هاشمی: نوحه پاپ دور از شأن امام حسین(ع) و مراسم عزاداری است + صوت
سیداحمد هاشمی، مداح پیشکسوت در رابطه با نوحه‌های امروزی گفت: اینکه موسیقی پاپ را نوحه کنیم دور از شأن امام حسین (ع) و مراسم عزاداری اوست.
در سلسله گفت‌وگوهای ایکنا با مداحان اصیل‌خوان و پژوهشگران به بررسی مداحی و نوحه‌خوانی دارای اصالت و آسیب‌شناسی مداحی‌های امروزی پرداختیم. در هفتمین قسمت از این گفت‌وگوها با حاج سیداحمد هاشمی که 79 سال دارد، قریب به 70 سال نوحه‌خوانی کرده و از شاعران و نوحه‌خوان‌های پیشکسوت و قدیمی تهران است گفت‌وگویی کردیم.
ایکنا- لطفاً در رابطه با نوحه‌خوانی اصیل و سنتی توضیح دهید.
در قدیم مداحانی که در سینهزنیها، هیئت‌ها و بازار نوحه می‌خواندند از شعرها و متن‌هایی استفاده می‌شد که از عمق دل‌وجان اجرا می‌آمد و یک سوزوگداز به خصوصی داشت. امروزه هم همان مداحان پیشکسوت حضور دارند و نوحه‌هایی در مجالس خود می‌خوانند که همان شیوه و روش را حفظ کردند اما در رادیو و تلویزیون هستند افرادی که نوحه را با دیگر سبک‌ها ترکیب کردند و امروزی محسوب می‌شود و آن اصالت موجود در آثار قدیمی هرگز در این نوحه‌ها رعایت نمی‌شود.
ایکنا- به نظر شما شاخصه‌های یک نوحه اصیل چیست؟
از شاخصه‌هایی که می‌توان نام برد، انتخاب اشعار بسیار ساده و روان و درعین‌حال پرمغز و پرمحتوا است. هر روز و شب از ایام محرم برای یکی از شخصیت‌های شاخص کربلا است و برای آن اشعاری متناسب با آن شب خوانده می‌شد. اشعاری هم که نوحه‌خوان‌ها انتخاب می‌کرد از شعرهای شاخص شعرای مطرح در این حوزه بود. نوحه‌خوان‌ها به شعر توجه زیادی داشتند و هر شعری را نمی‌خواندند.
ایکنا- به نظر شما نوحه‌های امروزی بهتر شده است یا خیر؟
نه بهتر نشده است. اینکه ما از آهنگ‌ها استفاده کنیم و نوحه بخوانیم و یا روی آن موسیقی بگذاریم، درست نیست و بهتر شدن حساب نمی‌شود. شیوه‌های ارائه هم به نظرم دچار ایراد است. چون ممکن است که شعر خوبی هم انتخاب شده باشد اما به‌گونه‌ای اجرا می‌شود که مناسب نیست. مثلاً اشعاری که افراد مطرح و پیشکسوت قدیمی هم خواندند را می‌خوانند اما با آهنگی ترکیب شده و کار خراب شده است. خوشبختانه هنوز در تعزیه‌خوانی این اتفاق رخ نداده و اشعار و شیوه کار همه اصیل و قدیمی است. درهرصورت ان‌شاءالله که امام حسین (ع) همه را قبول می‌کند اما باید ما هم به چنین شخص بزرگی احترام بگذاریم و دقت بیشتری داشته باشیم.
ایکنا- در گذشته آموزش نوحه‌خوانی به چه صورت بود؟
هیئتی داریم که 115 سال قدمت دارد؛ بزرگان بسیاری در آن حضور داشتند و مداحی کردند. هرکسی هم که می‌خواست مداحی یاد بگیرد در آنجا حضور پیدا می‌کرد در کنار این بزرگان راه‌ها و شیوه‌های مداحی را به صورت سینه‌به‌سینه و تجربی یاد می‌گرفت. بعد از آن وقتی آموزش دید و کامل یاد گرفت به خاطر حضور آن بزرگان باید بسیار حواس خود را جمع می‌کرد که مبادا یک رباعی را اشتباه بخواند، شعری را که مورد پسند همه نباشد، نخواند و هر شعری را انتخاب نکند. در گذشته جلوی استاد زانو می‌زدند تا آموزش ببینند، متأسفانه امروز اینطور نیست و استاد نمی‌بینند و همینطور رشد می‌کنند و جلو می‌آیند که این بسیار آسیب‌زا است. من به جوانانی که می‌خواهند مداح شوند می‌گویم در این مسیر بسیار تلاش باید کرد و نباید دست‌کم گرفت.
