آثار دنیوی و اخروی احترام به والدین

از آیات قرآن و روایات اهل بیت(ع) برمی‌آید که مقام والدین خصوصاً مادر در پیشگاه الهی آن‌چنان والا و پر ارزش است که هیچکس در هیچ جایگاه و مقامی نمی‌تواند در برابر آن بایستد و اندکی از ارزش آن بکاهد، گویا که خداوند در این مسئله با هیچ کس تعارف ندارد و به هیچ وجه با خلافکاران این وادی کنار نمی‌آید.

این نکته را می‌توان با نیم‌نگاهی به زندگی بزرگانی که پله‌های کمالات را پیموده‌اند و در قله‌های پیشرفت، منزل گزیده‌اند مورد واکاوی قرار داد.

روشن است که در زندگی هیچ بزرگی ذره‌ای بی‌احترامی به مقام والدین و به ویژه مادر دیده نمی‌شود که یقیناً اگر چنین چیزی در زندگی آن‌ها رخ می‌داد به آن‌چنان جایگاه رفیعی دست نمی‌یافتند.

اگرچه صرف قدم گذاشتن در وادی بی‌احترامی به والدین تأثیرات و پیامدهای مخرب فراوانی را بر زندگی مادی و معنوی انسان خواهد گذاشت، اما باید دانست که این تأثیرات مخرب هنگامی به اوج خود می رسد که نفس از سینه مادر برون آید و به دادستانی، از بی‌احترامی فرزندش او را نفرین کند، گویا که در چنین شرایطی خداوند دادستان او خواهد بود و بی‌شک هیچ‌کس جلودار این دادگاه نخواهد بود.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین مهدی خدابنده، امام جمعه شهر کیان، در گفت‌و‌گو با ایکنا از چهارمحال‌و‌بختیاری، اظهار کرد: اهمیت احترام به والدین تا جایی است که قرآن کریم بعد از اصل توحید یکی از مهم‌ترین تعلیمات انسانی را نیکی به پدر و مادر معرفی کرده است.

وی افزود: در آیات مختلف قرآن، خدای تبارک و تعالی عبودیت را مطرح می‌کند و بلافاصله پس از آن، به احترام به والدین اشاره دارند، به طوری که در قرآن آمده است، اگر پدر و مادر تلاش کنند فرزند مشرک شود، نباید آن‌ها را اطاعت کرد، ولی باید با آن‌ها به خوبی صحبت کرد، به طوری که بی‌ادبی به آن‌ها نشود.

خدابنده گفت: اطاعت از امر والدین تا جایی که برخلاف شرع مقدس اسلام نباشد واجب است، اما اگر در مواردی به ناحق پدر و مادر از فرزند ناراحت شدند، چون این امر به حق نبوده لذا گناهی برای فرزند نیست، ولی باید در هر صورت رفتار فرزند با والدین محترمانه باشد.

امام جمعه شهر کیان بیان کرد: در این موارد باید فرزند با سعه صدر و توجه به جایگاه والدین که در آیات متعدد قرآن به آن اشاره شده، تأمل و صبر کند، یکی از مواردی که در این زمینه به فرزندان کمک می‌کند، شناخت کافی از روحیات، اخلاق، موقعیت جسمی پدر و مادر است که متناسب با آن موقعیت می‌توان از پدر و مادر توقع داشت، برای نمونه از یک پدر یا مادر بیمار نمی‌توان توقع صبر و حوصله کرد و باید فرزند در مقابل بدرفتاری آن‌ها با سعه صدر برخورد کند.

وی بیان کرد: امروز بسیاری از افراد به دلیل جهل نسبت به مسائل در راه ناصحیح حرکت می‌کنند، برای نمونه افراد بد حجاب در جامعه بسیار هستند اما همه این افراد نه از روی عناد بلکه از روی جهل به بدحجابی روی آورده‌اند، چه بسا که اگر آگاه بودند هرگز این عمل را انجام نمی‌دادند، با توجه به این روایت، کسی که می‌خواهد بر عمر خود بیفزاید و روزی خود را افزون کند، به پدر و مادرش نیکی کند.

