«زبان به مثابه معجزه»؛ پژوهشی نوین در اعجاز ادبی و هنری قرآن
کرمانی در کتاب «زبان به‌مثابه معجزه» قرآن را پدیده‌ای ادبی و هنری می‌بیند و بر تأثیرگذاری آوایی و موسیقایی آن بر جان مخاطبان بیش از هر چیز تأکید می‌کند؛ به عربیت و زبان معیار قرآن بسیار توجه دارد و به‌نوعی ایده ترجمه‌ناپذیری قرآن را می‌پذیرد.
به گزارش ایکنا، چندی پیش کتاب «زبان به مثابه معجزه؛ قرآن متن اصلی فرهنگ عربی» اثر نوید کرمانی با ترجمه ملیحه احسانی‌نیک و لیلا ذوالقدری از سوی انتشارات کرگدن منتشر شد. مهرداد عباسی در ضمن یادداشتی به معرفی این اثر پرداخته است که متن آن از نظر می‌گذرد؛
«مجموعه اسلام‌پژوهی نشر کرگدن با انتشار کتابی از نوید کرمانی با عنوان «زبان به مثاب معجزه: قرآن متن اصلی فرهنگ عربی» به ترجمه ملیحه احسانی‌نیک و لیلا ذوالقدری به چهارمین شماره رسید. اصل این کتابِ کم‌حجم به زبان آلمانی و با عنوان اصلی «Sprache als Wunder» در 2009 در زوریخ منتشر شده است. بخش عمده‌ای از این کتاب چکیده‌ای از رساله دکتری کرمانی است که با عنوان «خدا زیباست: تجربه زیبایی‌شناختی قرآن» انتشار یافته، اما کرمانی مطالبی جدید نیز در این کتاب موجز گنجانده است. آشنایی من با این کتاب به حدود هشت یا نُه سال پیش برمی‌گردد که برای نخستین بار نسخه کاغذی آن را در کتابخانه دولتی برلین دیدم و تصویری از صفحات آن تهیه کردم و با خودم به ایران آوردم. پس از شکل‌گیری مجموعه اسلام‌پژوهی، ترجمه آن را به مترجمان پیشنهاد دادم و آنها نیز با روی باز پذیرفتند و کار ترجمه متن آلمانی را به‌خوبی به انجام رساندند. پس از اتمام ترجمه، کار مقابله متن فارسی با اصل آلمانی به کمک و لطف دکتر مالک حسینی عزیز انجام شد و در نهایت ویراستاری علمی و افزودن برخی پانویس‌ها، کتاب را در صف انتشار قرار داد.
آثار کرمانی در زبان فارسی چنان‌که باید شناخته و خوانده نشده‌اند و تنها چند مقاله انگشت‌شمارِ انگلیسی او به فارسی برگردانده و در نشریه‌هایی به چاپ رسیده‌اند. «زبان به‌مثابه معجزه» نخستین کتابی است که در ایران از نوید کرمانی آن هم از زبان آلمانی ترجمه و منتشر می‌شود. در پیش‌گفتاری که بر ترجمه فارسی کتاب نوشته‌ام، کوشیده‌ام شرح‌حالی از او و اطلاعاتی درباره آثار و فعالیت‌هایش به دست دهم. کرمانی هم آثار پژوهشی و دانشگاهی دارد و هم آثار داستانی و ادبی؛ همچنین جستارنویسی توانا و روزنامه‌نگاری شناخته‌شده در کشور آلمان و در سطح بین‌المللی است. رویکرد او به اسلام رویکردی مدرن و انسانی است؛ دین را مقوله‌ای فرهنگی می‌بیند؛ به پیروان همه ادیان احترام می‌گذارد و برای هم‌زیستی صلح‌‌آمیز آنها تلاش می‌کند. نگاه خاص او به قرآن و فرهنگ می‌تواند برای همه محققان و علاقه‌مندان مطالعات اسلام آگاهی‌بخش و جذاب باشد.
