نقش زنان در رسیدن به تمدن نوین اسلامی و انتقال فرهنگ بین نسلی

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ وبینار تخصصی با موضوع «نقش‌آفرینی زنان با تأسی از الگوهای دینی در تحقق تمدن نوین اسلامی» امروز 15 بهمن‌ماه برگزار شد.

 

حجت‌الاسلام والمسلمین حمید شهریاری، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در این وبینار که از سوی این مجمع به مناسبت ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) و گرامیداشت مقام زن برگزار شد، گفت: روایتی از منابع شیعه و سنی نقل شده است که پیامبر(ص) فرمودند: ذریه همه پیامبران و انبیای الهی از نسل خود بودند، اما من ذریه‌ام را در صلب علی(ع) قرار دادم.

وی افزود: این دلیل که ما ائمه اطهار(ع) را فرزندان پیامبر(ص) می‌نامند، این است که ما آن‌ها را از صلب علی(ع) و فرزندان فاطمه زهرا(س) می‌دانیم. این موضوع نشان می‌دهد که ما نباید انتقال نسل را تنها از طریق فرزند پسر بدانیم، چرا که انتقال ذریه از فرزندان اناث نیز صورت می‌گیرد.

وی در ادامه با بیان اینکه در جهان اسلام علی‌رغم اختلافات تاریخی حدیث کسا را قبول داشته و پنج تن آل عبا را اهل بیت پیامبر(ص) می‌دانند، گفت: خداوند برای هدایت امت آن‌ها را معصوم قرار داده است.

شهریاری ادامه داد: ما باید اختلافات نظر مذاهب را به رسمیت شناخته و آن را محترم بدانیم، اختلاف مذاهب یعنی اختلاف در تفسیر و نقل تاریخ اختلاف وجود، لذا اختلاف نظر امری بدیهی محسوب می‌شود، مانند زن و شوهری که با هم تعهد ازدواج دارند، گرچه در خانه اختلاف سلیقه وجود دارد. همه ما زیر سقف واحد اسلام هستیم، دشمنان اسلام می‌خواهند این سقف را بر سر مسلمانان خراب کنند. ما عنوان مسلمانی داریم که پیامبر(ص) فرمود که خون مسلمان بر مسلمان حرام است و جان و مال مسلمان حرمت دارد.

وی تأکید کرد: مفهوم امت واحد چندین بار در قرآن ذکر شده و مورد تأکید قرار گرفته است، لذا این از عقل به دور است که سقف این خانه را ویران کنیم. ما باید حضرت رسول الله(ص) و حضرت علی(ع) را الگوی خود قرار دهیم و این سقف را حفظ کنیم. در صدر اسلام تمامی افرادی که بعد‌ها اختلاف عقیدتی و ولایتی پیدا کردند، همه زیر این سقف بودند. رسول الله(ص) توانسته بود این‌ها را زیر آن حفظ کند. این افراد شناخته شده بودند و حضرت هم به خوبی آن‌ها را می‌شناخت. پیامبر نه تنها این افراد که مسلمان و از یاران پیامبر بودند که حتی منافقان را نیز برای حفظ این سقف از خود دور نمی‌کرد. پس از ایشان هم ائمه اطهار(ع) با مشی خود در نگهداری این سقف و توسعه اسلام کمک کردند.

دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی تأکید کرد: تلاش برای حفظ سقف واحد اسلام به این معنا نیست که ما از اعتقادات خود دست برداریم. هر کسی می‌تواند مذهب و تفکر خود را داشته باشد، در عین حال باید ادب اختلاف را رعایت کنیم؛ ادبی که پیامبر(ص) و حضرت علی(ص) به ما آموختند.

وی ادامه داد: ائمه معصومین(ع) سبک زندگی برای خود پیشه کرده بودند که معیاری برای جهان اسلام بود تا بتوانند دشمنان اسلام را منکوب کنند. باید متوجه باشیم دشمنان اسلام بیش از ۳۰۰ سال است که تلاش می‌کنند تا وحدت امت را بشکنند و توفیقاتی را هم در این راستا داشتند. کشت و کشتار و ترور در همین منطقه خاورمیانه نشان از تلاش این دشمنان است.

