«مصطفی اسماعیل»؛ خط تعادل تلاوت + صوت و عکس

احمد ابوالقاسی، قاری بین‌المللی کشورمان درباره شاخصه اصلی تلاوت مصطفی اسماعيل گفت: شیخ اسماعیل علاوه بر قدرت تنغیم بالا، آهنگ‌ها را دلچسب اجرا می‌کرد و بسیاری از اجرا‌هایش تأثیرگذاری خاصی بر شنونده دارد.

به گزارش ایکنا، مصطفی محمد المرسی ابراهیم اسماعیل، مشهور به شیخ مصطفی اسماعیل متولد ۱۷ ژوئن سال ۱۹۰۵ و درگذشت ۲۶ دسامبر سال ۱۹۷۸ میلادی است. امروز، پنجم دی‌ماه مصادف با سالروز درگذشت این قاری مصری است که از او به عنوان اکبرالقراء نام می‌برند و بنابر اعتقاد بسیاری از صاحبان فن و هنر تلاوت با درگذشت این قاری مصری، دوران طلایی قاریان مصری اندک اندک رو به پایان رفت.

بیشتر بخوانید:

وی در استان غربیه مصر متولد شد. از سنین کودکی، با تشویق و نظارت پدربزرگش در مکتبخانه روستا شروع به حفظ قرآن کرده و با تلمذ نزد اساتیدی چون شیخ ابوحشیش و شیخ ادریس فاخر، پیش از ۱۲سالگی حافظ کل قرآن شد.

شیخ مصطفی اسماعیل از ۱۷سالگی وارد آموزشگاه الازهر در شهر طنطا شد و به صورت حرفه‌ای تحت نظارت شیخ ابراهیم سلام به فراگیری علوم قرآن و قرائات پرداخت و به واسطه صدای کم نظیری که داشت، طولی نکشید که به عنوان یک قاری معروف در شهر طنطا و مناطق همجوار مانند المنصوره، اسکندریه و ... شناخته شد.

وی در ۱۹۴۴ میلادی، در مراسم جشن ولادت پیامبر اسلام(ص) در مسجد مشهور امام‌ حسین(ع) تلاوت کرد. این تلاوت که شامل سوره‌های تحریم و حاقه بود، به صورت مستقیم از رادیو پخش و باعث شهرت بیش از پیش شیخ مصطفی شد. به عنوان قاری قصر ملک فاروق و همچنین مسجدالازهر قاهره منصوب و از جمله قاریان رسمی رادیوی مصر شد و خیلی زود آوازه تلاوت‌های وی در سراسر سرزمین مصر و جهان اسلام پیچید.

استاد مصطفی اسماعیل، جهت تلاوت قرآن به کشورهای مختلفی از جمله کشورهایی چون سوریه، عراق، عربستان، فلسطین، لبنان، ترکیه، پاکستان، مالزی و اندونزی، فرانسه، آلمان، کانادا و آمریکا سفر کرده است و مدال‌های افتخار متعددی نیز در این سفرها و از طرف مسئولان این کشورها دریافت کرده است.

شیخ در سن 73 سالگی درگذشت. بنابر آنچه مکتوب شده است «وی در روز جمعه ۲۲ دسامبر ۱۹۷۸ در بازگشت از شهر دمیاط (و پس از قرائت آخرین تلاوت عمرش که از سوره کهف بود) دچار سکته مغزی شده و یک روز بعد به بیمارستانی در اسکندریه منتقل شد، چند روز در بیمارستان تحت نظر بود تا این‌که غروب سه‌شنبه، ۲۶ دسامبر از دنیا رفت. پس از تشییع، پیکر وی را به روستای میت غزال منتقل کردند تا طبق وصیت شیخ در خانه خودش دفن شود».

