نقش امام حسین (ع) در عبور جامعه شیعی از بحران‌ها

به گزارش ایکنا، اخلاق اجتماعی از جایگاه ویژه‌ای در جامعه اسلامی برخورداراست، اگر قرار باشد زندگی خوبی در ارتباط با خانواده و اعضای جامعه داشته باشیم ملزم به رعایت مجموعه‌ای از بایدها و نباید‌های اخلاقی هستیم. ازآنجاکه ارتباط با دیگران، از مهم‌ترین نیازهای انسان است، رعایت اخلاق در ارتباط با مردم نیز مورد تأکید معصومین ازجمله امام حسین (ع) قرار دارد.

برای مثال درزمینهٔ اخلاق خانواده توصیه‌های بسیاری از امام حسین (ع) ذکر شده است. یکی از این موارد جایی است که ایشان تکریم همسر را به یاران خود سفارش می‌کنند و در پاسخ به اعتراض آنان می‌فرمایند: «همسران را نگرفته‌ایم تا مورد سختگیری قرار دهیم و با توجه به منزلتشان باید نیازهایشان را برآورده کنیم.» توصیه‌های بسیار حضرت به اجتناب از رذایل اخلاقی و اهتمام به فضایل اخلاقی مانند نرم‌خویی، احترام متقابل در نیکی‌ها، صبر در برابر مشکلات و توصیه به امربه‌معروف و نهی از منکر که قیام ایشان عمل به این فریضه بود تنها بخشی از این موارد را شامل می‌شود.

امام حسین(ع) از سویی شناخت عمیق و دقیقی از تعالیم اسلامی داشت و از سویی دیگر مقتضیات زمان را در نظر می‌گرفت و با این اشراف برحسب سنت‌های جوامع به تبلیغ اخلاقیات می‌پرداخت لذا نیاز است تا سیره اخلاقی و اجتماعی حضرت در زندگی آحاد جامعه جاری و ساری شود.

در همین راستا حجت‌الاسلام محمدتقی رهبر، امام‌جمعه موقت اصفهان، در گفت‌وگو با ایکنا، از ضرورت پیاده‌سازی سیره اجتماعی امام حسین(ع) در جامعه سخن به میان آورد و گفت: ائمه معصومین دارای ویژگی‌های خاص شخصیتی هستند و بر اساس محتوای عقلی و روحی که خداوند به شخصیت ایشان بخشیده آن‌ها را از تمامی مردم جدا کرده است. وقتی سخن از امام حسین (ع) بر زبان می‌آوریم شهادت ایشان بیش از سایر ابعاد شخصیتی امام تجلی و نمود پیدا می‌کند که البته کار بسیار عظیم و بزرگی بود اما فضایل اخلاقی دیگر ایشان نیز باید مورد توجه قرار گیرد و در جلسات و محافل عزاداری ایام محرم و اساساً تمام سال بیان شود.

حجت‌الاسلام محمدتقی رهبر افزود: امام حسین (ع) از فضایل فراوانی برخوردار بودند و بازخوانی سیره اخلاقی و اجتماعی امام حسین (ع) برای آحاد جامعه لازم و ضروری است. فضیلت‌ها و ویژگی‌های پاک و زیبایی همانند برخورداری از علم، دانش و حکمت، آراستگی به صفات برجسته‌ای مانند بردباری، شجاعت، خوش‌رفتاری و خوش‌زبانی با مردم، بخشش و گشاده‌دستی، گذشت از خطای دیگران، عبادت، فروتنی، راستگویی، ایستادگی در برابر ظالمان، سازش‌ناپذیری با ستمگران، فداکاری در راه اسلام، ایستادگی در برابر تحریفات از دین، راستگویی، حمایت از ستمدیدگان، تهیدستان و… ازجمله ویژگی‌های شخصیتی آن حضرت است.

