سری‌نویسی نداریم/ بازار کتاب کودک در اختیار ترجمه‌هاست

ابراهیم حسن‌بیگی، نویسنده رمان مشهور «محمد(ص)» در گفت‌وگو با ایکنا درباره تأثیر کرونا بر روند نویسندگی گفت: تأثیرات نامطلوب و بد کرونا بیش از تأثیرات مثبت آن بوده است. هر چند برای برخی کسبه‌ها و شغل‌ها اسباب درآمد بوده است. اما برای نویسنده‌ها و بسیاری از شغل‌های دیگر ضرر و زیان‌های زیادی داشته است. به ویژه در حوزه مسائل روحی و روانی که به دلیل محدودیت‌های دورهمی‌ها، مسافرت‌ها، جلسات، گپ و گفت‌ها، نقد‌ها و ... به وجود آمده، برای ما هم کسالت‌آور و خسته‌کننده بوده است.

 

وی افزود: اوایل به نظر می‌رسید که قرنطینه باعث خواهد شد، بهتر از همیشه وقت بگذاریم و بنویسیم. اما نه برای من و نه بسیاری از نویسندگان این اتفاق نیفتاد. چون آن نشاط روحی که باعث نوشتن می‌شود، از ما گرفته شده و یک نوع نگرانی و افسردگی بر جامعه حاکم شده است و بعد‌ها بسیاری از نویسندگان درباره آن خواهند نوشت. از این رو نمی‌توان گفت سال خوب یا تولید خوبی داشتیم.

 

حسن‌بیگی در ادامه درباره وضعیت ادبیات کودک و نوجوان گفت: یکی دو سال اخیر وضعیت نشر و تولید خراب شده و هیچ اتفاق خاصی نیفتاده است اما در مجموع به شخصه از ادبیات کودک و نوجوان راضی‌ام. هر چند این رضایت در دهه ۷۰ و ۸۰ بسیار بیشتر بود و ناشران قَدَر در حوزه ادبیات کودک و نوجوان و همچنین انجمن کتاب‌های کودک و نوجوان ایجاد شدند و به صورت هدفمند به فعالیت پرداختند و همین امر باعث شد آثار خوبی خلق شود. به ویژه اینکه ما در تصویرگری کتاب کودک جزء پیشروان این کار در دنیا هستیم و تصویرگران خوبی داریم. اما در دهه ۹۰ بدون اینکه آمار دقیق داشته باشم، می‌توانم بگویم این دهه افت و خیز‌های بسیاری داشت و شاهد نشاط لازم در این زمینه نبودیم. شاید بخشی از آن به دلیل شرایط اقتصادی حاکم بر کشورمان بود که با بیشترین میزان تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی مواجه بودیم و همین مسئله باعث افزایش دلار، گرانی کاغذ و محصولات چاپی و به تبع آن افزایش قیمت کتاب شد.

 

 

نویسنده رمان «قدیس» در پاسخ به اینکه با وجود این مشکلات چرا از دهه ۹۰ رضایت دارد، بیان کرد: دهه ۹۰ را با سال‌های درخشانی شروع کردیم. از این رو به طور کلی روند ادبیات کودک و نوجوان را هم به لحاظ نویسندگان و هم تصویرگران، خوب و مثبت می‌دانم. اما بعد از تولید بحث چاپ و نشر هم مطرح است که وضعیت آن نگران‌کننده است.

 

وی درباره نویسندگان نوقلم این حوزه نیز گفت: شاید بسیاری از کسانی که بعد‌ها نویسندگان خوبی شدند، از مراکز فرهنگی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شروع کردند که اکنون مراکز فرهنگی دیگری با عنوان فرهنگسرا‌ها نیز فعالیت می‌کنند. قرار گرفتن کودکان و نوجوانان در محیط‌های فرهنگی که مربیان خبره و حرفه‌ای داشته و کتاب‎‌های خوبی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند، برای آموزش‌های بچه‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند.   

 

نویسنده کتاب «شب ناسور» درباره اقتباس ادبی از آثارش که خود آن‌ها را انگشت‌شمار می‌داند، گفت: قطعاً فیلم‌ها و انیمیشن‌ها برای کودکان و نوجوانان جذابیت بیشتری دارد. از این رو هر چه سازندگان فیلم، سریال و انیمیشن سراغ ادبیات بروند به نفعشان است. ما از کشور‌هایی هستیم که فیلمسازان و کارگردان‌ها از ادبیات کشورمان استفاده نمی‌کنند و دلیل آن را هم نمی‌دانم؛ بنابراین کارگردان‌ها ترجیح می‌دهند فیلمنامه را یا خود بنویسند و یا به دوستان فیلمنامه‌نویس خود بدهند.   

 

حسن‌بیگی ادامه داد: فروش فزاینده کتاب هری پاتر به دلیل فیلم‌هایش بود و بسیاری، پس از دیدن فیلم سراغ کتاب هری پاتر رفتند. در حالی که عده‌ای تصور می‌کنند اگر کتابی تبدیل به فیلم شود دیگر آن کتاب را نمی‌خوانند. اما اینطور نیست قاعدتاً کتاب نیز مطرح خواهد شد. نمونه ایرانی آن هم کتاب قصه‌های مجید بود که وقتی سریال شد کتاب احیا و بار‌ها تجدید چاپ شد.

 

وی در ادامه درباره دلایل رغبت نوجوان‌ها به سری‌خوانی‌های خارجی گفت: آثار سری، اغلب آثار خوبی هستند و خواننده‌ها نیز از آن‌ها استقبال می‌کنند. بزرگسال‌ها نیز از یک سریال بیشتر از فیلم استقبال می‌کنند. به همین دلیل است که ورود کتاب‌های سری به ایران آثار ترجمه‌ای بوده و اغلب آن‌ها نیز در ژانر وحشت، تخیلی و علمی هستند و ما متأسفانه این کار‌ها را نکرده‌ایم و اگر هم بوده بسیار اندک بوده است. البته در سال‌های اخیر ناشران متوجه این مسئله شده‌اند و برخی نیز سفارش آثار سری را به نویسندگان می‌دهند.

 

این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان تصریح کرد: سری‌نویسی هنوز در ایران باب نشده است اما فکر می‌کنم این برای صنعت نشر هم بهتر باشد زیرا اغلب مخاطبان این آثار را به صورت مجموعه خریداری می‌کنند.

 

گفت‌وگو از سمیه قربانی