«آزادراه فرهنگ» به بازار نشر منتهی شد

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ کتاب «آزاد راه فرهنگ: درآمدی بر لیبرالیسم فرهنگی و نقد آن» نوشته بهزاد حمیدیه است، در قطع رقعی و با بهای ۲۵ هزار تومان به همت سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.

 

این کتاب در چهار فصل با عناوین تعریف و ماهیت لیبرالیسم فرهنگی، مبانی نظری لیبرالیسم فرهنگی، لیبرالیسم فرهنگی در ایران و نقد لیبرالیسم فرهنگی سامان یافته است. نویسنده در این کتاب به پرسش‌ها و مسائلی همچون لیبرالیسم فرهنگی در یک جمع‌بندی چیست؟ چه درس‌ها و هشدار‌های مثبتی برای ما دارد؟ عملاً چه آسیب‌هایی به جامعه ما وارد کرده است؟ چه نقد‌هایی بر خود نظریه وارد است؟ چه نشانه‌های گفتمانی دارد؟ موضع ما در قبال آن چه باید باشد؛ رد کلی و غلتیدن در محافظه‌کاری فرهنگی یا پذیرش کلی یا موضعی سوم؟ پاسخ داده است.

 

رویکرد کلی این کتاب این است که مفهوم لیبرالیسم فرهنگی و تمایزش از مفاهیم مشابه به خوبی تبیین شود. حتی نویسنده برای این کار به شاخص‌هایی پرداخته که می‌توان براساس آن‌ها دست به یک تحقیق میدانی زد. همچنین این اثر سعی کرده پس از تتبع در تاریخ لیبرالیسم فرهنگی در ایران، به تبعات فرهنگی و اجتماعی آن در جامعه دینی ایران بپردازد. در رابطه با تاریخچه و آسیب‌های کنونی لیبرالیسم فرهنگی، واقعیات و مصادیق بسیاری وجود دارد که بیشتر آن‌ها به دو دلیل از سوی نویسنده کنار گذاشته شده‌اند: یکی به دلیل حجم محدود کتاب و دیگری پرهیز از مسائل اختلافی که چه بسا اصل استدلال‌های این نوشتار را مخدوش می‌کند.

 

نویسنده در بخشی از مقدمه خود نوشته است: اول باید بدانیم جامعه ما مشتمل بر هر سه نوع سبک زندگی سنتی، مدرن و پست مدرن است. به علت فرآیند جهانی شدن، مرز‌های فرهنگی درهم نوردیده و فرهنگ غرب در کشور ما نفوذ فراوان یافته است. پس این گمان نادرست است که ما هنوز مدرن نشده‌ایم تا پست‌مدرن شویم و ما از مباحث فلسفی و سیاسی غرب بسیار فاصله داریم و در نتیجه بحث از لیبرالیسم فرهنگی در کشور ما بیهوده است.

 

 

دوم لیبرالیسم فرهنگی یک مفهوم جدا و متمایز از لیبرالیسم‌های سیاسی و اقتصادی نیست مگر به اعتبار. تفکر لیبرالیسم آبشخور واحد دارد و وقتی سامان گرفت خود را در همه ساحت‌های اجتماعی از فرهنگ و اقتصاد و سیاست بروز می‌دهد. بنابراین نگارش درباره لیبرالیسم فرهنگی احیاناً نقاط مشترک بسیاری با نگاشته‌های دیگر درباره سایر اقسام لیبرالیسم خواهد داشت.

 

در بخشی از کتاب آمده است: فرهنگ هم شامل مظاهر فرهنگی (مانند زبان و خط) است و هم شامل امور مشهور همچون صنایع دستی و هم امور معنوی مانند عقاید، آداب اجتماعی، مواریث ملی، خصلت‌های بومی و قومی. فرهنگ شامل انواع مختلفی می‌شود همچون فرهنگ ملی، فرهنگ عمومی، تخصصی، سازمانی، کار و ... . فرهنگ زیربنای ذهنیت و رفتار عمومی یک جامعه و مبنای اندیشیدن و تصمیم‌گیری جامعه است. بر این اساس لیبرالیسم فرهنگی بر لیبرالیسم سیاسی و اقتصادی اثرگذار است و به یک لحاظ از آن‌ها اهمیت بیشتری دارد. اما به طور خاص درباره لیبرالیسم فرهنگی کم سخن گفته شده است.