جوانان و زنان افغانستان اصلی ترین نیروهای مقاوم در برابر طالبان

به گزارش ایکنا، نشست «جوانان افغانستان و قدرت گیری مجدد طالبان» عصر امروز، سه شنبه 30 شهریور، با همکاری انجمن ژئوپلیتیک ایران و خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

در ابتدا محسن عزیززاده، دانش آموخته دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، با محوریت «تصویرسازی ژئوپلیتیک و ژئوپلیتیک صلح در افغانستان» به ایراد سخن پرداخت.

وی اظهار کرد: تواقق پنهان آمریکا و طالبان نشان از نفوذ بیش از پیش آمریکا در میان گروه های افراطی و تروریستی مانند طالبان دارد. از طرفی آمادگی چین جهت همکاری با طالبان نشانه حفظ ادامه دادن هدف ژئواکونومیک خود در جهت ادامه مسیرهای تجاری است و ترکیه نیز هدف اقتصادی دارد.

عزیززاده بیان کرد: همکاری گسترده رژیم های عربی مانند عربستان، امارات و قطر همراه اسرائیل با این گروه در ادامه راه آینده است.

وی ایران، پاکستان، چین، روسیه، هند و انگلیس را مهمترین بازیگران منطقه ای و بین المللی در مسئله افغانستان دانست و گفت: بازیگردان اصلی کنونی تحولات افغانستان، پاکستان است.

عزیززاده ابراز کرد: تولد و ترانزیت مواد مخدر توسط طالبان و در ادامه راه استخراج و صادرات مواد معدنی افغانستان توسط چین با چراغ سبز طالبان محتمل است. جنبش طالبان مبتنی بر حمایت وفاداری هزاران پشتون است که منابع و افراد را برای دستیابی به اهداف سیاسی آنها از اسلام مدنظر خود به کار می گیرد. هواداران طالبان را افراد خشونت طلب تشکیل می دهند و مطمئنا طالبان امروز هیچ تفاوتی با طالبان گذشته در دهه 90 میلادی ندارد و همچنان به ایدئولوژی، اعتقادات، اهداف، برنامه ها و حتی تاکتیکهای گذشته خود پایبند هستند و تنها وجود رسانه ها باعث شده کمی با احتیاط بیشتر رفتار کنند.

وی افزود: غلبه طالبان بر افغانستان می تواند این کشور را در کوتاه مدت به پناهگاه گروه های تروریستی و بستری برای رشد گروه های نوظهور افراطی مانند داعش تبدیل کند. البته بحران افغانستان راه حل نظامی ندارد و هیچ یک از طرفین مناقشه در این کشور امکان تشکیل حکومت باثبات و پایدار را ندارند. همچنین هیچ یک از بازیگران بزرگ بین المللی با توجه به وضعیت کنونی خود وارد خاک افغانستان نمی شوند.

عزیززاده با اشاره به افزایش روزافزون مقاومتهای مردمی گفت: مردم افغانستان پس از 40 سال از جنگ خسته شده اند و تحمل ناامنی و خشونت جدید را ندارند و تنها راه ایجاد تحول اقتصادی است. زنها در افغانستان حدود 20 سال آزادی داشتند بنابراین مقاومت برابر طالبان شروع شده و تصاویر تولید شده از طالبان در روزهای آینده این گروه را نابود می کند، مگر مدت کوتاهی با استفاده از اسلحه بر مردم حکومت کنند.

وی در ادامه به تعریف مفهوم تصویرسازی ژئوپلیتیک پرداخت و گفت: این یک نوع استراتژی تبلیغاتی یا روانی است که توسط دولت ها و با بهره گیری از فناوری و رسانه و علم روانشناسی علیه رقیب به کار گرفته می شود. در واقع این مفهومی است که هر یک از قدرتها در راستای تامین منافع خود درصدد تعریف آن هستند.

عزیززاده سه نوع ژئوپلیتیک عمومی، رسمی و کاربردی را عوامل مؤثر بر فرآیند تصویرسازی ژئوپلیتیک خواند و گفت: امروز زنان و جوانان تحصیل کرده افغانستان در حال تولید کدهای ژئوپلیتیک صلح طلبی هستند تا طالبان در منگنه قرار گیرد و به طالبان این پیام را می دهند که ما می خواهیم به سمت صلح حرکت کنیم.

