صدقه و تأثیر آن بر حل مشکلات اجتماعی

حجت‌الاسلام‌والمسلمین باقر مختاری، معاون نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه شهرکرد در گفت‌‌وگو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری، با بیان اینکه یکی از ارزش‌های مورد تأکید دین مبین اسلام صدقه است، اظهار کرد: صدقه در مفهوم عام به چیزی اطلاق می‌شود که انسان از مال خود در راه رضای خدا برای کمک به نیازمندان اعطا می‌کند.

وی با اشاره به اینکه صدقه بر دو نوع واجب و مستحب است، افزود: صدقه واجب به زکات مربوط بوده که شرایط خاص و احکام خود را دارد. صدقه مستحب جنبه گسترده‌ای داشته و گاهی در امور مالی بوده و در بسیاری از موارد تنها در مسائل مالی خلاصه نمی‌شود.

این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: از جمله انواع صدقات غیر مالی می‌توان به عیادت از مریض، سلام کردن به دیگران، نشان دادن راه، قرض دادن، نشر علم، حرف خوب زدن، برطرف کردن نیازی از یک فرد، استفاده از کلمات نیکو، روی خوش نشان دادن به فقیر و امر به معروف و نهی از منکر اشاره کرد.

مختاری با اشاره به اینکه هر کار نیکی که انسان انجام می‌دهد، صدقه به‌حساب می‌آید، تأکید کرد: خودداری کردن از هر کار بد نیز صدقه محسوب می‌شود، بسیاری از افراد از تمکن مالی برخوردار نیستند اما راه‌های دیگری نیز برای انجام صدقه درنظر گرفته شده است.

این مدرس حوزه و دانشگاه تأکید کرد: ثواب بسیاری برای صدقه در نظر گرفته شده است و از مزایای آن می‌توان به دفع بلا، پاکی از گناهان، پذیرش توبه، عاقبت بخیر شدن و دفع بیماری اشاره کرد.

مختاری با بیان اینکه خداوند دو روش صدقه دادن را نهی کرده است، گفت: اگر صدقه برای ریا و خودنمایی باشد، در چنین موردی صدقه از همان ابتدا باطل می‌شود، و دیگری صدقه‌ای که بعدا با منت و اذیت، ثواب و ارزشش از بین می‌رود.

وی با بیان اینکه صدقه می‌تواند در گناهان حق‌الله تأثیر خود را بگذارد، تصریح کرد: اگر در کنار انجام گناهانی که مربوط به پروردگار است، احساس پشیمانی از گناه و آن‌گاه توبه صورت بگیرد و صدقه انجام شود تأثیر خود را دارد و توبه انسان زودتر مورد پذیرش قرار می‌گیرد، البته این به آن معنا نیست که به امید صدقه دادن، گناه صورت بگیرد.

مختاری با تأکید بر اینکه حق‌الناس با صدقه بخشیده نمی‌شود، یادآور شد: بسیاری از افراد را در اطراف خود شاهد بوده‌ایم که نماز نمی‌خوانند اما از دیگر سو کارهای خیر زیاد و صدقه را انجام می‌دهند، خطاب به این افراد باید گفت که نماز بالاترین تعهد هر انسان و از واجبات است.

وی با اشاره به اینکه در فرهنگ‌های دیگر نیز صدقه وجود دارد، یادآور شد: تأکید اسلام بر صدقه بیش از ادیان دیگر است و اگر دقت کنیم هر زمانی که از نماز در قرآن سخن به میان آمده پس از آن از زکات عنوان شده است، در شرایط اقتصادی کنونی امید است که صدقه‌دهنده باشیم، زیرا که یکی از راه‌حل‌ها برای حل مشکلات اجتماعی صدقه است.