مروری بر اشتراکات اخلاقی قرآن و انجیل
در دنیایی که عده‌ای به دنبال برجسته کردن تفاوت‌های میان ادیان و دامن زدن به اختلافات آنان هستند، تأکید بر شباهت‌ها و نقاط اشتراک ادیان ابراهیمی به‌خصوص در مسائل اخلاقی، می‌تواند مبنایی برای وحدت، گفت‌وگو و همزیستی مسالمت‌آمیز میان پیروان آنها قرار گیرد.
به گزارش ایکنا از اصفهان، ادیان توحیدی مثل اسلام و مسیحیت علاوه بر اشتراکاتی که در خصوص مسائل اعتقادی نظیر توحید، وحی و مبدأ و معاد دارند، آموزه‌های اخلاقی مشترکی را نیز برای پیروان خود بیان کرده‌اند. در دنیایی که عده‌ای به دنبال برجسته کردن تفاوت‌های میان ادیان و دامن زدن به اختلافات آنان هستند، تأکید بر شباهت‌ها و نقاط اشتراک ادیان ابراهیمی به‌خصوص در مسائل اخلاقی، می‌تواند مبنایی برای وحدت، گفت‌وگو و همزیستی مسالمت‌آمیز میان پیروان آنها قرار گیرد، چراکه اخلاق، زمان و مکان، مرز و جغرافیا، مذهب، رنگ، نژاد، سن و جنسیت نمی‌شناسد و همه انسان‌ها بنا به فطرت خود، اخلاقیات را تصدیق می‌کنند. از همین رو، ایام کریسمس و سال نوی میلادی، بهانه‌ای شد تا به سراغ کتاب مقدس مسیحیان رفته و با گوشه‌ای از اشتراکات قرآن کریم و انجیل آشنا شویم، با این توضیح که مطالب نقل شده از کتاب مقدس مسیحیان، از انجیل متی انتخاب شده است.
کیفیت صدقه دادن
قرآن در آیه 271 سوره بقره، اگرچه صدقه آشکار را ستوده، ولی صدقه پنهان را بر آن ترجیح داده است، چون صدقه‌دهنده را از ریا دور می‌کند و باعث حفظ آبروی فقیر و جلوگیری از احساس خفت در او می‌شود: «إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَ إِنْ تُخْفُوهَا وَ تُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ يُكَفِّرُ عَنْكُمْ مِنْ سَيِّئَاتِكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ؛ اگر صدقات خويش را آشكار كنيد، نيكوست و اگر پنهانش بداريد و به تهيدستان بدهيد، برايتان بهتر است و بخشى از سيئات شما را می‌زدايد و خداوند از آنچه می‌كنيد، آگاه است.»
در بخشی از فصل ششم انجیل متی نیز آمده است: «آگاه باشید که پارسایی خود را در برابر دیدگان مردم به‌جا میاورید، به این قصد که شما را ببینند، وگرنه نزد پدر خود که در آسمان است، پاداشی نخواهید داشت.»
«پس هنگامی که صدقه می‌دهی، جار مزن، چنانکه ریاکاران در کنیسه‌ها و کوچه‌ها می‌کنند تا مردم آنها را بستایند. آمین، به شما می‌گویم، اینان پاداش خود را به تمامی یافته‌اند. پس تو چون صدقه می‌دهی، چنان کن که دست چپت از آنچه دست راستت می‌کند، آگاه نشود، تا صدقه تو در نهان باشد؛ آن‌گاه پدر نهان‌بین تو، به تو پاداش خواهد داد.»
این عبارات به خوبی نشان می‌دهد که قرآن کریم و انجیل، صدقه پنهان را ارزشمندتر از صدقه آشکار می‌دانند و پاداش و تأثیر بیشتری برای آن قائل هستند.
فرو بردن خشم
در آیات قرآن کریم، از جمله نشانه‌های پرهیزکاران و مؤمنان، فرو بردن خشم و چشم‌پوشی از خطای دیگران دانسته شده است، چنانکه آیه 37 سوره شوری می‌فرماید: «وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَ إِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ؛ همان كسانی كه از گناهان بزرگ و اعمال زشت اجتناب میورزند و هنگامی كه خشمگين میشوند، عفو میكنند.» همچنین در آیه 134 سوره آل‌عمران آمده است: «الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ؛ همان‌ها كه در توانگری و تنگدستی انفاق میكنند و خشم خود را فرو می‌برند و از خطای مردم میگذرند و خدا نيكوكاران را دوست دارد.»
در بخشی از فصل پنجم انجیل متی می‌خوانیم: «شنیده‌اید که به پیشینیان گفته شده، قتل مکن، و هر که قتل کند، سزاوار محاکمه خواهد بود. اما من به شما می‌گویم، هر که بر برادر خود خشم گیرد، سزاوار محاکمه است؛ و هر که به برادر خود «راقا»(کلمه‌ای آرامی، بیانگر انزجار) گوید، سزاوار محاکمه در حضور شوراست؛ و هر که به برادر خود احمق گوید، سزاوار آتش جهنم بود. پس اگر هنگام تقدیم هدیه‌ات بر مذبح، به یاد آوردی که برادرت از تو چیزی به دل دارد، هدیه‌ات را بر مذبح واگذار و نخست برو و با برادر خود آشتی کن و سپس بیا و هدیه‌ات را تقدیم نما. با شاکی خود که تو را به محکمه می‌برد، تا هنوز با وی در راه هستی، صلح کن، مبادا تو را به قاضی سپارد و قاضی تو را تحویل نگهبان دهد و به زندان افتی.»
این عبارات نشان‌دهنده این است که کتب آسمانی، کنترل خشم و چشم‌پوشی از خطاها را لازمه حفظ و تداوم روابط میان انسان‌ها قلمداد می‌کنند و دامن زدن به کینه‌ها و دشمنی‌ها را مخل حیات جامعه بشری می‌دانند.
عیب‌جویی و غیبت
از جمله رذایل اخلاقی که قرآن کریم از آن نهی کرده و کسانی را که به آن دچار هستند، مورد نکوهش قرار داده، عیب‌جویی است، چنانکه در آیه اول سوره همزه می‌فرماید: «وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ؛ واى بر هر بدگوى عيب‌جويى» و در آیه 12 سوره حجرات آمده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لَا تَجَسَّسُوا وَ لَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد، از بسيارى از گمان‌ها بپرهيزيد كه پارهاى از گمان‌ها گناه است و جاسوسى مكنيد و بعضى از شما غيبت بعضى نكند، آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مردهاش را بخورد، از آن كراهت داريد، پس از خدا بترسيد كه خدا توبهپذير مهربان است.»
عبارات زیر از فصل هفتم انجیل متی نیز ناظر بر نکوهش و نهی عیب‌جویی است: «داوری نکنید تا بر شما داوری نشود. زیرا به همان‌گونه که بر دیگران داوری کنید، بر شما نیز داوری خواهد شد و با همان پیمانه که وزن کنید، برای شما وزن خواهد شد. چرا پر کاهی را در چشم برادرت می‌بینی، اما از چوبی که در چشم خود داری غافلی؟ چگونه می‌توانی به برادرت بگویی، بگذار پر کاه را از چشمت به درآورم، حال آنکه چوبی در چشم خود داری؟ ای ریاکار، نخست چوب را از چشم خود به‌در آر، آن‌گاه بهتر خواهی دید تا پر کاه را از چشم برادرت بیرون کنی.»
منبع:
ـ قرآن کریم.
ـ انجیل عیسی مسیح به همراه مزامیر و امثال، ترجمه هزاره نو، انتشارات ایلام، 2009.
انتهای پیام
