مقبره نائب دوم امام زمان(عج) و سلمان فارسی؛ مهیای پذیرایی از زائران

محسن صالحی‌گلسفیدی، رئیس ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات کاظمین و بغداد در گفت‌وگو با ایکنا به تشریح مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته در این ستاد پرداخت و گفت: پروژه‌های ما در شهرهای کاظمین، بغداد و مدائن در حال اجراست.

وی در خصوص اقدامات صورت گرفته در شهر بغداد گفت: پروژه بازسازی و توسعه مسجد خلانی، محل خاکسپاری محمد بن عثمان بن سعيد عَمروی معروف به شيخ خَلانی نائب دوم امام زمان(عج) در سال 1400 به اتمام رسید و قسمت‌‌ جدید به بخش قبلی مسجد اضافه شد.

وی از اجرای پروژه مقبره حضرت سلمان فارسی در شهر تاریخی مدائن (50 کیلومتری شهر بغداد) نیز خبر داد و گفت: شهر مدائن از دو حیث وجود مقبره حضرت سلمان فارسی و طاق کسری برای مردم ایران اهمیت مذهبی و تاریخی دارد.

صالحی در تشریح جزئیات پروژه توسعه و بازسازی مقبره سلمان فارسی، گفت: پروژه سلمان 45 هزار متر است که 16 هزار متر آن زیارتی است و بازسازی آن بر عهده ستاد توسعه و بازسازی عتبات قرار گرفته است. در حال حاضر فاز اول این پروژه شامل مطالعات و طراحی انجام و در سال 1401 مطالعات ژئوتکنیک(خاک)، گودبرداری و شروع پروژه را خواهیم داشت.

وی اظهار امیدواری کرد با بازسازی و توسعه بارگاه حضرت سلمان، زیارت این قبر شریف در زیارت دوره زائران ایرانی گنجانده شود و افزود: کاخ کسری اثر تاریخی و باستانی ایرانی است و در یونسکو ثبت شده و این بنا در حال بازسازی و تعمیر است.

رئیس ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات کاظمین در خصوص فعالیت‌های این ستاد در حرم امامین جوادین، گفت: در شب شهادت امام موسی کاظم(ع) بیش از شش میلیون زائر میهمان حرم بودند، در ایام اربعین نیز حجم قابل توجهی از زائران به شهر کاظمین سفر می‌کنند؛ به همین دلیل نیاز است زیرساخت‌های لازم برای پذیرایی و رفع نیازهای زائران فراهم شود. بر همین اساس در سال 1400 ساخت 200 چشمه سرویس بهداشتی و حمام در زیرزمین حرم با تجهیزات و امکانات کامل به اتمام رسید.

وی در ادامه به تشریح اصول علمی مرمت مناره شمال شرقی حرم پرداخت و گفت: این مناره در بلندترین نقطه در نوک حدود 83 سانتیمتر انحراف پیدا کرده بود که علت آن کم شدن سفره‌های زیرزمینی و جابه‌جایی بسترهای خاک بود. در میان مناره‌های حرم کاظمین این مناره بیشترین قدمت را دارد که دچار فرسودگی و تخریب شده بود و طی یک فرایند پیچیده مهندسی از داخل این مناره تراشیده، تقویت و آرماتوربندی شد و اکنون در مراحل نهایی کار است و به زودی ظرف دو تا سه ماه آینده مناره شمال شرقی تحویل عتبه امامین جوادین می‌شود.

صالحی ادامه داد: پروژه صحن امام محمد باقر(ع) پروژه دیگری است که در کاظمین با پنج هزار متر زیربنا در حال انجام است. این صحن در ضلع شمالی حرمین امامین جوادین و زیرزمین در حال ساخت است که به باب امیرالمؤمنین از یک سمت و از سمت دیگر به مسجد صفوی وصل می‌شود.

وی در خصوص کاربرد این صحن، گفت: کاربرد این صحن زیارتی ـ خدماتی است و در ایام اربعین قرار است کاربردهای متعددی داشته باشد. این پروژه منحصر به فرد است چراکه در کل پروژه‌های ستاد در عراق و سوریه، هرگز پروژه‌ای را نداشتیم که صحنی را با حفظ بنای قدیم، احیا کنیم.

