزه با کرونا بر کسی پوشیده نیست. خود و خانواده خود را در معرض خطر قرار داده و برای سلامت مردم فدا می‌کنند. این فداکاری الگو گرفته از حضرت زینب(س) است که نهایت فداکاری را برای دیگران انجام دادند. ایشان این مسیر را باز کردند تا زنان بتوانند نه تنها برای خانواده خود، بلکه برای کل جامعه فعالیت کنند.

وحید دستجردی ادامه داد: پرستاران امروز خود را در معرض خطر قرار می‌دهند و با اینکه می‌دانند، این شرایط ممکن است خود و خانواده را بیمار کند، اما یک لحظه از تلاش دست بر نداشته و این افکار را نیز به مخیله خود راه نمی‌دهند. پرستاران امروز تاریخ‌سازند و تلاش‌هایشان در ذهن مردم باقی می‌ماند.

 

 

عفت شریعتی، نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در وبینار با بیان اینکه عظمت حضرت زینب کبری(س) در تحقق اهداف معنوی و معرفتی اسلام بسیار بارز و آشکار است، گفت: آن حضرت کاروان‌سالار کربلا بودند و اگر ایشان نبود، عاشورا و کربلایی در اذهان جامعه بشری باقی نمی‌ماند.

 

وی ادامه داد: این کاروان‌سالار، عظمت واقعه کربلا و رشادت و بزرگی سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین را بر همگان آشکار کرد و در بارگاه یزید، نقشه‌های شیطانی خلیفه اموی را نقش بر آب کرد و نشان داد که این قرآن و عترت است که تا آخر دنیا، مشعل هدایت ابناء بشر است.

 

وی با تبریک روز پرستار گفت: پرستاران عزیز خود را در آینه تمام‌نمای عالم هستی، حضرت زینب کبری(س) می‌بیند. نقش تعیین‌کننده آنان در سلامت جسم و روح، واقعاً فراموش‌نشدنی است.

 

شریعتی بیان کرد: گام دوم انقلاب اسلامی و رسیدن به تمدن نوین اسلامی، نیازمند فعالیت زنان به ویژه پرستاران هست.

 

در ادامه این وبینار، اکرم سادات حسینی، عضو گروه پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز به بررسی مفهوم پرستاری حکمت‌آمیز پرداخت و گفت: پرستار یک کمک‌دهنده، یاری‌کننده، حامی و به طور کلی چاره‌جو برای بیمار است. پرستار با کمک از وجود جسمی و از همه مهم‌تر فطرت بیمار به او کمک می‌کند تا چالش‌های زندگی و سلامتی خود را از نظر جسمی، روحی، روانی و حتی اجتماعی حل کند و بتواند به تعالی و نهایت سلامتی که همان «عقل سلیم» است دست پیدا کند.

 

وی ادامه داد: اگرچه دستیابی به این مهم کار بسیار سختی است، اما پرستار به عنوان فردی که در این مسیر می‌تواند به بیماران کمک کند، افتخاری دارد که نصیب هر حرفه و رشته‌ای نمی‌شود.

 

سادات حسینی با بیان اینکه برای عمل هر پرستار، چهار جزء اصلی انسان، محیط، سلامت و شخص پرستار مهم است، گفت: انسان ابعاد مختلف جسمی، روانی، روحی و اجتماعی دارد. آن چیزی که ما به عنوان یک پرستار مسلمان می‌توانیم بر آن تأکید کنیم و سرآمدی خود را نسبت به جوامع دیگر نشان دهیم، مفهوم فطرت است.

وی ادامه داد: انسان دارای فطرت بوده و پرستار موظف است بر اساس مراقبتی که از بیمار به عمل می‌آورد و کمکی که به او می‌کند، بتواند این فطرت را از حالت بالقوه به حالت بالفعل برساند. بهترین چیزی که برای یک فطرت متصور می‌شویم، رسیدن به قلب سلیم است. یعنی انسانی که آرامش جسمی، روحی، روانی و اجتماعی دارد. یک پرستار برای رسیدن بیمار به قلب سلیم نیاز دارد که عقل، خرد و به قول اطبای سنتی حکمت را به کار گیرد.

 

این استاد دانشگاه تأکید کرد: پرستاران ما نیازمند مراقبت حکیمانه از بیماران هستند تا بتوانند با حکمت، عقل، خرد و توانمندی‌های روحی و جسمی بیماران را به آن تعالی لازم و در نهایت به قلب سلیم برسانند. سلامت نهایی و جسمی هر انسان همان قلب سلیم است و هیچ پرستاری جز این را برای مددجویان خود نمی‌خواهد.