امام جمعه اصفهان در ادامه به نمونه‌هایی از اخلاق والای ابی‌عبدالله اشاره کرد و گفت: امام حسین (ع) در حسن خلق، گشاده‌دستی، خوشرویی و مهربانی با همه مردم به‌ویژه با بینوایان، تهیدستان و یتیمان جایگاه بالایی دارند. درباره این اخلاق والا و صفت برجسته حضرت حکایات فراوانی وجود دارد. برای مثال یک بار کنیزی که به امام حسین (ع) خدمت می‌کرد، یک شاخه گل ریحان به آن حضرت تقدیم کرد. امام نیز به پاس این احترام و اکرام، آن کنیز را در راه خدا آزاد کرد. نزدیکان حضرت گفتند که او تنها به شما یک شاخه گل ریحان تقدیم کرد و شما در ازای آن، او را آزاد می‌کنید؟ امام در پاسخ فرمودند که مگر آیه 86 سوره نساء را نشنیده‌اید که خداوند می‌فرماید: «وَ إذا حُیِّیتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأحسَنَ مِنهَا أو ردُّوها.» هنگامی که تحیت و شادباشی از دیگری مشاهده کردید، بهتر از آن تحیت گویید و یا همان را به او بازگردانید.

وی افزود: امام حسین (ع) در میدان عبادت و بندگی خدا نیز همواره در صف مقدم قرار داشت عبادت امام حسین (ع) اعم از نماز، روزه‌داری، حج، شب‌زنده‌داری، راز و نیاز با پروردگار جهانیان از بخش‌های مهم زندگانی آن امام بوده و ایشان زمان زیادی از اوقات شبانه‌روزی خود را به عبادت پروردگار جهانیان اختصاص داده بود و در این راه تلاش بسیار به خرج می‌داد. دعاهای برجای‌مانده از سالار شهیدان به‌ویژه دعای عرفه حاوی معارف توحیدی بلند و برخوردار از معنویاتی بزرگ است که اوج بندگی ایشان در برابر خداوند را نمایان می‌کند.

حجت‌الاسلام رهبر ضمن اشاره به بندگی امام حسین (ع) در برابر خداوند متعال اظهار کرد: امام حسین (ع) بیست‌وپنج مرتبه با پای پیاده از مدینه رهسپار مکه برای ادای مناسک حج و زیارت خانه خدا شدند که این مسئله نشانگر شوق و رغبت فراوان آن امام در بندگی خالصانه برای خدا و در راه خداوند متعال بوده و نشان‌دهنده آمادگی امام برای پذیرش هرگونه رنج و سختی در راه خداوند و طلب خشنودی پروردگار جهانیان است. امام حسین (ع) با وجود همه مسئولیت‌های اجتماعی در جامعه، از عبادت و بندگی خداوند ازجمله نماز، روزه، حج و… نیز غافل نبوده و همانند امیرالمؤمنین و رسول خدا، کارهای اجتماعی و حضور در میدان‌ها گوناگون آن حضرت را از یاد خداوند و راز و نیاز با معبود باز نمی‌داشت و مانع عبادت ایشان نبود.

وی یادآور شد: گفت‌وگوی امام حسین (ع) با همام بن غالب معروف به فرزدق قبل از راهی شدن به کربلا یکی دیگر از مواردی است که به صفات والای آن حضرت اشاره دارد. امام به فرزدق می‌فرمایند: «هر مـقدار که مقصود و ایده انسان عظمت داشته باشد، به همان مقدار باید تحمل زحمت کند.» نکته مهمی که در این کلام وجود دارد این است که در دو حالت پیروزی یا شهادت نتیجه حاصل تفاوتی ندارد؛ چون نـیت و قـصد آن بر تقواست. در صورت پیروزی، سپاسگزاری خواهد کرد و در حالت شکست ظاهری، چـون بـر نیت حق بوده، از مسیر صحیح خارج نشده است.