در ادامه این وبینار، لاله افتخاری نماینده سابق مجلس نیز با بیان اینکه بشر امروز نیازمند تمدن نوین و موفق است، گفت: جریان‌های امروز قابلیت الگودهی ندارند، بنابراین باید به دنبال الگو‌هایی باشیم که از مکتب وحی گرفته شده باشند و در آن حقوق اقلیت‌ها، حقوق زنان و حقوق کودکان مورد توجه قرار گرفته باشند. ما این الگو را تنها در نهضت انبیای الهی(ع) می‌بینیم.

وی افزود: انبیا(ع) به دنبال حکومت و حاکمیت بودند تا بتوانند احکام الهی را پیاده کنند. ایشان به دنبال حکومت و تمدن کامل هستند که همه انسان‌ها در آن احساس برخورداری از عدالت و حقوق خود را داشته باشند.

وی افزود: اگر امروز برنامه یا تمدنی بخواهد شکل بگیرد، باید بر اساس الگوی الهی و حکومت نبوی(ص) باشد.

افتخاری یادآور شد: در مدینةالنبی(ص) بانوان در موضوع اقتصاد، انفاق خمس و زکات و گسترش این فرهنگ نقش‌آفرین بودند، در جهاد هم همینطور، آن‌ها گاهی مشارکت مستقیم داشته و گاه در حوزه درمانی و بهداشتی فعالیت می‌کردند. در موضوع سیاست هم پیمان خانم‌ها را با پیامبر(ص) داریم که امروزه ما آن را در قالب انتخابات و حق تعیین سرنوشت می‌دانیم. قطعاً زهرا (س) در اوج آن قرار داشت.

این فعال دینی اجتماعی با بیان اینکه آنچه در غرب برای زنان مطرح است، برای ما ابزار و تکنولوژی است، گفت: این ابزار‌ها باید در خدمت بخش نرم‌افزاری سبک زندگی اسلامی قرار بگیرند.

زهره الهیان، نماینده مجلس نیز در وبینار تخصصی نقش‌آفرینی زنان با تأثیر از الگو‌های دینی در تحقق تمدن نوین اسلامی با بیان اینکه زنان در رسیدن به تمدن نوین اسلامی نقشی بی‌بدیل دارند، گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی زنان نقش ویژه‌ای داشتند. برخی پس از پیروزی انقلاب خواستار عدم حضور زنان در اجتماع بودند، اما حضرت امام خمینی(ره) با این موضوع مخالفت کرد و شرایطی فراهم شد تا زنان در گام اول انقلاب بتوانند در صحنه‌های علمی، اجتماعی، فرهنگی و ... راه پیدا کنند؛ بنابراین اگر امروز زنان به جایی رسیدند، نتیجه دیدگاه‌های امام خمینی(ره) بود.

الهیان تأکید کرد: باید نگاه واقع‌بینانه‌ای به ظرفیت زن و توانمندی‌های آنان در جامعه دشت. ما در طول سال‌های گذشته دچار یک خطای استراتژیک شدیم؛ بدین معنا که شعار فرهنگی دادیم و اهمیت و ضرورت نگاه فرهنگی را مطرح کردیم، اما کمتر به این فکر کردیم که انتقال این فرهنگ و بستر انتقال آن چیست؟ امروز اگر قرار است فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی را که خود یکی از مولفه‌های تمدن نوین اسلامی است، از نسل فعلی به نسل‌های آینده منتقل کنیم، بستر آن خانواده بوده و زنان محوری‌ترین عنصر در خانواده بوده و در رأس آن قرار دارند.

وی افزود: زنان تأثیر خاصی در تقویت باور‌ها و ارزش‌های نسل آینده دارند. آن‌ها انسان‌ساز و جامعه‌ساز هستند.

این نماینده مجلس با بیان اینکه اگر تمدن نوین اسلامی را دارای ارکان مختلف بدانیم، قطعاً یکی از ارکان آن فرهنگ است؛ و اگر بخواهیم آن را به نسل‌های آینده انتقال بدهیم، این انتقال بین نسلی باید از بستر خانواده صورت بگیرد. زنان نقش کلیدی در انتقال فرهنگ دارند؛ لذا تمامی سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی حوزه‌های مختلف می‌بایست این نقش را تقویت کرده و به آن بها دهند.