در ادامه مرضیه حسینی، دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی، در خصوص حضور و خروج امریکا از افغانستان و وضعیت زنان و جوانان سخنرانی کرد.

وی ابتدا با بیان اینکه حضور 20 ساله آمریکا در افغانستان با توجه به دکترین مسئولیت حمایت انجام شد، گفت: ادعای آنها دموکراسی سازی و دولت سازی در افغانستان بود اما همین ادعا را بایدن رد کرد تا بتواند خروج امریکایی ها را توجیه کند.

حسینی با مثبت توصیف کردن حضور نظامی و اقتصادی آمریکا در افغانستان گفت: این حضور را من به عنوان یک افغان برای افغانستان سازنده دیدم و حداقل پیامدهای بسیار خوبی برای زنان داشت. البته شاید این خوب به نظر رسیدن به دلیل تاریک و سیاه بودن دوره اول حکومت طالبان از 1996 تا2001 بود.

وی بیان کرد: در 20 سال حضور امریکا در افغانستان رشد GDP از 3 میلیارد دلار به 24 میلیارد دلار رسید که رشد چشمگیری بود هرچند بخشی از این رشد، کاذب بود. اما این رشد تا 2020 ادامه داشت و از سال گذشته و قبل از حضر طالبان اعلام شد که 90 درصد مردم افغانستان با کمتر از 2 دلار در روز زندگی می کنند و این یعنی زیر خط فقر مطلق. بخشی از این اتفاق به عملکرد دو دولت گذشته افغانستان، حامد کرزای و اشرف غنی برمی گردد که فسادهای گسترده ای داشتند و فرصتهای زیادی را از اغلب مردم افغانستان گرفتند.

حسینی با اشاره به چالشهای گسترده پیش روی طالبان گفت: اصلی ترین این چالشها وضعیت اقتصادی و کاهش شدید منابع مالی دولت با تعلیق کمکهای بین المللی به افغانستان، جمعیت بسیار گسترده متمایل به مهاجرت یا بی تمایل به کار برای دولت طالبان، زنان و رشد اجتماعی آنها، وضعیت اقلیتهای قومی و مذهبی مخالف طالبان و در نهایت مشکل چگونگی کسب مشروعیت بین المللی است.

سپس محمدعلی جعفری، دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس به بیان سخنان خود پرداخت و با اشاره به نابرابریهای جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی در افغانستان طی 20 سال گذشته، گفت: این اواع همیشه باعث شده جنبشهایی در افغانستان شکل بگیرد که یا حالت مدنی یا حالت مسلحانه داشته باشد که ریشه در مدیریت ناکارامد دولت ها و اوضاع نابسامان کشور داشته است.

وی اظهار کرد: جوانان در هر کشور موتور محرکه و نیروی پیشرونده هستند و هیچ نظامی در افغانستان نتوانسته چشمش را بر روی جوانان ببندد.

جعفری ابراز کرد: در افغانستان همیشه ملت به طور یکپارچه و فراگیر هیچ دولتی را نپذیرفته اند و لذا طالبان هم نمی تواند مردم و به ویژه جوانان را به پذیرش خود وادار کند. به همین دلیل باید گفتگوهای بین الافغانی برای رسیدن به صلح و ثبات شکل بگیرد.

وی یادآور شد: افغانستان سی و هفتمین کشور جهان به لحاظ تنوع قومی است و قشر جوان فعالی دارد اما رویکردهای طالبان به گونه ای بوده که جوانان روی خوشی به طالبان نشان نداده اند. طالبان به تعبیر ماکس وبر دو پایه از سه پایه مشروعیت یعنی مشروعیت سنتی و کاریزماتیک را دارد اما هنوز نتوانسته مشورعیت قانونی را به دست بیاورد و جوانان افغانستانی نیز نمی پذیرند تحت نظر نظام و دولتی که جایی برای رشد و ترقی ندارد زندگی کنند.