رابطه بین علایم وسواس فکری و علایم پانیک

خیلی وقت ها پیش می آید که فردی علایم پانیک و علایم وسواس فکری را با هم داشته باشد. در واقع ریشه هر دوی این اختلال ها نگرانی و ترس بیش از اندازه است. با این حال این ها دو اختلال جداگانه هستند و هر کدام علایم و نشانه های خودشان را دارند و باید با آگاهی از نشانه ها و علایم هر کدام، آنها را از هم تشخیص داد. لازم به ذکر است که با اینکه این دو اختلال از اختلالات اضطرابی هستند، هرکدام درمان های جداگانه ای دارند.

وسواس فکری چیست؟

همانطور که از نام آن مشخص است، وسواس فکری، افکار ناخواسته و وسواسی است که زندگی عادری و روزمره فرد را دچار مشکل می کند. فردی که دچار وسواس است نمی تواند جلوی افکار ناخواسته و تکراری اش را بگیرد. وسواس فکری باعث می شود تا فکرها یا تصاویری در ذهن شما تکرار شود که علاقه ای به داشتن آنها ندارید.

اگر وسواس فکری درمان نشود، علایم آن می تواند تا سال ها ادامه پیدا کند و زندگی فرد را دچار مشکلات اساسی کند. وراثت و ژنتیک از دلایل اصلی بروز وسواس فکری هستند. این وسواس با استفاده از دارو درمانی یا مراجعه به دکتر روانشناس و روان درمانی می تواند درمان شود. کلینیک وسواس معمولا دوره های درمانی خوبی برای درمان این اختلال ارائه می دهند.

علایم وسواس فکری چیست؟

فردی که دچار وسواس فکری است خیلی تلاش می کند تا افکارش را کنترل کند ولی بدون کمک درمانگر متخصص نمی تواند علایم وسواس فکری را کنترل کند. او واقعا می داند که افکار و کارهایش منطقی نیست ولی مجبور می شود آنها را انجام دهد.

علایم وسواس فکری بر اساس نوع آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. انواع مختلفی از وسواس فکری وجود دارد. معمولا براساس نشانه ها و علایم می توان آن را به شکل زیر دسته بندی کرد:

• ترس از صدمه زدن به دیگران
• ترس از میکروب و آلودگی که در نهایت منجر به وسواس عملی می شود.
• شک کردن به انجام کارها و تردید در درست انجام دادن آنها
• وسواس و نگرانی های مذهبی مثلا شک در نماز یا درست انجام دادن نماز و دعا
• وسواس نظم و تقارن
• افرادی که هر کدام از علایم بالا را داشته باشند دچار وسواس فکری هستند.

آیا وسواس قابل درمان است؟

همانطور که قبلا هم گفتیم ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به وسواس دارد. عینی اگر پدر یا مادر شما دچار این اختلال باشند، احتمال ابتلای شما هم بالاتر می رود. اما به این معنی نیست که این اختلال اضطرابی قابل درمان نیست. از دارودرمانی برای کنترل علایم کلی وسواس استفاده می شود. دارو ها با کاهش اضطراب که ریشه اصلی این اختلال است، باعث می شوند افکار وسواسی و تکراری کمتر در ذهنتان تولید شوند. اما باید دقت داشته باشید که برای درمان وسواس فکری به صورت ریشه ای بهتر است از دکتر روانشناس متخصص در زمینه وسواس کمک بگیرید. روان درمانی می تواند به شما کمک کند که ریشه های اضطرابتان را بشناسید و با حل عوامل ناخودآگاه ذهنی که باعث بروز وسواس فکری در شما شده اند وسواس خود را ریشه ای تر درمان کنید.

اختلال پانیک چیست و علایم پانیک کدام است؟

اختلال پانیک هم یکی از اختلالات اضطرابی است که در آن فرد دچار حملات پانیک می شود. علایم پانیک به شرح زیر است:

• عرق کردن و گر گرفتگی
• تپش قلب شدید
• لرزش بدن
• بیقراری
• احساس خفگی
• تنگی نفس
• سرگیجه و تعادل نداشتن
• ترس از مرگ

این حملات معمولا بین ده تا سی دقیقه طول می کشند. وقتی فرد دچار حمله پانیک می شود به شدت دچار استرس و اضطراب و ترس می شود و این اضطراب در عرض چند دقیقه به اوج خود می رسد و سپس کم می شود.

فردی که دچار اختلال پانیک است معمولا از بسیاری از موقعیت های اجتماعی دوری می کند. مثلا سوار مترو یا اتوبوس نمی شود و به جاهای شلوغ نمی رود، چون می ترسد در این مکان ها دچار حمله شود و نتواند از بین ازدحام و شلوغی فرار کند. در موارد شدیدتر فرد به تنهایی نمی تواند از خانه بیرون برود و همیشه می خواهد کسی همراهش باشد تا در صورت بروز حمله به او کمک کند.

گاهی هم این حملات با حمله قلبی اشتباه گرفته می شوند و فرد با وجود اینکه می داند که قلبش سالم است و مشکلی ندارد، مکررا به دکتر و اورژانس مراجعه می کند.

علت این حمله ها می تواند متعدد باشد. مثل همیشه وراثت و ژنتیک یکی از فاکتورهای پررنگ در بروز این اختلال است. اگر یکی از اعضای خانواده درجه یک شما علایم پانیک را دارد، احتمال اینکه شما هم دچار حملات پانیک شوید زیاد است.

فردی که دچار اختلال پانیک است بهتر است مراقب تغذیه خودش باشد. مواد غذایی محرک مانند چای و قهوه می توان فرد را دچار حملات پانیک کند. سیگار، مواد مخدر و الکل هم باعث ایجاد حمله پانیک می شوند. بی خوابی هم می تواند بروز این حملات را محتمل تر کند. دیابت و پرکاری تیروئید هم در این افراد شایع است.

برای درمان پانیک باید چکار کنم؟

درست مثل وسواس فکری، اختلال پانیک هم با دارو درمانی و مراجعه به دکتر روانشناس می تواند درمان شود. دارو علایم پانیک را کنترل می کند ولی روان درمانی می تواند به فرد کمک کند ریشه های ناهشیار و ناخودآگاه بیماری اش را بشناسد و برای رفع آن ها اقدام کند. در واقع متخصص روانشناس می تواند به درمان ریشه ای تر این بیماری به شما کنید. در بسیاری از جاها کلینیک پانیک وجود دارد که فرد می تواند با مراجعه به آن درمان مناسب را دریافت کند.

خلاصه و جمع بندی

وسواس فکری و اختلال پانیک هر دو از اختلالات اضطرابی هستند که ریشه آنها اضطراب و استرس و ترس و نگرانی بیش از حد است. ژنتیک از فاکتورهای مهم در بروز این اختلالات است اما محیط هم نقش مهمی دارد. با اینکه ریشه این دو اختلال اضطراب است، علایم وسواس فکری و علایم پانیک از هم متفاوت هستند. البته ممکن است که فرد به صورت همزمان مبتلا به هر دو اختلال باشد. برای تشخیص دقیق بیماری تان حتما به دکتر روانشناس متخصص در این زمینه مراجعه کنید تا درمان مناسب هم دریافت کنید. هر دوی این اختلالات قابل درمان هستند. اگر علایم شدید باشد ابتدا می توان با دارودرمانی علایم را کنترل کرد و سپس با استفاده از روان درمانی ریشه های مشکل را پیدا کرد و درمان اساسی تری انجام داد.