زبان قرآن مقارن «زبان فطرت» و همه‌فهم است
حجت‌الاسلام والمسلمین هادی سروش، مدرس حوزه و پژوهشگر دینی، در یادداشتی با بیان اینکه قرآن کریم با زبان فطرت حرف زده است نوشت: قرآن می‌فرماید که ظلم نکنید، در سایه توحید زندگی کنید و مطالب فطری دیگر مانند نبوت و معاد را مطرح کرده که روشن است در بیان این مطالب تفاوتی بین سریانی و عِبری و عربی وجود ندارد. مهم اینکه آنچه گفته شده مناسب و مقارن با «زبان فطرت» است و دلپذیر است.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین هادی سروش، مدرس حوزه و پژوهشگر دینی، در یادداشتی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده، شبهه‌ای را که به قرآن وارد شده و مخاطب قرآن را صرفاً اعراب معرفی کرده پاسخ داده است که در ادامه می‌خوانید؛
جدیداً در کلیپی با تمسک به آیه ۱۹۵ و ۱۹۸ قرآن تلاش می‌کند که قرآن را مختص به اعراب معرفی کند و غیرعرب را از آن بیگانه معرفی کند. با صرف نظر از ادبیات بی‌ادبانه گوینده و ترجمه غلطی که از آیات قرآن دارد، اول خود شبهه را بازگو نموده و بعد پاسخ تقدیم می‌شود؛
شبهه واردکننده چنین می‌گوید: قرآن در سوره شعراء می‌گوید قرآن عربی آمد، نازل نکردیم بر هرکسی که عربی نمی‌داند، چون محال بود آن را بفهمند و ایمان آوردند. پس خودش می‌گوید: من برای عرب قرآن را فرستادم نه برای توی فارسی‌زبان! دست بردار از عرب‌پرستی!
پاسخ:
متن آیه ۱۹۵ و ۱۹۸ سوره شعراء و ترجمه آن را ملاحظه بفرمایید: «بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ ...وَلَوْ نَزَّلْنَاهُ عَلَى بَعْضِ الْأَعجَمِينَ فَقَرَأَهُ عَلَيْهِمْ مَاكَانُوابِهِ مُؤْمِنِينَ؛ قرآن به زبان عربی روشن نازل شد ... و اگر آن را بر برخى از غيرعرب‌زبانان نازل مى‌كرديم، پيامبر آن را برايشان مى‌خواند به آن ايمان نمى‌آوردند.»
پاسخ اجمالی
مهم این است که موضوع آیه چیست؟ موضوع آیه نزول قرآن به زبان عربی و بر یک پیامبر عرب‌زبان است و این موضوع با این مسئله که آیا برای عرب است و یا اعم از عرب و عجم، متفاوت است. عمومیت قرآن برای همه انسان‌ها در هر زمانی و با هر زبان و گویشی در این آیه مطرح نیست.
پاسخ تفصیلی
۱- قرآن حقیقتی است که در محضر خدا است و همان به قلب رسول‌الله(ص) نازل گشته و نزولش با زبان عربی روشن و گویا می‌باشد. در نتیجه اين مجموعه‌ای است كه یک طرفش بدست خدا است که در سوره زخرف فرمود: «وَ إِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ» و يك طرف دیگرش عربي مبين است و دست پیامبر(ص) و ابلاغ شده به همه انسان‌ها تا به او تمسک نمایند.
۲- عمومیت دعوت قرآن در آیات متعددی مطرح است؛ «وَأُوحِیَ إِلَیَّ هَذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکُمْ بِهِ وَمَنْ بَلَغَ؛ وحی شده است بر من این قرآن برای این که شما را انذار کرده بترسانم و هرکه راکه این قرآن به وی برسد»(انعام/۱۹)؛ «إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعَالَمِینَ؛ نیست قرآن مگر یادآوری برای همه جهانیان»(تکویر/۲۷)؛ نَذِیرًا لِلْبَشَرِ ترساننده بشر است»(مدثر/۳۶).
۳- از آن رهگذر که زبان عربی کامل‌ترین و جامع‌ترین زبان است که می‌تواند حامل همه دقائق مورد نظر گوینده باشد، قرآن عربی نازل شد. این معنا در سوره زخرف آمده: «إِنَّا جَعَلْنَاهُ قُرْآناً عَرَبِيّاً لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ».
۴- اگر قرآن را بر یک پيغمبر غيرعرب يعني اعجم، نازل می‌شد و به زبان عربي مبين نبود، یعنی به زبان عجمی مانند عِبری و یا سریانی و یا تازی و ... بود، همین عرب متعصب بهانه مي‌آورد که چرا عربی نیست؟ آیه ۴۴ سوره فصلت گویای همین اشکال‌تراشی و بهانه‌گیری عرب است که آيا عربی و عجمی همتای یکدیگرست؟ ما عربی مي‌فهميم اينكه عجمی است! «وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآناً أَعْجَمِيّاً لَقَالُوا لَوْلاَ فُصِّلَتْ آيَاتُهُ ءَأَعْجَمِيٌّ وَعَرَبِيٌّ».
۵- در قرآن سخنانی مطرح است که عرب و عجم ندارد و به حُکم فطرت برای همه آدمیان است. با زبان فطرت حرف زده است که ظلم نكنيد، در سایه توحید زندگي كنيد، خدایی که شما را آفریده و اداره می‌کند و مطالب فطری دیگر مانند نبوت و معاد و ... روشن است که در بیان این مطالب تفاوتی بین سریانی و عِبری و عربی و فارسی و لاتین وجود ندارد. مهم اينکه آنچه گفته شده مناسب و مقارن با «زبان فطرت» است و دلپذير است و نشانه فطری بودن، سابقه‌دار بودن این معارف قرآنی در تورات و در انجيل آمده است. در سوره فرمود: «الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِندَهُمْ فِي التَّورَاةِ وَالْإِنْجِيلِ». بله چون آن وقت وسائل چاپ و تکثیر نبود، تورات در دسترس همه نبود و بعضی از عالمان يهود از آن محافظت می‌کردند که قرآن می‌فرماید شما علماء یهود تورات را بیاورید «فَأْتُوا بِالتَّوْرَاةِ فَاتْلُوهَا إِن كُنْتُمْ صَادِقِينَ» اما آنان تورات‌ها را در خانه‌های‌شان پنهان می‌کردند.
۶- مهم توجه به این نکته است که پیامبراسلام(ص) با چه قومی طرف است؟ کسانی که با عربی مبین عناد دارند و می‌گویند شعر است و سحر است، حال اگر اعجمی بود با آن کینه که عرب به عجم داشتند و تعصبی که به عربیت داشته‌اند که هنوز بعد از چهارده قرن، رسوبات آن را در جهان عرب می‌بینیم، سرنوشت دین خدا چه می‌شد؟
۷- گذشته از اینکه زبان عربی زبان جامع و کاملی است، منطقه عربستان، محل پرورش و توسعه ادیان و شریعت‌های مختلف بوده و کعبه به عنوان یکی از بزرگترین امکنه مقدسه، درآنجا است. دین اسلام زمانی می‌تواند جهانی گردد که ابتدا از این منطقه که کعبه و حضور انبیاء ابراهیمی را در خود دارد آغاز شده و مورد قبول واقع شود و بعد سراسری شود که شد.
یادآور می‌شود، این جوابیه به درخواست دفتر آیت‌الله صافی‌گلپایگانی ارائه شده است.
انتهای پیام