 

این استاد پرستاری گفت: محیط نیز دوبخش دارد؛ نخست محیط اجتماعی که پرستار و بیمار در آن قرار دارند و دوم طبیعتی است که خداوند خلق کرده است. پرستار باید با کمک گرفتن از هر دوی این‌ها به بیمار خود کمک کند.

 

وی یادآور شد: در نهایت، پرستار سه خصوصیت علم، هنر پرستاری و خردمند بودن را نیاز دارد تا بتواند به کمال پرستاری رسیده و مراقبت حکیمانه را انجام دهد.

سادات حسینی بیان کرد: پرستار مسلمان وظیفه دارد که تمام سعی و تلاش خود را به کار گیرد تا بیمار بتواند به آن نهایت سلامت برسد و در این راه از تمام توانمندی‌های خود استفاده کند و همزمان در درون و فکرت خود نیز متعالی شود.

 

وی با بیان اینکه زمان سختی و بیماری هر فرد بهترین فرصت برای پرستاران است تا خود را به تعالی برسانند، گفت: زمان پرستاری از بیمار، زمانی برای انسان بهتر شدن است. این جایگاه انسان بهتر، جز با اخلاق‌مداری به دست نمی‌آید؛ بنابراین یک پرستار مسلمان که اسطوره او حضرت زینب(س) است باید آمیخته‌ای از خردمندی، هنرمندی و دانش باشد.

 

 

نغمه رزاقی، عضو گروه پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد دیگر سخنران این وبینار بود که بر اهمیت مراقبت معنوی تأکید کرد.

 

رزاقی در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه بسیاری از ویژگی‌هایی که برای یک پرستار نمونه ذکر می‌شود، با ویژگی‌های شخصیتی حضرت زینب(س) مطابقت دارد، گفت: کسب بالاترین جایگاه علمی و معرفتی، از همه چیز خود گذشتن برای خدا که همان ترجمان ایثار و فداکاری است، موقعیت‌شناسی و عمل متناسب در آن، مدیریت بحران با تفکر خلاق و هوشیارانه، فهم درست از شرایط و انتخاب بهترین تصمیمات، احساس مسئولیت در برابر جامعه، صبر، شکیبایی و تاب‌آوری در سخت‌ترین شرایط، از جمله این ویژگی‌ها است.

 

رزاقی در ادامه با بیان اینکه امروزه در پرستاری مدرن، دیدگاه جدیدی مطرح شده است که تنها به مراقبت از جسم و فیزیولوژی بیمار نمی‌پردازد، اظهار کرد: در این نوع مراقبت، باید تمام ابعاد وجودی یک شخص از جمله ذهن، روان، روح و مسائل اجتماعی آن شخص را مورد توجه قرار دهیم. در واقع تمرکز مراقبت از جسم و فیزیولوژی به مراقبت از همه ابعاد وجودی انسان تغییر پیدا کرده است.

 

وی ادامه داد: این دیدگاه به نام رویکرد کل‌نگر معروف شده است و می‌گوید که روح، جسم و ذهن تلفیقی غیرقابل اجتناب از همدیگر هستند و در واقع با ارتباط هماهنگ این ابعاد است که سلامت انسان شکل می‌گیرد.

 

رزاقی اظهار کرد: یکی از ابعادی که باید مورد توجه پرستاران قرار گیرد، بُعد معنویت است که باید از آن به مراقبت معنوی تعبیر کرد. در این نوع مراقبت، پرستار ارتباطی التیام‌دهنده با بیمار برقرار می‌کند که شامل همدلی، مراقبت عاشقانه و مشفقانه، مراقبت توأم با اعتماد و اطمینان مبتنی بر صداقت، احترام و تقاضا است که پیامد‌های بسیار خوبی دارد و امید ایجاد می‌کند. همچنین رضایت از مراقبت‌ها و ارتقای کیفیت زندگی، احساس امنیت و آرامش و سازگاری مثبت با شرایطی که در آن قرار دارد برای بیمار فراهم می‌آورد.

 

رزاقی بیان کرد: آنچه که ما در مدل مراقبتی حضرت زینب(س) می‌بینیم، مراقبت با بالاترین کیفیت ممکن بود. آن حضرت در مراحل مختلف زندگی خود تحت شرایطی قرار گرفتند که از مادر بزرگوار، پدر ارجمند و برادران نازنینشان مراقبت می‌کردند. در صحرای عاشورا، برادرزاده‌ ایشان بیمار بود و ایشان در میان جمعی از زنان و مردان تشنه، گرسنه، خسته، آسیب‌دیده، بی‌پناه و مجروح قرار داشتند. ایشان علاوه بر پرستاری، نوازش‌های عاطفی و روانی نیز از آنان به عمل آورد که این باعث شد تاب‌آوری این افراد در آن شرایط بسیار دشوار، افزایش پیدا کند.