امام جمعه شهر کیان افزود: یکی از مباحثی که جوانان امروز به دنبال آن هستند مسئله رزق مادی است، بنابراین تبیین روایات آثار نیکی به والدین همچون افزایش رزق و روزی مادی و معنوی، برکت در عمر و پاداش اخروی موجب تشویق جوانان شده که نسبت به این امر اهتمام بیشتری داشته باشند.

وی گفت: یکی دیگر از نکات مورد تأکید روایات این است که اگر می خواهید فرزندانتان به شما نیکی کنند به پدر و مادر خود نیکی کنید، این موضع نشان می‌دهد که فرزندان ما در واقع گذشته ما هستند.

خدابنده با اشاره به اینکه دعای والدین در حق فرزندان رد نمی‌شود، افزود: بر اساس روایات، دعای پدر و مادر در صورت نیکی فرزند به والدین رد نخواهد شد، البته نیکی به والدین باید مستمر باشد، به طوری‌که همه افراد وی را به این شهره بشناسند نه فقط به یک بار نیکی کردن اکتفا کند.

وی با اشاره به اینکه یکی دیگر از آثار معنوی نیکی به والدین آثار اخروی آن است که در روایات متعددی به آن اشاره و تأکید شده است، تصریح کرد: یکی از بهترین افراد در روز قیامت کسانی هستند که در کنار اعمالی که اسباب سعادت انسان را فراهم می‌کنند، به والدین خود نیکی کنند.

امام جمعه شهر کیان در ادامه افزود: قرآن کریم در خصوص احترام به پدر و مادر و جایگاه آن‌ها، توجه بسیاری دارد، زمانی که حضرت یعقوب با فرزندان به سمت مصر حرکت کرد، وقتی به آن‌جا رسیدند، حضرت یوسف به دلیل احترام به پدر، کمی دیرتر از پدر از اسب پیاده شد، سپس جبرئیل نازل شد و فرمود: یوسف دستت را باز کن، یوسف دستش را باز کرد، نوری از کف دست او به سوی آسمان رفت، گفت: این چیست؟ جبرئیل فرمود: این نور نبوت از ذریه تو بود.

وی ادامه داد: در روایت دیگری بیان شده فردی نزد پیامبر اکرم(ص) آمد و گفت: من اینجا آمدم تا شما استغفار کنید و گناهان من بخشیده شود، حضرت فرمودند: پدر داری، گفت: نه، گفت: مادر داری، گفت نه، گفت: خاله داری، گفت: بله، حضرت فرمودند: به نزد او برو و احترام کن تا بخشیده شوی، هنگامی که رفت، صحابه به پیامبر نگاه می‌کردند، پیامبر گفت: ای کاش این فرد مادر داشت، زیرا اگر مادرش، یک دعا می‌کرد کار تمام بود، از این روایت چنین بیان می‌شود که دعای خیر والدین در زندگی فرزندان هم در دنیا و هم در آخرت، بسیار مهم و کارساز خواهد بود.

خدابنده ادامه داد: جایگاه مادر همچون سپر حفاظتی در مقابل بلاهاست، بنابراین لازم است فرزندان رضایت والدین را کسب و آن‎ها را تکریم کنند.

وی بیان کرد: امام سجاد سفارش می‌کند با کسی که عاق والدین است، رفت و آمد و دوستی نکنید، زیرا فرزندی که عاق والدین شده، مورد لعن خدا نیز قرار می‌گیرد.

امام جمعه شهر کیان افزود: چه بسیارند افرادی که بعد از فوت والدین هم عاق می‌شوند و بی‌احترامی به والدین در همین دنیا جواب آن داده می‌شود، به طوری که پیغمبر فرموده‌اند جواب و جزای چند چیز در دنیا داده می‌شود و یکی از آن‌ها، بی‌توجهی و بی‌احترامی به پدر و مادر است.

وی تصریح کرد: انسان نباید در مسیری حرکت کند که به سوی بی‌احترامی و عاق والدین باشد، بنابراین لازم است با توجه به آیات و روایات در زمینه احترام به والدین و توجه به دستورات اسلام، به والدین احترام گذاشت تا فرزندان در زندگی سعادتمند و عاقبت بخیر شوند، از طرفی حتی زمانی که در عالم برزخ، والدین برای فرزندان دعا می‌کنند دعای آن‌ها، طوفان خیرات را برای فرزندان به همراه دارد.