نقد به استقرار قرارگاه قرآنی ذیل ستاد فرهنگی در بحث تحول

حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی، عضو سابق شورای توسعه فرهنگ قرآنی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا در مورد قرارگاهی شدن فعالیت‌های قرآنی کشور، با اشاره به اینکه بالاستدلال یک امر ممکن است،‌‌ گفت: اگر شورای توسعه فرهنگ قرآنی که یکی از شوراهای تخصصی شورای عالی انقلاب فرهنگی است، بخواهد به یک قرارگاه تبدیل شود، قبل از آن باید شورای عالی انقلاب فرهنگی ماهیت قرارگاهی پیدا کند.

وی با تأکید بر ضروری بودن وجود شورای عالی انقلاب فرهنگی در عرصه فرهنگی کشور، افزود: شورای عالی با آنچه که باید باشد فاصله بسیار نجومی‌ دارد. آنچه که از شورا انتظار می‌رود تأمین نشده است؛ باز هم وجود این شورا در سطح فعلی ضروری است و چنین عملکردی نباید باعث شود، کسانی استقرار داشتن آن را بر نتابند.

عضو سابق شورای توسعه فرهنگ قرآنی در پاسخ به این سوال که اگر شورای عالی انقلاب فرهنگی تبدیل به قرارگاه شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟ بیان کرد: برای تصورپذیر کردن مطلب، آن را با شورای عالی امنیت ملی مقایسه می‌کنم. اگر به شورای امنیت نگاه کنید متوجه نافذ و موثر بودن تصمیمات و اهمیت بالا و همچنین تمکین همه به آن خواهید رسید. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی حتی می‌تواند جایگاه بالاتری از آن هم پیدا کند.

وی با تأکید بر اینکه فرهنگ موقعیت والاتری از امنیت دارد، گفت: ان‌شاالله استعدادهایی در شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس این شورا که رئیس جمهور است فراهم شود و به تبع آن اهتمامی در رئیس، دبیر و اعضا شکل گیرد تا به سطح انتظار که همان قرارگاه موثر است برسد. قرارگاه به طور مدام تمام موقعیت‌ها و مختصات فرهنگی کشور را شناسایی و رصد می‌کند و برابر شرایط زمان، مکان و احوال، سیاست‌گذاری می‌کند. در ساختار قرارگاهی همه واحدها باید بر اساس آن حرکت و فرهنگ را بر اساس مبانی اسلام روزآمد کنند.

شورایی با کمترین تحرک

این فعال قرآنی با اشاره به اینکه تحرک لازم در شورای توسعه فرهنگ قرآنی دیده نمی‌شود،‌‌ گفت: این شورا استعداد لازم را دارد. برای رسیدن به این جایگاه هم باید در تعاملات خود با وظایف و محیطی که ارتباط دارد، سیاستگذاری کند و علاوه بر آن به چابکی نیز برسد.

بهمنی با تأکید بر اینکه قرارگاهی شدن فعالیت‌های قرآنی تحرک بیشتر شورای توسعه فرهنگ قرآنی را به دنبال خواهد داشت، بیان کرد: قرارگاه اساساً به معنای تحرک است. قرارگاه ستاد است اما ارتباط مستقیمی با صف نیز دارد. در شورای عالی امنیت ملی نیز به رغم سطح اثرگذاری بالایی که دارد باید تغییراتی اتفاق بیفتد که آن را به پویایی بیشتر برساند.

وی در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد قرار گرفتن قرارگاه قرآنی در راستای ستاد علم و فرهنگ و نه ذیل ستاد فرهنگ، افزود: اعتقاد من نیز بر همین است و باید در موضوع تحول، بحث قرآن را هم‌راستا با دو موضوع فرهنگ و علم ببینیم،‌ نه اینکه آن را ذیل یکی از این دو ستاد قرار دهیم. قرآن هم علم تولید می‌کند و هم فرهنگ می‌سازد، قرآن، خود را علم نامیده است. لذا این تقسیم‌بندی نقدپذیر است و قرآن را اعم از علم و فرهنگ می‌دانم.

آیا قرار گرفتن قرارگاه قرآنی ذیل ستاد فرهنگی تنزل جایگاه قرآن است؟

عضو سابق شورای توسعه فرهنگ قرآنی در پاسخ به این سوال که قرار گرفتن قرارگاه قرآنی ذیل ستاد فرهنگی تنزل جایگاه قرآن نسبت به موقعیت فعلی نخواهد بود، گفت: تصوری که من از قرارگاه دارم، نوعی ستاد عالی است که در بالاترین سطح سیاستگذاری می‌کند،‌ در عین حال با عملیاتی‌ترین بخش‌ها هم در ارتباط است و مدام با آنها پیوند دارد و رسیدگی می‌کند که آیا راهبردها عملیاتی شده است یا خیر. این یعنی سراسر حرکت و پویایی، هم در سیاستگذاری و فکر و نظر و هم نگاه به عمل که غافل از نگاه عملیاتی نیست.

وی بیان کرد: برای من مانند یک آرزو است که شورای عالی انقلاب فرهنگی و به تبع آن شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور به قرارگاه تبدیل شود. با وجود اینکه وجودهای گرامی‌ای در این شوراها حضور دارند، اما با پویایی فاصله دارند. امیدوارم دوستان بتوانند شورای عالی و شوراهای تخصصی را به یک قرارگاه مطلوب تبدیل کنند.

امید به آینده قرارگاه 

وی در پایان در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان امیدوار به بهبود وضعیت با قرارگاهی شدن فعالیت‌های قرآنی شد،‌ گفت: قطعاً این امید وجود دارد. قرارگاهی شدن به معنای تغییر در تاکتیک و تکنیک است. این در اصالت خوب است، در واقع قرارگاهی شدن شرط لازم برای بهبود وضعیت هست اما شرط کافی نیست. در عین حال سهم بزرگی در توسعه خواهد داشت. لذا الزاماً اینگونه نیست که اگر قرارگاه شکل بگیرد همه مشکلات از بین برود.‌ اگر قرارگاه تشکیل شود انتظار می‌رود سطح وسیعی از مشکلات برطرف شود. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که اگر قرارگاه شکل بگیرد فشار کار زیادی به اعضای شورا و به خصوص به دبیرخانه‌ها وارد خواهد آمد. وقتی قرارگاه ایجاد شود تراکم کار بالا می‌رود و دستگاه‌های دولتی و مردمی همه باید از این قرارگاه خط بگیرند و همین شاید تجدید ساختار و توانمندسازی ساختارها را نیز می‌طلبد.

تیمور کاکایی