ایکنا- در قدیم نوحه‌خوان‌ها با دستگاه‌های موسیقی ایرانی آشنا بودند و نوحه می‌خواندند دراین‌باره بیشتر توضیح دهید.
بله اکثراً افراد شاخص در دستگاه نوحه می‌خواندند و دستگاه‌ها را می‌شناختند. مثل آقای ذبیحی، احمدیان، مؤذن‌زاده و... همه در دستگاه می‌خواندند. این دستگاه‌ها هم عموماً در تعزیه خوانده می‌شد و ازآنجا این آوازها و لحن‌ها را یاد می‌گرفتند. ممکن است یک مداح این دستگاه‌ها را در جایی آموزش ندیده باشد اما در دستگاه بخواند؛ مثلاً من خودم دستگاه‌ها را نمی‌شناسم اما وقتی‌که می‌خوانم و کسانی که به دستگاه‌های موسیقی ایرانی آشنا هستند می‌گویند که این آوازی را که خواندید در فلان دستگاه یا آواز بوده است.
ایکنا- برای اینکه نسل امروز با نوحه‌های قدیمی و اصیل بیشتر آشنا شوند چه‌کار باید انجام داد؟
باید آثار اساتید این حوزه را ببینند و پخش کنند. نوحه‌خوان‌های جوان نیز همینطور، تا می‌توانند استاد ببینند و شیوه‌های اصیل نوحه‌خوانی را یاد بگیرند. شعر را خوب بشناسند و در انتخاب اشعار از صاحب‌نظران مشورت بگیرند. من 70 سال نوحه خواندم یک رباعی را از رو نخواندم و همه را از حفظ خواندم. شعر خوب یاد بگیرید و بخوانید.
ایکنا- به نظر شما با این نوحه‌های امروزی شأن مراسم عزاداری حفظ می‌شود؟
اگر سنتی بخوانند، بله. ولی اگر کارهای غیرسنتی و اصیل بخوانند و تنها در پی شلوغ‌کاری باشند؛ خیر، بیشتر بی‌احترامی است. اینکه موسیقی پاپ را نوحه کنیم دور از شأن امام حسین (ع) و مراسم عزاداری اوست.
ایکنا- از سنت‌های نوحه‌خوانی در شهرهای دیگر اطلاعی دارید؟
کم‌وبیش نگاه می‌کنم و مطلع هستم. هر شهری نوع خاصی از سینه‌زنی و نوحه‌خوانی را دارا است. مثلاً مراسمی که در یزد وجود دارد و نوحه‌هایی که می‌خوانند همه اکثراً اصیل و پرمحتوا است. می‌شود از آنها الگو گرفت و آثار خوب و باکیفیت تولید کرد.
ایکنا- در رابطه با آثار تولیدی خودتان اگر صحبت دارید بفرمایید.
جناب حاج محسن حافظی خودشان از مداحان اهل کاشان هستند و حدود 140 کتاب چاپ کردند و من نیز افتخار داشتم که تابه‌حال پنج عنوان کتاب شعر از من چاپ شود. می‌توان به کتاب‌های «سفینه هاشمی» و «پنجره‌ای رو به آفتاب» اشاره کرد.
ایکنا- اگر تمایل دارید یکی از اشعار خودتان را برایمان بخوانید.
یک رباعی که برای حضرت عبدالعظیم (س) سروده‌ام را می‌خوانم:
ای خاک ملک ری تو چه زیور گرفته‌ای/ گل‌های باغ فاطمه در بر گرفته‌ای
عبدالعظیم و حمزه و طاهر نمونه ایست/ از این روان پاک دُر و گوهر گرفته‌ای
گفت‌وگو از سجاد محمدیان
انتهای پیام
