نظام درمان و شفابخشی قرآن چگونه است

به گزارش ایکنا، نشست «مدل درمانی و شفابخشی قرآن» با سخنرانی رضا امانی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن، عصر امروز 23 آذرماه در فضای مجازی برگزار شد.

گزیده متن جلسه را در ادامه می‌خوانید.

ما در آموزه‌های دینی تاکید داریم قرآن شفابخش است یا در مورد خداوند می‌گوییم «یامن اسمه دوا و ذکره شفا». اینگونه یاد گرفتیم که خدا و قرآن شفابخش است ولی نمی‌دانیم چطور این مسئله اتفاق می‌افتد و چطور می‌توانیم از شفابخشی خدا و قرآن استفاده کنیم و از این شفا برخوردار باشیم. در حالی که شاهد هستیم افرادی که مومن هستند، از دردها و رنج‌های مختلف روحی و روانی رنج می‌برند، ما با شفابخشی قرآن عملا بیگانه هستیم و در عمل نتوانستیم از آن استفاده کنیم. همانطور که ملاحظه می‌کنید پرسش اصلی ما این است که قرآن چگونه و با چه روش و مدلی انسان را شفا می‌دهد؟ به عبارت دیگر نظام درمان و شفابخشی قرآن چگونه است. قرآن قرار است چگونه ما را شفا بدهد؟ این سؤال اصلی است که بحث امروز به این پرسش پاسخ می‌دهد.

چند پرسش جزئی و فرعی هم مطرح می‌شود تا مجموع این پرسش‌ها ما را به پاسخ اصلی برساند. ما باید مفهوم شفا در قرآن را بررسی کنیم و ببینیم چه تفاوتی با موضوع درمان که امروز در نظام پزشکی مطرح است، دارد؟ آیا شفای قرآن مطابق با نظام درمانی است یا با هم تفاوت دارند؟ شیوه شفابخشی قرآن چه تفاوتی با دیگر مدل‌های درمانی دارد. اینجا یک سوال خیلی مهم مطرح می‌شود و آن اینکه آیا در شفایی که مورد نظر قرآن است، بیماری صعب‌العلاج و لاعلاج داریم؟ آیا بیماری هست که قرآن نتواند شفا دهد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش باید به بررسی مفهوم «صدر» و «مافی الصدور» بپردازیم.

از باب مقدمه باید آیات شفا در قرآن را بررسی کنیم. در شش آیه قرآن به موضوع شفا اشاره شده است. آیه اول، آیه 57 یونس است: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ». قرآن خودش را شفای مافی الصدور معرفی می‌کند. حتما باید مفهوم شفا و ما فی الصدور را متوجه شویم تا به چیزی که مد نظر قرآن است برسیم. آیه بعدی آیه 14 توبه است: «قَاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ بِأَيْدِيكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنْصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَيَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ». در آیه 80 سوره شعرا می‌خوانیم: «وَ إِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ»، یعنی هر وقت بیمار می‌شوم او یعنی خداست که مرا شفا می‌دهد. حضرت ابراهیم برای درمان بیماری خودش به خدا مراجعه می‌کرده است. در آیه 44 سوره فصلت هم می‌خوانیم: «وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا أَعْجَمِيًّا لَقَالُوا لَوْلَا فُصِّلَتْ آيَاتُهُ أَأَعْجَمِيٌّ وَعَرَبِيٌّ قُلْ هُوَ لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدًى وَشِفَاءٌ وَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ فِي آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَهُوَ عَلَيْهِمْ عَمًى أُولَئِكَ يُنَادَوْنَ مِنْ مَكَانٍ بَعِيدٍ». در آیه 82 سوره اسرا هم می‌خوانیم: «وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا». آیه ششم هم آیه 69 سوره نحل است: «ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ».

نکاتی که در این آیات وجود دارد چیست؟ نکته اول این است که قرآن نسخه شفابخش است و خداوند شفادهنده حقیقی است. خداوند مدل شفایی که مد نظر است را در قرآن برای ما نوشته است. در آیات هم جایی که درباره قرآن صحبت می‌کند از کلمه شفا استفاده می‌کند. پس ما باید خدا را به عنوان پزشک حقیقی بدانیم. قرآن چه چیزی را شفا می‌دهد؟ آن چیزی که در ما فی الصدور است.

بنابراین همه مردم می‌توانند از قرآن به عنوان نسخه‌شفابخش استفاده کنند و این شفا منحصر به عده خاصی نیست. منتهی عملا چه کسانی از شفابخشی قرآن بهره‌مند می‌شوند؟ کسانی که به قرآن اعتقاد داشته باشند. باور و ایمان یک معنای عام دارد که شامل همه مقدسات می‌شود ولی گاهی ایمان معنای خاصی دارد. ایمانی که اینجا مد نظر است ایمان به شفابخشی قرآن است. قرآن می‌تواند برای کسانی شفابخش باشد که قبول داشته باشند قرآن شفابخش است. اگر باور نداشته باشی قرآن می‌تواند بیماری‌ها را شفا بدهد، این اتفاق نمی‌افتد.

براساس آیه 57 یونس، فرآیند شفای قرآن شامل چهار مرحله است. خدا در مورد قرآن می‌فرماید در مرحله اول خدا برای شما یک موعظه فرستاده است. پس در مرحله اول قرآن نصیحت و توصیه می‌کند. اگر ارشاد را قبول کردی وارد مرحله بعد می‌شوی که شفاست. بعد از اینکه خدا انسان را شفا می‌دهد در جاده هدایت قرار می‌گیرد و وقتی در مسیر هدایت قرار گرفت نعمت و رحمت از آسمان و زمین برایش می‌آید.