رقیه رستم‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا نیز با بیان اینکه تمدن و سبک زندگی هر دو بر یکدیگر تأثیر متقابل دارند، گفت: در خصوص تبیین نقش زنان در تمدن اسلامی باید به این مقدمه اشاره کرد که با تغییر سبک زندگی، نقش‌های جدیدی به افراد جامعه واگذار می‌شود و افراد با ایفای آن‌ها به تغییر‌های اجتماعی پاسخ می‌دهند. زن نیز به عنوان بخشی از عناصر جامعه در این فرآیند نقش‌های متفاوتی ممکن است عهده‌دار شود. 

وی افزود: این نقش‌های جدید می‌توانند همسو با آرمان‌های تعیین شده برای تمدن نوین باشند یا با آن منافات داشته باشند؛ لذا جامعه اسلامی زمانی به سمت و سوی اهداف خود در در راستای تبدیل شدن به یک تمدن اسلامی پیش خواهد رفت که این نقش‌های جدید، همسو و هماهنگ با ساخت تمدن نوین باشند.

رستم‌پور ادامه داد: تمدن‌ها بی‌شک از سوی انسان‌های بزرگ ساخته می‌شوند و زنان وظیفه تربیت چنین انسان‌هایی را بر عهده دارند، امام خمینی(ره) درباره این نقش زنان می‌فرمایند زن با طبیعت صحیح خود انسان درست می‌کند و با تربیت انسان کشور آباد می‌شود. در طول تاریخ نیز زنان عناصری موثر در تغییر ارزش‌ها، باور‌ها و رفتار‌های جامعه بودند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: زن به واسطه جایگاه تربیتی از محور‌های کلیدی بنیاد خانواده است. خانواده به عنوان مهمترین عنصر نظام اجتماعی و هسته بنیادین تحولات تلقی می‌شود. زن در خانواده نقشی بی‌بدیل در انتقال تکامل‌گرایی به افراد خانواده و جامعه ایفا می‌کند.

وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی به عنوان نقطه عطف تاریخ تکامل اجتماعی، شرط و سرآغاز تمدن نوین اسلامی به شمار می‌رود، گفت: ظرفیت‌سازی و زمینه‌سازی برای ایجاد تمدن نوین اسلامی و نظام توحیدی، افق پیش روی انقلاب اسلامی است.

رستم‌پور یادآور شد: زنان در شکوفایی تمدن اسلامی نظیر گسترش بیداری در جهان، نقش کلیدی‌تری نسبت به سایر آحاد جامعه دارند، چرا که زن انسان‌ساز، جامعه‌ساز و تمدن‌ساز است و با نگاهی به صدر اسلامی می‌بینیم که در سایه آموخته‌های ارزشمند اسلامی، زنان نقش موثری در پیشبرد قافله تمدن و حفظ فرهنگ اسلامی داشتند.

وی ادامه داد: ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری حضرت زهرا(س) و همچنین مکتب انسان‌ساز ایشان برای دختران و زنان امروز جامعه ما مسئولیت‌شناسی و مسئولیت‌پذیری را می‌آموزد. زن مسلمان ایرانی به عنوان نیمی از پیکر یک جامعه نه فقط امروز در شرایط کنونی، بلکه در ادوار مختلف ایران‌زمین با تأسی به حضرت زهرای مرضیه(س) نقشی تأثیر گذار و تعیین‌کننده‌ای داشته است. نمونه عینی آن نقش بی‌بدیل زنان در پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس و دفاع از حرم اهل بیت(ع) است.

این استاد دانشگاه یادآور شد: نقش زنان در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی بسیار مهم و ارزنده است، چرا که زنان همواره نقش تعیین‌کننده‌ای داشته‌اند، حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) نمونه‌های والا و ارزشمند در این زمینه هستند که به تأسی از ایشان، درس‌های زیادی در عرصه مقاومت آموزش داده‌اند.