سبک زندگی ما به بیابان‌زایی و خشک شدن رودها می‌انجامد/ گوشتخواری بی‌رحمی است
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه سبک زندگی کنونی بشر به خصوص در گوشتخواری، طبیعت را از بین برده است، گفت: اینکه بنده منتقد گوشتخواری هستم به معنای دفاع از ژست گیاه‌خواری به خصوص از سوی برخی سلبریتی‌ها نیست؛ ضمن این در بحث فلسفه قربانی، اطعام مطرح است و می‌تواند با صدقه دادن این فلسفه تأمین شود.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن اسلامی، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، شامگاه 29 تیرماه در برنامه سوره شبکه چهار سیما که به موضوع «گیاه‌خواران مسلمان و آئین قربانی» اختصاص داشت با اشاره به آیه 38 انعام «وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُكُمْ مَا فَرَّطْنَا فِي الْكِتَابِ مِنْ شَيْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ؛ و با تاکید بر اینکه عید قربان عید بندگی است و نه صرفا قربانی کردن گوسفند، گفت: همان طور که ما خودمان را امت می‌دانیم حیوانات هم امت هستند، امت، زمانی معنا دارد که اهداف مشترک و آگاهانه داشته باشند و در پی برآوردن آن حرکت کنند، لذا گردهمایی مقطعی و موقت، مصداق امت نیست.
وی افزود: علامه همین پیام را گرفته، به این معنا که حیوانات مقاصد و اهدافی دارند و فهمی از خوب و بد و درست و نادرست و مفاهیم انتزاعی مانند مالکیت و پرستش دارند، در قرآن کریم داستان هدهد و ملکه سبا به روشنی بیان شده است و هدهد پرستش و بدی ملکه سبا را بیان کرده؛ به تعبیر علامه حیوانات دین و پیامبر(ص) دارند و ما حق نداریم این مقاصد را بدون دلیل موجه از بین ببریم.
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب در پاسخ به پرسش مجری که در این زمینه و براسس آیات قرآن تفاوتی میان گیاه و حیوان نیست و آنها هم واجد این مسائل هستند، اضافه کرد: اگر 50 صندوق سیب را در یک انبار تاریک بگذاریم اتفاقی نمی‌افتد ولی اگر صد تا مرغ را در انباری ببریم سر و صدا می‌کنند و ناراحت خواهند بود، اگر سیب آویزان شود درد نمی‌کشد ولی گربه از دم آویزان شود درد می‌کشد.
بی رحمی در حق حیوانات
وی با اشاره به استدلالات خود در نفی گوشتخواری ادامه داد: اولین استدلال بی رحمی و رنجی است که به حیوانات در گوشتخواری مدرن و صنعتی وارد می‌کنیم؛ مرغی که به دنیا می‌آید و از دنیا می‌رود، آفریده خدا است و دوست دارد زندگی کندولی در فرایند صنعتی کل زندگی مرغ در یک فرایند بسته و تاریک چند ماهه خلاصه شده و به ابزاری برای تغذیه انسان تبدیل می‌شود. مرغداری‌ها آنقدر بوی عفونت دارند که نمی‌توان به آنها نزدیک شد، در صورتی که ما روایاتی داریم که بر برخورد احترام‌آمیز با حیوانات تاکید شده و براساس فقه ما، حیوانات خانگی، عیال یک خانه حساب می‌شوند و باید به آنها رسیدگی کرد.
اسلامی با نفی شیءانگاری حیوانات و تعارض این نوع مواجهه با حیوانات در پاسخ به این پرسش که کشاورزی و دامداری صنعتی تنها راه بشر برای رفع نیازهای گوشتی و غذایی است زیرا روش سنتی جوابگو نیست، اظهار کرد: این سبک استدلال، بسیاری از رفتارهای وحشیانه را توجیه می‌کند، ضمن اینکه چه کسی گفته نیازهای ما از این طریق تامین می‌شود؛ ما برای تولید یک کیلو گوشت گاو، باید 5 کیلو گندم و ذرت تولید کنیم در حالی که ارزش غذایی آنها یکسان است.
اسلامی بیان کرد: به تعبیر آقای پورجوادی، هولوکاست روزانه است و روزانه صدها هزار قطعه گوشت و مرغ را از بین می‌بریم. تفریحات ما هزینه زیادی به طبیعت وارد کرده است؛ این همه بی آبی و مشکلات زیست محیطی ناشی از رفتار ماست؛ یکی از آموزه‌های قرآنی، فرهنگ اعتدال و میانه‌روی است ولی الان آیا رعایت می‌شود؛ برای کوتاه کردن مسیر به شمال، جنگل‌ها و کوه‌ها را تخریب کرده‌ایم، دریاچه را خشک می‌کنیم تا مسیر خودمان را به یک شهر کوتاه کنیم.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: پیامبر(ص) فرمودند که زنی به دوزخ رفت چون گربه‌ای را نگه داشته بود و نه غذا به او می‌داد و نه او را رها می‌کرد؛ فرموده‌اند اگر درختی را کسی ببرد دوزخی است و حتی در روایت بیان شده است که پیامبر(ص) به فردی در کنار رود آب توصیه بر مصرف درست داشتند. انسان و حیوانات با همدیگر یک چرخه در محیط زیست هستند ولی سبک زندگی ما به بیابان‌زایی، خشک شدن رودها و کاهش جنگل‌ها و ... می‌انجامد.
