تولید آثار موسیقی با مضامین آیینی نزدیک به صفر / «طواف عشق» گرامی‌داشت شهدای منا + صوت
خواننده و آهنگساز کشورمان با اشاره به اینکه کمتر در موسیقی به مباحث مذهبی و رخدادهای از این دست، پرداخته می‌شود گفت: ارگان‌هایی که سردمدار تولید آثار هنری بودند در حال حاضر تولیدی ندارند و میزان تولیدات با مضامین مذهبی و آیینی نزدیک به صفر است.
در بین آثار مجید اخشابی، خواننده و آهنگساز، کارهایی با درون‌مایه‌های دینی، مذهبی و آیینی نیز به چشم می‌خورد. اخشابی، قطعه‌ای به نام «طواف عشق» با مضمون عید قربان دارد که در اصل برای گرامی‌داشت شهدای حادثه منا تولید شده است. به مناسبت عید سعید قربان، خبرنگار ایکنا گفت‌وگویی با مجید اخشابی داشته است که از نظر می‌گذرد.
وی در رابطه با شکل‌گیری این اثر گفت: طی تماس آقای فرشاد رستمی، آهنگساز، پیشنهاد خواندن این اثر با شعر عبدالجبار کاکایی را به من داد و آن را در دستگاه چهارگاه بر بستر تم‌های اصیل موسیقی ایرانی خواندم و اثر در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت.
اخشابی با اشاره به اینکه کمتر در موسیقی به مباحث مذهبی و رخدادهای از این دست، پرداخته می‌شود؛ بیان کرد: چند تا علت می‌تواند داشته باشد. اول اینکه بدنه دست‌اندرکاران حوزه موسیقی از آن حرفه‌ای‌گری و تخصص لازم برخوردار نیستند. اینکه شما بر اساس ذوق و خواسته خود بدون هیچ محدودیتی قرار باشد یک اثر هنری را تولید کنید، بسیار متفاوت است با اینکه به شما کلمات کلیدی بدهند و محدوده و موضوع مشخص باشد. تم ملودی و نوع تنظیم و غیره همه چیز باید به پرداخت سوژه کمک کند و با آن متناسب باشد. هنرمند در این صورت با هزاران محدودیت مواجه می‌شود؛ باید مانند معماء هر یک از آنها را حل کند تا محصولی تولید شود که با همه این چالش‌ها مطابق باشد و بتواند در نظر مخاطب با اصل موضوع تضادی نداشته باشد. این علت‌ها کار را بسیار سخت می‌کند و رقبت یا توانایی برای تولید این دست آثار کمتر وجود دارد. اساساً در بعضی از موارد هم که ساخته می‌شود خیلی آن تاثیرگزاری را ندارد و هزاران اشکال و ایراد بر کار وارد است.
تولیداتِ نزدیک به صفر
اخشابی ادامه داد: اصولاً توجه به این مقولات کم است. اگر هنرمندان به این موضوعات کم توجه می‌کنند به این علت است که مخاطبان هم معمولا کم‌توجه هستند. یعنی ساخت یک اثر پر دردسر آیینی با هزاران فیلتر، مشکلات و بررسی به نسبت یک اثری که با موضوع عاشقانه ساده که تولید می‌شود به لحاظ مخاطب اصلاً قابل قیاس نیستند و به قولی این گونه آثار کمتر مصرف می‌شوند.
وی افزود: ارگان‌ها باید برای موسیقی، هدفمند تلاش کنند و اثربخش باشند که متاسفانه آنها هم وظیفه خود را انجام نمی‌دهند. به هرحال موسیقی، بی‌هدف تولید می‌شود، اما باید ارگان‌ها برای اشاعه مفاهیم ارزشمند معنوی، اجتماعی و موضوعاتی که بتواند کمک به فهم عمومی و ارتقای اجتماعی کند، تلاش کنند. مسئولیت این کار در دست ارگان‌های ذی‌ربط است که الان می‌توان گفت تولیدات در این زمینه‌ها نزدیک به صفر است. ارگان‌هایی که سردمدار تولید آثار هنری بودند، الان تولیدی ندارند و آلبومی وجود ندارد. بعضی از مواقع که کاری هم اگر تولید می‌شود با هزینه‌های سرسام آور، بدون کارآمدی و تاثیر، بدون کار کارشناسی هستند. علت آن است که در این مسائل کارشناسی درست در کارها صورت نمی‌گیرد.
