گناه کبیره مردم و مسئولان / نادیده گرفتن هشدار قرآن نسبت به آب

حجت‌الاسلام محمود متوسل، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دبیر ستاد تفسیر کشور در گفت‌وگو با ایکنا، به تشریح آیاتی پرداخت که در آن به مسئله آب و تبعات اسراف آن در جهان اشاره شده است و گفت: یکی از موضوعات مورد توجه قرآن این است که حیات همه موجودات از آب است. قرآن می‌فرماید: «وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَفَلَا يُؤْمِنُونَ؛ و هر چيز زنده‏‌اى را از آب پديد آورديم آيا [باز هم] ايمان نمى‌‏آورند»(آیه 30 سوره انبیاء). پس از دیدگاه قرآن منشأ هر موجود زنده‌ای آب است.

وی آیات مربوط به آب و نزول باران را از آیات خداشناسی در قرآن برشمرد و گفت: در آیات 68، 69 و 70 سوره واقعه چندین آیه با لحن توبیخی و پرسشی به مسئله آب اشاره دارد و می‌فرماید: «أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ ﴿۶۸﴾ أَأَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ ﴿۶۹﴾ لَوْ نَشَاءُ جَعَلْنَاهُ أُجَاجًا فَلَوْلَا تَشْكُرُونَ ﴿۷۰﴾آيا آبى را كه مى‌نوشيد ديده‌ايد (68) آيا شما آن را از [دل] ابر سپيد فرود آورده‏‌ايد يا ما فرودآورنده‏‌ايم(69) اگر بخواهيم آن را تلخ مى‌گردانيم پس چرا سپاس نمى‌داريد (70).  

دبیر ستاد تفسیر کشور ادامه داد: در حقیقت این آیات نوعی هشدار است که اگر شکرگزاری نکنید این آب را از شما می‌گیریم. یکی از راه‌های شکرگزاری نیز بهره‌وری و استفاده درست از آب است که اگر انجام نشود یکی از راه‌های کیفر الهی این است که اصلاً باران نازل نمی‌شود.  

اسراف آب مصداق مسلم ناشکری و گناه کبیره

وی با تأکید بر اینکه بزرگ‌ترین ناشکری ممکن در خصوص آب اسراف است، گفت: برخلاف آنچه که تصور می‌کنیم بیشترین آب مصرفی در دنیا برای کشاورزی است نه مصارف خانگی. در سایر کشورها بهره‌وری آب را به گونه‌ای افزایش داده‌اند که با کمترین میزان مصرف آب، با کیفیت‌ترین محصول کشاورزی تولید می‌شود، اما در کشور ما یا آموزش لازم به کشاورزان داده نشده و یا مدیریت صحیحی در این خصوص انجام نشده است. بخشی از آب در ایران نیز در مسیر انتقال به خانه‌‌ها و به دلیل فرسودگی لوله‌های انتقال آب هدر می‌رود که همه اینها مصداق مسلم اسراف، ناشکری و گناه کبیره است.

حجت‌الاسلام متوسل به آیات 63 به بعد سوره واقعه نیز اشاره کرد و گفت: آیات 63 به بعد سوره واقعه در مورد درختان است و می‌فرماید آیا شما زراعت می‌کنید یا ما؟ اگر بخواهیم زراعت را به خاشاک تبدیل می‌کنیم. یعنی این آیات هم به نحوی اشاره می‌کند که بشر باید آب، باغ و گیاه را نعمت الهی بداند و به شکل صحیح از آنها استفاده کند.

وی در ادامه به آیه‌ای که در خصوص موضوع کم‌آبی در قرآن مطرح شده است اشاره کرد و گفت: در آیه 30 سوره ملک خداوند می‌فرماید: «قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُكُمْ غَوْرًا فَمَنْ يَأْتِيكُمْ بِمَاءٍ مَعِينٍ؛ بگو به من خبر دهيد اگر آب [آشاميدنى] شما [به زمين] فرو رود چه كسى آب روان برايتان خواهد آورد». مفهوم این ایه این است که آب که از قدرت‌های الهی است امری نیست که همیشه در دست بشر باشد و اگر انسان به درستی از این آب استفاده نکند ممکن است از دسترس بشر خارج شود. ممکن است این سؤال پیش بیاید که در حالی که بخش عمده‌ای از کره زمین را آب فراگرفته چرا باید نگران کم آبی بود. اما باید مد نظر داشت که آب دریاها شور است و برای استفاده از آن مجبوریم با هزینه‌های گزاف از آب‌شیرین‌کن استفاده کنیم و آب شیرین و گوارایی که از آن استفاده می‌کنیم آب باران است.

مقصر خشکسالی خودمان هستیم

وی این مسئله را متذکر شد که اگر ما از آب درست استفاده نکنیم، آن را اسراف کنیم و دچار خشکسالی شویم نباید خدا و حتی قهر طبیعت را مقصر بدانیم بلکه باید خود را مقصر بدانیم چون نعمت گسترده‌ای که خداوند به ما داده بود را درست استفاده نکرده و ناشکری کرده‌ایم.

حجت‌الاسلام محمود متوسل تصریح کرد: مردم نمی‌دانند با اسراف آب مرتکب چه گناه بزرگی می‌شوند. در رساله عملی امام خمینی(ره) این مسئله قید شده است که حتی دور ریختن یک لیوان آب هم اسراف و اسراف گناه کبیره است. حتی در خاطرات امام راحل حاج احمد آقا نقل کرده‌اند که یک لیوان آب خدمت امام دادیم که میل کنند نصف آن را نوشیدند و بر روی لیوان یک کاغذ گذاشتند و گفتند این را بعداً می‌خورم، گفتیم چرا این کار را کردید؟ گفتند به دلیل اینکه بیرون ریختن این نصف لیوان آب وقتی می‌توان از آن استفاده کرد هم اسراف است.

وی با ابراز تأسف از اینکه بسیاری از مردم به صورت گسترده شیوه صحیح استفاده از آب را نمی‌دانند و آب را اسراف می‌کنند به خصوص در هنگام استحمام، گفت: در رساله عملی همه مراجع تقلید گفته شده که اسراف گناه کبیره است.