آیا انتظار تلاوت زیبا در مسابقات منطقی است

غلامرضا شاه‌میوه، رئیس هیئت داوران مرحله پایانی چهل و چهارمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم در بخش آقایان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا،‌ به برگزاری مجازی این رویداد در سال گذشته اشاره کرد و گفت: خوشبختانه مرحله فینال مسابقات چهل و چهارم، که مهم‌ترین مرحله این رویداد است، حضوری برگزار شد و این یکی از ویژگی‌های این دوره از مسابقات بود.

وی افزود: با توجه به اینکه خروجی این مرحله از مسابقات، اعزام به رقابت‌های برون‌مرزی است، حُسن برگزاری حضوری آن این است که متسابق شرایط حضور را در این رویداد تجربه می‌کند، یعنی شرکت‌‎کننده‌ای که می‌خواهد از رهگذر این رویداد به مسابقات برون‌مرزی اعزام شود باید در حضور جمعیت تلاوت کند. بنابراین متسابقان اصلح و افرادی که از روحیه قوی‌تری برخوردارند و می‌توانند کیفیت اجرا را حفظ کنند و آرامش بیشتری داشته باشند ‌انتخاب خواهند شد. اگر مسابقات به شکل مجازی و در یک اتاق دربسته برگزار شود، معلوم نیست که انتخاب‌شوندگان بتوانند از عهده مسابقات برون‌مرزی و تلاوت در حضور جمعیت برآیند.

رضایت نسبی از تلاوت‌ها

شاه‌میوه اظهار کرد: شرکت کنندگان این دوره بهترین‌های مراحل قبل بودند و شاهد حضور قاریان و حافظان جوان و جدید در کنار افراد باسابقه بودیم. برنامه های حفظ، قرائت و ترتیل‌های با کیفیتی اجرا شد.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا در مسابقات شاهد تلاوت زیبایی نیستیم، گفت:‌ یکی از دلایل آن اضطراب است. قاریانی در محافل و مجالس خیلی خوب تلاوت می‌کنند، اما وقتی در فضای مسابقه قرار می‌گیرند نمی‌توانند آن کیفیت را حفظ کنند و وقتی که می‌بینند عده‌ای آنها را ارزیابی می‌کنند روی عملکردشان تأثیر منفی می‌گذارد.

شاه‌میوه افزود: کسانی در مسابقات موفق هستند که بتوانند در شرایط مسابقه و غیرمسابقه کیفیت اجرای خود را حفظ کنند. نمونه این قاریان را در این دوره داشتیم. البته چندین سال است که تلاوت غافلگیرکننده‌ای را در مسابقات نشنیده‌ایم، حتی افرادی که جزء قاریان برتر کشورند و محافل پرشوری هم دارند، تلاوتشان در مسابقات مانند تلاوت‌های مجلسی نبوده است. در تلاوت مجلسی قاری راحت است و می‌تواند نغمات را هر جور که بخواهد اجرا کند و کسی از تجویدش ایراد نگیرد.

ترسی که قاریان و حافظان با آن مواجه هستند

شاه‌میوه در پاسخ به این سؤال که آیا انتظار شنیدن تلاوت زیبا در مسابقات بی‌جاست و می‌توان با رعایت چارچوب مسابقه‌ای تلاوت زیبایی را اجرا کرد؟‌ گفت: می‌توان تلاوت زیبایی را اجرا و در عین حال استانداردهای مسابقات را هم رعایت کرد. قاریان از ارزیابی می‌ترسند و به همین دلیل کیفیتشان را درست بروز نمی‌دهد؛ در حالی که در آیین‌نامه جدید مسابقات گزینه «جاذبه کلی تلاوت» گنجانده شده است و در بخش لحن هفت امتیاز دارد، یعنی نزدیک به یک‌چهارم امتیاز لحن به این مورد اختصاص دارد. پس هر کسی زیباتر و جذاب‌تر تلاوت کند امتیاز بیشتری می‌گیرد، در حالی که بسیاری از قاریان بیشتر تمرکز خود را به رعایت وقف و ابتدا، تجوید و ... اختصاص می‌دهند و همین موضوع بر جاذبه تلاوت آنها تأثیر می گذارد.

وی اظهار کرد: پس در مسابقات فردی موفق می‌شود که در عین رعایت تجوید و فهم لازم برای وقف و ابتدا، بتواند هنر خود را به نحو احسن اجرا کند. در سال‌های قبل شرکت‌کنندگانی هم تلاوت جذابی داشته و هم مسابقه‌ای تلاوت کرده‌اند و استانداردهای آیین‌نامه را دارا بودند. لذا انتظار شنیدن تلاوت زیبا در مسابقات بی‌جا نیست.

دستاوردهای طرح ساماندهی داوران 

شاه‌میوه در بخش دیگری از این گفت‌وگو به طرح ساماندهی داوران اشاره کرد و گفت: با اجرای طرح ساماندهی داوران رفته‌رفته شاهد حضور داورانی هستیم که از فیلترهای مختلف آزمون‌ها گذشته‌ و علم و صلاحیتشان نیز اثبات شده است. در سال‌‌های قبل برخی داوران به دلیل وزن و سابقه‌ای که در تلاوت، تألیف یا کرسی تدریس داشتند برای داوری دعوت می‌شدند. در نتیجه برخی گمان می‌کردند که برخی از داوران ابدالدهر در گروه داوری حضور خواهند داشت. بنابراین اکنون فضای حضور افراد باصلاحیت مهیاست تا توانمندی خود را نشان دهند. لذا امسال تعداد زیادی از داوران در بخش بانوان و آقایان از این آزمون‌ها عبور کردند و چهره‌های جدیدی به حساب می‌آیند و کمترین دستاورد طرح مذکور این است که داوران از دانش کافی و صلاحیت لازم برای داوری برخوردارند.

وی افزود: سال‌های قبل داوری در مسابقات بیشتر به اعتبار اسم و رتبه افراد بستگی داشت و گاه بسیاری از افرادی که برای داوری دعوت می‌شدند قاری درجه یکی بودند، اما داوری در مقایسه با تلاوت متفاوت است و یک داور باید یک‌سری علوم و فنون را بداند و تشخیص لازم را برای داوری داشته باشد.

رئیس هیئت داوران چهل و چهارمین دوره مسابقات سراسری قرآن، که از استان اصفهان برای داوری در این مسابقات حضور یافته بود، در مورد عملکرد نمایندگان استان اصفهان ‌گفت: در ترتیل و قرائت دو نماینده حضور داشتند. اصفهان معمولاً در حفظ قرآن در زمره استان‌های درجه یک است و امسال هم مانند گذشته حافظان خوبی از این استان شرکت کردند. در ترتیل و قرائت هم تقریباً خوب بودند، هرچند می‌توانستند بهتر ظاهر شوند.