عاشقانه برای امام رضا (ع)
این خواننده در رابطه با این سوال که اگر کار سفارشی شود آیا کیفیت آن افت نمی‌کند؟ گفت: این موضوع مهمی است؛ اگر کار سفارشی به معنای اجبار و تحمیل باشد صد در صد بی‌تاثیر است و آنچه که از دل بر نیامده باشد بر دل هم نمی‌نشیند. به یک آهنگساز اگر اجبار شود این کار را بساز و او هم بدون هیچ اعتقاد و مقبولیتی در آن سوژه، بخواهد اقدام به ساخت کند؛ قطعاً کار خوبی تولید نخواهد شد. اما وقتی آهنگساز یا خواننده قلباً با انجام کاری مثل عاشقانه برای امام رضا (ع) موافق باشند؛ سپس آن را بسازند یا بخوانند، موضوع متفاوت است و در اینجا هم باید اسپانسر بیاید و سفارش بدهد تا اثر تولید شود، اما راه دیگری وجود ندارد.
وی ادامه داد: اساساً بسیاری از آثار برتر و ارزشمند دنیا با پشتیبانی‌های مالی و حمایت‌های خیلی بزرگ توانستند به ثمر برسد. گذشته در موسیقی کلاسیک غربی و ایرانی از سمت دربار و قدرت سفارش‌هایی داده می‌شد. خیلی از موسیقی‌هایی که امروز ما از آن زمان داریم منشاء تولید آنها سفارش بوده است. سفارش‌ها از سمت شخص یا نهاد به آهنگساز داده می‌شد و به آهنگساز کمک می‌کرد یک اندیشه بزرگ که قابل اجرا است در سر بپروراند و آن را به اجرا در بیاورد. این موضوع تولید هدفمند نام می‌گیرد و با آن کار سفارشی که بار معنایی و مفهومی منفی دارد، متفاوت است.
این خواننده در رابطه با تک موضوعی شدن آثار که تنها به مسائل عاشقانه آن هم به صورت نازل پرداخته می‌شود، توضیح داد و از راه حل برون‌رفت از آن گفت: در وهله اول این مسئله باید رسانه‌ها، ارگان‌های آموزشی، فرهنگی و هنری فرهنگسازی کنند. متاسفانه امروز این فرهنگ وجود دارد که اگر شخصی ملق بزند و از ملق‌های دیگر متفاوت باشد، دیده و تشویق می‌شود. اگر متخصصان هم عمل او را نقد کنند و اشتباهات را گوش زد کنند؛ متهم به حسادت و از این گونه حرف‌ها می‌شود.
هیچ حمایتی وجود ندارد
اخشابی تصریح کرد: باید نهادها فرهنگسازی کنند تا فرهنگ عامه ارتقا پیدا کند تا هر اثر و تحرکی اثر هنری نام نگیرد و فضا از سوی غیر هنرمندان اشباع نشود. در این دوران که گوش مردم پر شده از کارهای ابتدایی و نازل، شما اگر کاری با کمی پیچیدگی و تفاوت انجام دهید باز هم چون شبیه به این کارهای معمول و رایج نیست، متهم می‌شوید. من خودم همین مشکل را دارم؛ وقتی کاری انجام می‌دهم که اثری با ویژگی خاص‌تری تولید کنم، اما چون مطابق با ذائقه روز نیست، کمتر مورد توجه واقع می‌شود. در صورتی که برای یک کار معمولی، وقت زیادی از یک هنرمند گرفته نمی‌شود تا یک کار پیچیده و فکر شده. به هر حال این مسائل وجود دارد، اما هنرمندان هم باید کار کنند. هنرمندان هم از این وضعیت دلسرد شده و کمتر اثر تولید می‌کنند، زیرا نه از سوی نهادهای فرهنگی و هنری و نه از جامعه هیچ حمایتی وجود ندارد.
وی ادامه داد: وقتی که رویکرد جامعه به سوی آثار دم‌دستی و مصرفی است، حوصله شنیدن کار جدی و عمیق را ندارد. هنرمند هم در این صورت می‌گوید، پس بهتر است که سکوت کنم و کاری انجام ندهم. این می‌شود که خیلی از هنرمندان حرفه‌ای و جدی با توجه به مشکلات موجود، خانه‌نشین هستند و هیچ کنش و واکنشی ندارند. به نظر من مدیریت کلان تصمیم‌گیرنده در حوزه فرهنگ و هنر، مخصوصاً حوزه موسیقی وظایف خود را به درستی انجام نمی‌دهند.
در پایان، اخشابی در رابطه با فعالیت خود در دوران کرونا افزود: من دو تا اثر در این دوران خواندم و جدیدترین اثری که چندی پیش در روز ولادت امام رضا (ع) منتشر شد، کاری آیینی در همین رابطه بود که خودم آن را تولید کردم.
قطعه طواف عشق
گفت‌وگو از سجاد محمدیان
انتهای پیام
