والدین بی‌اطلاع و نوجوان بی‌دفاع در فضای مجازی
یک کارشناس رسانه معتقد است والدین سواد و دانش رسانه‌ای خوبی در مورد محتوای خوب یا بد فضای مجازی نداشته و با بی‌اطلاعی نمی‌توانند در مورد آسیبهای بی‌شمار فضای مجازی با کودکان و نوجوانان خود صحبت کنند.
اگر پیش از این نوجوانان هنگام ورود به دبیرستان یا دانشگاه صاحب گوشی هوشمند شده و در فضای مجازی سیر میکردند، با شیوع ویروس کرونا و تغییر نظام آموزشی و آموزشهای دیجیتال در شرایط فعلی ورود کودکان از سنین ۶ یا ۷ سالگی به فضای مجازی آغاز شده و آنها علاوه بر اینکه ساعت‌ها از طریق گوشی هوشمند در کلاس درس هستند و بعد از آن نیز به سیر و سیاحت در انواع شبکه‌های پیام رسان اجتماعی می‌پردازند. این نوع استفاده از گوشی هوشمند آسیبهای جسمی فراوانی از جمله آسیب بینایی و ستون فقرات را به همراه دارد و در کنار آن باعث صدمات و آسیبهای روحی نیز میشود.
حضور نوجوانان در فضای مجازی در دوران کرونا به اندازهای افزایش یافته است که کارشناسان و متخصصان رفتارشناسی، جامعه شناسی و روانشناسی تربیتی کودکان و نوجوانان نسبت به تغییر نگرشها و رفتارهای نوجوانان هشدار می‌دهند. آنها معتقدند تغییر نگرشها و عقاید نوجوانان بر اساس محتواهایی است که در شبکه‌های اجتماعی تولید میشود، به خاطر کم کاری نهادهای فرهنگی و اجتماعی نوجوانان جذب رنگ و لعاب شبکه‌هایی می‌شوند که اخبار و حرف‌های نادرست را با عبارات و الفاظ زیبا بیان می‌کنند.
اسماعیل احمدی، استاد ارتباطات و کارشناس رسانه در گفتوگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی، با بیان اینکه نمی‌توان جلوی پیشرفت و تکنولوژی رسانه‌ای را گرفت، گفت: تکنولوژی رسانه به سرعت در حال پیشرفت است و در همه ابعاد زندگی بشر تأثیرگذار است و ما در بسیاری از شرایط برای بهبود زندگی از این تکنولوژی‌ها استفاده می‌کنیم. در برخی مواقع نیز استفاده نادرست و غیر منطقی از این تکنولوژی باعث شده است آسیب‌ها و صدماتی نیز به همراه داشته باشد.
وی با بیان اینکه تنها راه در امان ماندن از این نوع آسیب‌ها افزایش سواد رسانه‌ای و پی بردن به ماهیت رسانه‌ها است، ادامه داد: در شرایط فعلی تکنولوژی ارتباطی هر روز دچار تغییر در ماهیت خود می‌شوند. گوشی‌های هوشمند تلفن همراه در سراسر دنیا کاربرد دارند و نوجوانان یکی از گروه‌هایی هستند که استفاده بسیاری دارند.
احمدی، با اشاره به نداشتن اطلاعات و آگاهی کاربران از دانش رسانه‌ای تصریح کرد: متأسفانه سواد و دانش رسانه‌ای کاربران شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی بسیار اندک است. قبل از اینکه نوجوانان مورد اتهام قرار بگیرند که دانش رسانه‌ای نداشته و در فضای مجازی سرگردان هستند باید بگوییم در مرحله اول این والدین هستند که سواد و دانش رسانه‌ای خوبی در مورد محتوای خوب یا بد فضای مجازی نداشته و چون خودشان بی‌اطلاع هستند پس نمی‌توانند در مورد آسیبهای بی‌شمار این فضای مجازی با کودکان و نوجوانان خود صحبت کنند.
این کارشناس رسانه تصریح کرد: بنابراین اول باید والدین به دنبال کسب سواد رسانه‌ای و افزایش آن از طریق شرکت در برنامه‌های آموزشی باشند. نصب نرم افزارهای مطمئن در این راستا نیز می‌تواند کمک خوبی باشد تا از این طریق بتوانند راهنمای خوبی برای فرزندان خود باشند.
وی ادامه داد: کودکان و نوجوانان در فضای گسترده مجازی سردرگم و بی‌دفاع هستند، همچنین حس کنجکاوی و ذهن پرسشگر آنها در دوران نوجوانی بیشتر میشود به همین علت دنبال کشف و شناخت بسیاری از مسائل و موضوعات هستند. برای نمونه دوست دارند اجزای سازنده یک جسم را بدانند که چگونه ساخته شده و بسیاری از مثال‌های دیگر. در این راستا وقتی یک گوشی هوشمند در دست داشته و در صفحات مختلف اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی یک عکس یا نوشته‌ای را می‌بینند جذب می‌شوند تا ببینند چرایی و چگونگی آن چگونه است و این دیدن‌ها هر روز بیشتر و بیشتر میشود.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: کودکان و نوجوانان به سرعت وارد دنیای آشفته اینترنت شده و به سرعت از آن محیط تأثیر می‌پذیرند و رفته رفته وارد محیط‌های ناسالم شده و با اشخاصی که هیچگونه آشنایی ندارند وارد روابط دوستی، درسی، کاری و حتی روابط عاطفی شده و بعد از مدتی متوجه می‌شوند که فرد آن سوی دنیای شیشه‌ای هویت سالم و مستقلی نداشته و از این کودکان و نوجوانان به عنوان طعمه استفاده کرده است.
وی با بیان اینکه کودکان و نوجوانان از تأثیرات سوء شبکه‌های اجتماعی اطلاعی ندارند، تصریح کرد: در مقابل، والدین باید تمرکز بیشتری بر روی فعالیت‌ها و مدت زمان حضور فرزندان خود در فضای مجازی داشته باشند. همراهی والدین با فرزندان و اینکه مدت زمان استفاده از گوشی هوشمند توسط والدین، کنترل و مدیریت شود تا حد بسیاری آسیبهای اجتماعی کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر آن ارتباط بیشتر و صمیمی تر والدین با فرزندان به عنوان یک دوست نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد.
احمدی با اشاره به اینکه در شرایط فعلی و با استفاده بی رویه از فضای مجازی نوجوانان زودتر از سن خود وارد سن بزرگسالی می‌شوند.
این کارشناس رسانه ادامه داد: بی‌تحرکی و ساعت‌های مداوم پشت سیستم کامپیوتر یا گوشی هوشمند نشستن باعث میشود انرژی نوجوانان در وجود آنها تخلیه نشود و مدام باعث افزایش پرخاشگری، تندخویی و عصبانیت در آنها میشود. استفاده ناصحیح از تکنولوژی ارتباطی باعث ایجاد ارتباط ناسالم با افراد مختلف شده و عدم وجود ارتباط عاطفی بین والدین و نوجوانان آنها را با مخاطرات بسیاری مواجه می‌کند.
انتهای پیام