اسلامی افزود: بنجامین فرانکلین، سیاستمدار آمریکایی قرن 18 گیاه‌خوار بود؛ او روزی دید که یک ماهی از شکم ماهی بزرگتر خارج شد، او گفت که چرخه طبیعی در طبیعت این است که یک ماهی از جنس خود را می‌خورد ولی فردی جواب داده که او طبق غریزه عمل می‌کند.
نقدی بر گیاه‌خواری
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین میثم غلامی با بیان اینکه گوشتخواری و گیاه خواری زود وارد جامعه و زیاد به آن پرداخته شده است، گفت: الان در اهواز با مشکل آب روبرو هستیم ولی هیچ ربطی به گوشتخواری ندارد بلکه شاید ناشی از تولید برنج و گندم باشد که آب زیادی مصرف می‌کنند؛ الان در جامعه ما هم قوت غالب، گوشت نیست و گندم و برنج است.
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه گیاه‌خواری ایدئولوژی نیست، در پاسخ به این پرسش که در سنت دینی ما قربانی کردن و عقیقه و ... را داریم آیا در تضاد با دلایل شما نیست؟ بیان کرد: به لحاظ شرعی گوشتخواری مشروع و حلال است ولی آیا هر امر حلال و مشروعی، درست هم هست؟ کسی می‌تواند هر روز یک بسته سیگار بکشد یا نوشابه روزانه بخورد، اینها حلال است ولی درست نیست؛ قربانی کردن همیشه در فقه و کلام، سؤال برانگیز بوده است؛ شیخ طوسی در قرن 5 مدعی شد که قربانی در منا واجب و جزء ضروریات فقه است و هزار سال فقها ملتزم بودند ولی الان بیرون منا هم جایز است.
وی افزود: از شلتوت، شیخ الازهر پرسیدند که به جای قربانی می‌توان صدقه داد؟ آیا از نصوص دینی وجوب قربانی به دست می‌آید؟ وی در مقاله‌ای تمامی آیات مرتبط با حج را جمع‌آوری و روایات قربانی را هم کنار آن می‌گذارد و نتیجه می‌گیرد که ریختن خون موضوعیت دارد و صدقه جابر آن نیست. سال بعد شیخ جواد مغنیه، مقاله‌ای در نقد وی نوشت و پرسید آیا شارع، قربانی را جایز می‌داند ولو اینکه در منا دفن شود؟
اطعام فلسفه قربانی است
اسلامی با اشاره به فلسفه قربانی تصریح کرد: برخی فلسفه آن را رهایی از تعلقات مالی دانسته‌اند؛ برخی جواب داده‌اند چرا برای کاهش تعلق مالی باید گوسفند بکشید چرا مثلا یک اسب و شتر بسیار گرانقیمت نمی‌کشید؟ اگر بحث اطعام فقرا و مساکین است حیوانات دیگر را هم می‌توان کشت. قرآن کریم تاکید دارد خون و گوشت قربانی به خدا نمی‌رسد و نیت شما به خدا می‌رسد. این نافی برخی تصورات غلط در بحث قربانی کردن مانند ماشین خریدن و گوسفند کشتن است.
وی افزود: قرآن کریم تاکید زیادی بر اطعام مساکین و فقرا دارد و این اطعام در شکل غالب، قربانی بوده است، شلتوت هم در مقاله‌اش آورده ولی ذکر کرده کسی که نمی‌تواند قربانی کند می‌تواند صدقه بدهد و روزه بگیرد و مغنیه هم بر موارد جایگزین تاکید دارد و این واجب، تخییری است. هدف اطعام است و می‌توان با صدقه هم دیگران را اطعام کرد. شهید صدر هم معتقد است که فقه شیعه، به شدت فردگراست و ابعاد کلان اجتماعی را کمتر مورد توجه قرار می‌دهیم؛ اگر با رویکرد فقه کلان ببینیم بسیاری از مشکلات حل می‌شود.
اسلامی در پاسخ به این پرسش که گیاه‌خواران عمدتا سلبریتی‌ها و مصرف‌گرا در حد بالا هستند و آن را ژست و وجه تمایز می‌دانند و غذاهای آنها بسیار گران است ولی چرا نقدها به سمت آنها نمی‌رود؟ اظهار کرد: وقتی بنده این رویکرد را دنبال کردم بحث سلبریتی‌ها و گیاه خواری چندان مطرح نبود؛ من بسیار متاسفم که گیاه‌خواری که عملی درست و سنجیده است تبدیل به ژست و ایدئولوژی برای برخی و انگ و چماق برای برخی دیگر شده است. گیاه‌خواری عملی درست است ولی نه اینکه همه گیاه خواران خوب و شریف هستند و برعکس گوشتخواری بد است ولی همه گوشتخواران افراد بدی نیستند.
انتهای پیام
