موانع اصلی تولید در حوزه انرژی سیاسی است نه اقتصادی
کارشناس حوزه انرژی با اشاره به نامگذاری سال جاری از سوی مقام معظم رهبری به نام سال «تولید؛ پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها»، تصریح کرد که در حوزه انرژی و مانند برخی دیگر از بخش‌های تولیدی، مهم‌ترین مانع، موانع سیاسی و تحریم‌هاست نه موانع اقتصادی.
به گزارش خبرگزاری ایکنا،رهبر معظم انقلاب، سال 1400 را به نام سال «تولید؛ پشتیبانی‌های و مانع‌زدایی‌ها»، نامگذاری کردند و مجدد همانند سال قبل شعار سال بر تولید تأکید دارد اما امسال شاید از این جنبه که شعار بر رفع موانع و پشتیبانی از تولید متمرکز است، به نظر می‌رسد این دو مؤلفه نیازمند توجه جدی است. به همین سبب با نرسی قربان، کارشناس انرژی درباره تحولات انرژی و موانع تولید در این بخش گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه آمده است:
ایکنا ـ با توجه به اینکه شعار سال تولید؛ پشتیبانی ها، موانع‌زدایی اعلام شده، ابتدا بفرمایید شرایط تولید در زمینه تخصصی جنابعالی چگونه است؟ در ادامه موانع تولید در این حوزه چه چیست؟
از نظر مسائل انرژی، بالاخص نفت و گاز و پتروشیمی، ایران یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان است. چهار کشور در جهان هستند که مجموعه ذخایر نفت و گازشان بالای 300 میلیارد بشکه است؛ یعنی چهار کشور ایران( که بیشترین را دارد)، ونزوئلا، عربستان و روسیه. مجموع ذخائر نفت و گاز این چهار کشور بالای سیصد میلیارد بشکه است.
بنابراین ما از نظر ذخایر یکی از معدود کشورهایی هستیم که در آینده حرف اصلی را در این زمینه می‌زنند. در چند سال اخیر به ویژه بعد از شیوع بیماری کووید 19، سرمایه‌گذاری در عرصه‌های مختلف خیلی کم شده به ویژه در ونزوئلا و ایران با توجه به شرایط تحریم که وجود دارد، اصلاً سرمایه‌گذاری نشده و این امر در روسیه و عربستان هم خیلی محدود بوده است. از جنبه کلی علیرغم اینکه تقاضا کم شده ممکن است که در سالهای آینده با کمبود عرضه نفت و گاز مواجه بشویم.
جنبه دیگر این است که در ایران، فکر و نگاه بر این است که مدام باید خودمان در عرصه‌های نفت و گاز سرمایه‌گذاری کنیم اما بالاخره باید یک سرمایه‌گذاری عمده‌ای بشود که در سالهای اخیر نشده است. عده‌ای از کارشناسان که من هم با آنها هم‌عقیده‌ام، معتقدند که اصلاً ایران و کشورهایی مانند ما به هیچ وجه نباید حتی یک دلار از پول‌شان را در تولید منابع انرژی سرمایه‌گذاری کنند بلکه باید شرایط را به‌گونه‌ای فراهم کنند که دیگران، یعنی خارجی‌هایی که علاقه‌مند به این حوزه هستند، بیایند و سرمایه‌گذاری کرده و تولید کنند و ما هم در عوض قراردادهایی را با آنها ببندیم که منافع مشخصی از آنها بگیریم و سود خودمان را ببریم. از اینکه اگر خارجی‌ها بیایند ما را استثمار می‌کنند هم نباید ترسی داشته باشیم، چرا که ما الان به قدرتی رسیده‌ایم که استثمار نشویم. اگر از این بترسیم که اگر قراردادی ببندیم و یکی بیاید و نفت ما را استخراج کند، ما را گول می‌زند، نشان می‌دهد که ما به آن رشد نرسیده‌ایم. خلاصه اینکه عده‌ای از کارشناسان بر این اعتقادند که باید بگذاریم تمام پول برای سرمایه‌گذاری در تولید نفت و گاز از خارج بیاید؛ یعنی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی که حاضرند در این عرصه سرمایه‌گذاری کنند بیایند و طبیعتاً منافعی هم ببرند. در واقع پول مملکت نباید در این حوزه سرمایه‌گذاری شود بلکه پول مملکت باید در زیر ساخت‌های لازم در بهداشت و تعلیم و تربیت سرمایه‌گذاری شود. یعنی مثلاً ما نباید پولمان را هزینه کنیم که فازهای پارس جنوبی را افتتاح کنیم، بلکه باید شرایط را به‌گونه‌ای فراهم کنیم که دیگران بیایند و در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند و ما پول خودمان را در حوزه‌های بهداشت و تعلیم و تربیت که دیگران حاضر به سرمایه‌گذاری در آنها نیستند سرمایه‌گذاری کنیم.