صالحی تشریح کرد: دور تا دور این صحن حجره‌‌های پیرامونی با قدمت تاریخی چند صد ساله وجود دارد و باید تمام عملیات تخریب، گودبرداری، اجرای شمع و پایدارسازی را طوری انجام دهیم که این حجره‌ها آسیب نبینند.  

وی با اشاره به اینکه حفظ این تعادل از لحاظ فنی و مهندسی کار پیچیده‌ای بود و حتی در استفاده از تجهیزات باید نهایت دقت و حساسیت را به خرج دهیم که تنش و فشاری به بناهای قدیمی وارد و این بناها تخریب یا آسیب نبینند، گفت: همه این امور کار ساخت این صحن را بسیار پیچیده و سخت کرده است.

رئیس ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات کاظمین به سایر پیچیدگی‌های پروژه ساخت صحن امام محمد باقر(ع) اشاره و اظهار کرد: با توجه به اینکه سطح آب‌های زیرزمینی در کاظمین به خاطر نزدیکی با رود دجله بسیار بالاست، باید این صحن که هفت و نیم متر در زیر زمین ارتفاع دارد را از طرفین ضد آب کنیم یعنی باید ابتدا 400 عدد شمع ضلع‌های این صحن کار کنیم و وقتی دور تا دور را ضد آب کردیم، کف را منفی 10 متر گودبرداری و بعد کف را ضد آب کنیم تا آب نتواند به داخل آن نفوذ کند و در ادامه استحکامات و سازه‌‌ها را بر روی این حوضچه ضد آب بسازیم.

وی این پروژه را جزو پروژه‌های ماندگار ما ایرانی‌ها در حرم کاظمین برشمرد و گفت: اتفاق دیگری که در اجرای صحن امام محمد باقر(ع) رقم خورد این بود که یک ایوان اتابکی در ضلع شمالی حرم امامین جوادین ساخته شده بود که در ضلع جنوبی پروژه ما قرار داشت. این ایوان از نظر معماری و استحکام در پروژه ما اختلال ایجاد کرده بود و از آنجایی که توسط دیوان وقف الشیعه عراق ساخته شده بود، امکان تغییر آن سخت بود و تبعات قانونی داشت. مدت زیادی صرف گرفتن مجوز تخریب این ایوان شد اما در نهایت این مجوز را کسب کردیم تا نقص‌‌های این ایوان را رفع کنیم و زائران بتوانند به محض ورود به حرم گنبد و بارگاه امامین جوادین را ببینند.

صالحی اضافه کرد: پروژه‌های دیگری نیز شامل ترمیم، مرمت، کاشی‌کاری، طلاکاری و ... در حرم صورت گرفت که یکی از کارهای پیچیده ما از نظر معماری انجام پروژه کتیبه‌های دور ضریح مطهر امامین جوادین است.

وی تشریح کرد: این کتیبه‌‌ها قدمت تاریخی چند صد ساله دارد. هنگام بازسازی حرم در مرحله اول روی آنها لایه‌ای از مواد نگه‌دارنده کشیده شد تا در بازسازی حرم آسیب نبینند و اکنون که ساخت دیواره‌های پیرامونی به اتمام رسیده و فعالیت‌های عمرانی در آن قسمت تمام شده به زودی تمام این کتیبه‌های قرآنی با دقت و حساسیت بالا پایین آورده می‌شوند تا به صورت مجزا از تنش‌ها، فشارها و رطوبت‌های جانبی سازه محفوظ بمانند و سپس سازه‌ای مجزا تعبیه و کتیبه‌ها بر روی آن سازه نصب می‌‌شوند. این پروژه دقت و ظرافت زیادی نیاز دارد و طی شش ماه اخیر چندین گروه متخصص در خصوص آن نظر داده‌‌اند و از سال 1401 اجرای آن را آغاز می‌کنیم.