احمد ابوالقاسمی، قاری بین‌المللی کشورمان درباره شاخصه اصلی تلاوت استاد مصطفی اسماعيل در گفت‌وگو با ایکنا، گفت: در نگاه کلی درباره مصطفی اسماعیل می‌توان گفت خط تعادل تلاوت است، یعنی تلاوتی که هم در اصول و هم در جذب مخاطب درجه یک است و ایشان هم تلاوت تأثیرگذاری داشته است و هم معنای آیات و عبارات را در تلاوت به خوبی درک کرده و به زیبایی اجرا و به مخاطب منتقل کرده است. ایشان تلاوت را به سمتی برد که مستمع از معانی و مفاهیم آیات لذت ببرد.

وی از استاد به عنوان قاری برجسته در زمینه لحن یاد کرد و افزود: ایشان قدرت تنغيم و پردازش آهنگ‌ را در تلاوت داراست. شیخ اسماعیل علاوه بر قدرت تنغیم بالا، آهنگ‌ها را دلچسب اجرا می‌کند و این نکته مهمی است. بنابر این ایشان دارای تنغیم خوب و تأثیرگذار است.

دانلود

فیلم اصلی

این داور بین‌المللی کشورمان با تأکید بر اینکه ممکن است قاری دارای تنغیم خوب باشد اما منجر به جذبه کلی و شدید در تلاوت نشود، اظهار کرد: نکته دیگری که می‌توان از ایشان یاد کرد بحث تسلط بر صوت و انواع کاربری‌هایی است که در یک صوت می‌تواند باشد. کاربرد صوت و انواع تکنیک‌ها و زیبایی که در یک صدا می‌تواند اجرا شود، در صدای استاد بود.

ابوالقاسمی تصریح کرد: خیلی از افراد فکر می‌کنند مصطفی اسماعیل غالباً به خاطر داشتن الحان مناسب، توانایی اجرای با مفهوم را داشته است درحالی که بسیاری از اجرا‌های ایشان و تأثیرگذاری همگام با معنای ایشان به خاطر رنگ آمیزی صوتی ایشان است.

وی ادامه داد: برخی صداها این توانایی را دارند که چند نقش را ایفا کنند، صدای استاد اسماعیل، بهترین صدا در این حوزه است که می‌تواند چندین نقش را ایفا کند. ایشان در مقام فردی که دعا می‌کند، چنان صدایش، صدایی می‌شود که گویی خودش این حرف را می‌زند و در مقام یک حرف قطعی و یک فراز مهم و تیتر مهم که در آیات است به گونه‌ای حرف می‌زد که انگار دوتا شخصیت می‌خواند.

ابوالقاسمی در پاسخ به این سؤال که چه میزان با نظر برخی از اساتید و توصیه به افرادی كه در ابتدای راه تلاوت قرآن هستند بر عدم استفاده از سبك مصطفی اسماعيل به دلیل اینکه کم‌توجهی این قاری به تجوید گفت: این حرف نامناسبی است. اینکه هر فردی از هرجا می‌رسد و می‌گوید تجوید ایشان خوب نیست، این بی‌انصافی است. تجوید این نیست که هر فردی نمایشگاه ارائه حروف ایجاد کند و دانه دانه اداء حروف را به مردم نشان داد. تجوید حتما چیزی نیست که ما از آن یاد می‌کنیم.

این قاری بین‌المللی با ابراز گلایه از اینکه متأسفانه در حال حاضر فردی از ایشان تقلید نمی‌کند و قریب به اتفاق قاریان به سبک تلاوت‌های امروزی رفته‌اند و در این بخش با خلأ مواجه هستیم، بیان کرد: معتقدم قراء جوان اطلاع کافی ندارند و تجربه نکرده‌اند. البته در هر جامعه‌ای هر از گاهی گرایشی ایجاد و تمام می‌شود. در حال حاضر گرایش‌ها به سمت تلاوت‌های نفس بلند و تلاوت‌های فریادی است و حتی مصطفی اسماعیل را تجربه نکرده‌اند که جذابیت این سبک را درک کنند.

وی بیان کرد: در حال حاضر افرادی که از استاد اسماعیل تقلید می‌کنند در تلاوت موفق هستند. ضمن اینکه به نوجوانان کمک می‌کند که به صداهایشان کمتر آسیب برسد چون نوع کاربری صوت، تکنیکی است و نه قدرتی.