کرمانی در کتاب «زبان به‌مثابه معجزه» قرآن را پدیده‌ای ادبی و هنری می‌بیند و بر تأثیرگذاری آوایی و موسیقایی آن بر جان مخاطبان بیش از هر چیز تأکید می‌کند؛ به عربیت و زبان معیار قرآن بسیار توجه دارد و به‌نوعی ایده ترجمه‌ناپذیری قرآن را می‌پذیرد. او همچنین بر تکثر و تنوع تفسیری قرآن صحه می‌گذارد و به آرای صوفیان سده‌های گذشته و نواندیشان معاصر در این باب اشاره می‌کند. کتاب حاوی حدود بیست بخش کوتاه است که هر کدام به جنبه‌ای از جنبه‌های زبانی، ادبی، ساختاری و محتوایی قرآن اختصاص دارد، با عناوینی از جمله «وحی و شعر»، «قرآن و شعر مدرن عربی»، «متن به‌مثابه پارتیتور»، «زبان به‌مثابه ماشین زمان»، «قدسی‌سازی زبان»، «قرآن و دنیای مدرن»، «گشودگی» و «هرمنوتیک».
«زبان به‌مثابه معجزه»، علاوه بر پیش‌گفتار و متن اصلی، حاوی سه پیوست تکمیلی (شامل یک گفت‌وگو، یک سخنرانی و یک مقاله) است که برای شناساندن شخصیت و آرا و افکار کرمانی در پایان کتاب گنجانده شده‌اند. پیوست نخست ترجمه متن پیاده‌شده گفت‌وگوی کرمانی با رادیو سی‌‌بی‌سی کانادا است که در آن از زندگی شخصی و خانوادگی‌اش در ایران و آلمان می‌گوید؛ از علاقه‌اش به موسیقی نیل یانگ، خواننده کانادایی، خبر می‌دهد؛ به فضای فکری و فرهنگی بخشی از جهان اسلام اشاره و درباره جریان‌های سلفی اظهارنظر می‌کند؛ و مهم‌تر اینکه درباره نگاهش به دین و به اسلام به‌طور عام و رویکردش به قرآن به‌طور خاص توضیح می‌دهد. پیوست دوم ترجمه متن سخنرانی کرمانی در مراسم اهدای جایزه به پروفسور آنگلیکا نویورت است که در آن، علاوه بر تأکید بر ویژگی شفاهی قرآن، از رویکرد فیلولوژیک نویورت در برابر نگاه سلفی به قرآن دفاع می‌کند و می‌گوید با مطالعه آثار او می‌توان فهمید که قرآن تا چه اندازه با فرهنگ مدیترانه شرقی در ارتباط بوده و تا چه اندازه بر این فرهنگ اثر گذاشته است. کرمانی می‌گوید از آثار نویورت می‌آموزیم در دنیای جدید چگونه می‌توانیم در عین پرسش از امور مقدس دیگران، به اصول اعتقادی آنان احترام بگذاریم. و سر آخر، سومین پیوست ترجمه یکی از مقاله‌های کرمانی با عنوان «جنبه زیبایی‌شناختی وحی» است که پیش‌تر ترجمه و منتشر کرده بودم. کرمانی در این مقاله می‌کوشد نشان دهد که ویژگیهای شمرده‌شده برای هنرمند در دوره‌ای از تاریخ اندیشه اروپا با ویژگیهای ذکرشده برای پیامبر در سنت و فرهنگ اسلامی شباهت‌ها و اشتراک‌های فراوانی دارد. او همچنین از برخی اسلام‌پژوهان غربی از این جهت انتقاد کرده است که به‌سبب زمینه فکری مسیحی‌شان، جنبه‌های زیبایی‌شناختی قرآن را درنیافته‌اند و از فهم تجربه شنیداری قرآن در میان مسلمانان غافل مانده‌اند.»
انتهای پیام