حجت‌الاسلام رهبر با اشاره به مفهوم عزت حسینی در مواجه با حر بن یزید ریاحی گفت: حضرت وقتی به قادسیه رسید، حر بن یزید ریاحی نیز با هزار نفر در برابرش صف‌آرایی کرد. ایشان با علم به این موضوع که حر ریاحی و لشگرش برای مقابله به میدان آمدند به‌گونه‌ای رفتار کردند که حر و لشگریانش به امام اقتدا می‌کنند و نمازشان را با امام حسین می‌خوانند. این موضوع نمونه بارزی از عزت حسینی است که باید در منابر، صداوسیما و سایر رسانه‌های کشور ترویج شود.
امام جمعه اصفهان بیان کرد: امام حسین (ع) جمله‌ای دارند که بسیار عمیق و تأثیرگذار است؛ ایشان می‌فرمایند که هر کجا فقیر یا گرسنه‌ای دیدید حقش را یک نفر قوی بُرده است. این جمله گویای توجه کامل ایشان به وضعیت زندگی مردم و مقابله با ظلم و توجه به فقرا که باید به عنوان سیره حضرت مورد توجه قرار گیرد و جا دارد در ایام محرم به تمامی ابعاد زندگی ابی‌عبدالله در منابر و محافل عزاداری اشاره شود و رسانه‌ها و صداوسیما به صورت گسترده علاوه بر ذکر مصیبت ایشان به سیره اخلاقی و اجتماعی ایشان توجه و عنایت ویژه‌ای داشته باشند.

وی در ادامه با اشاره زهد و فروتنی امام حسین (ع) گفت: تکبر در ظاهر دارای آثاری است كه باعث حقیر شمردن دیگران و برتری بر آنان می‌گردد، همانند مضایقه داشتن از همنشینی با فقرا یا هم غذا شدن با آنان است، اما این صفت پیوسته از سوی معصومین طرد شده؛ چنانچه دراین‌باره نقل است روزی امام حسین (ع) سوار بر اسب از محلی عبور می‌کردند. در راه چند فقیر بینوا و بیچاره را دیدند که بر روی کهنه عبایی بر خاک نشسته و تکه‌های خشک نان در دست دارند و می‌خورند. وقتی حضرت را دیدند ایشان را دعوت کردند تا با آنان هم‌سفره شوند و امام فوراً از اسب پیاده شدند و کنار آنان آمده و با کمال تواضع در کنار آن ها بر خاک نشستند و با آن ها از نان‌ها میل فرموده و آنگاه آیه 23 سوره نحل را تلاوت فرمودند: «اِنَهُ لا یُحِبُّ المُستَکبِرین» همانا خداوند متکبرّان را دوست نمی‌دارد. سپس بیان کردند که من دعوت شما را پذیرفتم و حال نوبت شماست که دعوت مرا اجابت نمایید و برای نهار به منزل من تشریف بیاورید. فقیران دعوت امام را پذیرفتند و به این ترتیب ایشان پذیرایی شایسته‌ای از آنان به عمل آوردند.

حجت‌الاسلام رهبر در پایان اظهار کرد: افراد بسیاری هستند که ادعا می‌کنند شیعه هستند اما تنها محبت اهل بیت در دل داشتن نشان شیعه بودن نیست و باید سیره معصومین در تمام جوانب زندگی یک مسلمان واقعی جاری و ساری باشد همان‌طوری که امام باقر(ع) می‌فرمایند:«ما شیعتنا الّا من اتّقى اللّه و اطاعه» شیعه ما، تنها کسى است که تقواى الهى پیشه کند و از خداوند اطاعت نماید. متأسفانه ما سیره معصومین علی‌الخصوص ابی‌عبدالله آن‌طور که شایسته و بایسته ایشان بود ترویج نکرده‌ایم و باید انقلاب فرهنگی درزمینهٔ شناخت عاشورا رخ دهد. اینکه عده‌ای علم و کتل می‌آورند و سینه‌زنی می‌کنند باید بدانند که امام حسین (ع) در درجه اول از آنان نماز را می‌خواهد، در ماه رمضان روزه را می‌خواهد، نیکوکاری و مهربانی می‌خواهد. باید مروجین، خطبا، ائمه جماعات و جمعه ما و رسانه‌های ما سیره اهل بیت را برای مردم بیشتر بازگو کنند تا تبدیل به یک فرهنگ شده و در جامعه جاری و ساری شود.