ایکنا ـ اگر این پول را خودمان بگذاریم چه اشکالی دارد؟
اگر خودمان بگذاریم، دیگر پولی برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مهمی مانند بهداشت و تعلیم و تربیت نداریم. به قدری حوزه‌هایی مانند کشاورزی، آب و تولیدات دیگر برای سرمایه‌گذاری داریم که دیگران حاضر نیستند در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کنند اما انرژی چیزی است که دیگران حاضرند برای آن سرمایه‌گذاری کنند.
ایکنا ـ موانع این امر چیست؟
موانع این کار در واقع یکی است، یعنی همان مسائل سیاسی و تحریم. موانع اصلی در سرمایه‌گذاری نه تنها در نفت و گاز بلکه در تمام موارد مختلف دیگر، همین مسائل سیاسی و تحریم است. البته مسئله دیگری مانند FATF هم هست چرا که این سیستم بانکی است که هر نوع سرمایه‌گذاری باید از کانال آن انجام شود؛ یعنی اگر در این سیستم نباشید هر پولی را که بخواهید سرمایه‌گذاری کنید، یا اینکه بخواهید پولی را جابجا کنید همه فکر می‌کنند به دنبال پول‌شویی هستید. درواقع موانع اصلی اقتصادی نیست بلکه سیاسی است.
ایکنا ـ با توجه به شرایط کنونی احساس می‌شود، گشایش‌های در پیش است. با توجه به قرارداد 25 سالهای که با چین بسته شده و با توجه به سخنان جنابعالی، برداشت من این است که نظرتان درباره این قرارداد مثبت است.
باید توجه کنید که قرارداد با چین تا زمانی‌که تحریم‌ها برداشته نشود اثری بسیار کمی خواهد داشت. آنها هیچ وقت نگفته‌اند که ما در شرایط تحریم می‌آییم و کار می‌کنیم. چینی‌ها اگر بخواهند پولی به ایران منتقل کنند از چه طریقی باید این کار را انجام دهند؟ یعنی این سرمایه‌گذاری چهارصد میلیارد دلاری که صحبتش هست از چه طریقی می‌خواهد انجام شود، از طریق صرافی می‌خواهد بیاید؟ از طریق پول در چمدان می‌خواهد بیاید؟ از چه طریقی می‌خواهد انجام شود؟ معلوم است که باید از طریق بانکی انجام شود. باید توجه کنید که چینی ها بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری‌هایشان را در امریکا کرده‌اند و بازار ایالات متحده آنقدر برایشان بزرگ است که بازار ایران در مقابل آن هیچ است.
بنابراین آنها هم حتماً تا تحریم‌ها برداشته نشود کار اصلی را آغاز نخواهند کرد. بالاخره باید با دنیا یک تعامل کامل داشته باشید تا بتوانید این سرمایه‌گذاری‌ها و غیره را انجام دهید.
ایکناـ در زمینه تخصص خودتان که فرمودید باید سرمایه‌گذاری شود آیا این امر باید در زمینه تولید انجام شود یا همان بحث خام‌فروشی مورد نظرتان است؟ یعنی همان سرمایه‌گذاری در استخراج و ...؟
لزوماً نباید خام‌فروشی باشد. مثلاً شرکت شل پیشنهادی به ایران کرده بود که گاز ایران را تولید کند و در مقابل آن فرآورده نفتی تولید کند. این پیشنهادی بود که شل به ایران داد و کارهایی هم انجام داد، اما در نهایت نتوانست این کار را بکند و رفت و در قطر آغاز کرد. الان شل در قطر 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده که در نتیجه آن 140 هزار بشکه در روز فرآورده‌های نفتی تولید می‌کند، بنابراین لزومی ندارد فقط خام‌فروشی شود.
گفتوگو از خداداد خادم
انتهای پیام
