از کمبود استاد قرآنی در مناطق محروم تا مشقاتی برای آموزش قرآن

اساتید و معلمان قرآن همان‌ها هستند که به هر بهانه‌ای و در هر مکانی به دنبال آموزش قرآن به هر گروه سنی هستند؛ مربیانی که شاید پس از گذشت سال‌ها هنوز حتی استخدام نشده و آینده مبهمی از این حیث دارند، اما هیچ‌گاه شوق آموزش را در این فضای بی‌انگیزه از دست نداده‌اند.

به بهانه روز بسیج اساتید، سراغی از فعالان و اساتید قرآنی استان گرفتیم تا ببینیم مشقات آموزش قرآن چیست و چه پیشنهاداتی برای برون‌رفت از مشکلات و چالش‌ها ارائه می‌دهند.

آمنه قاسمی، مدیر خانه قرآن تنزیل روستای آسو که در هفته چند روز مسافت نزدیک ۱۰۰ کیلومتری را طی می‌کند تا به این روستا برسد و برای دانش‌آموزان این روستا معلمی کند در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی، اظهار کرد: بنده اهل روستای آسو و ساکن بیرجند هستم و ابتدا کار خود را با برگزاری جلسات ترتیل‌خوانی برای بانوان روستا آغاز کردم؛ سال ۹۰ به سازمان دارالقرآن استان مراجعه کردم تا نیازمندی‌های جلسات قرآن را تهیه کنم که به‌ من پیشنهاد مربی‌گری قرآن داده شد.

این مربی قرآن با تمام مشقات و دشورایی‌هایی که شاید انگیزه را باید از او می‌گرفت، اما با هزینه خود برای دانش‌آموزان هدیه تهیه کرده و یا روش‌های خلاقانه آموزشی طرح می‌کند، ادامه داد: طی سال اول در خانه بسیج استان دوره قرآن بانوان را اجرایی کردیم؛ چون در سال ۸۷ در جامعة‌القرآن دوره‌های مفاهیم و تجوید را گذرانده بودم و توانستم دوره‌ها را به خوبی مربی‌گری کنم.

قاسمی بیان کرد: بانوان را مشتاق برگزاری کلاس قرآن کردم و حتی به درب خانه‌هایشان می‌رفتم تا در کلاس شرکت کنند؛ گاهی حتی کارهای روزانه خود را بر زمین می‌گذاشتند تا به کلاس برسند و این امر به من انگیزه می‌داد؛ با اینکه مشکلاتی چون مکان برگزاری کلاس داشتم و این من را آزار می‌داد.

وی اضافه کرد: این مشکلات و خانه به دوشی کلاس‌های قرآن را تحمل کردم تا اینکه بانویی از روستا زمینی را برای خانه قرآن واگذار کرد و با حمایت‌های ارگان‌های دولتی، خانه قرآن روستای آسو ساخته شد و در آن روز من خرسندترین بودم، چراکه جواب پیگیری‌های مداوم را گرفتم.

این مربی قرآن گفت: با اینکه مکان کوچک است و گاهی جمعیت را پاسخگو نیست، اما راضی هستیم که کلاس‌های قرآن به خاطر مکان تعطیل نمی‌شود. این خانه قرآن با کمک‌های مردم روستا اداره می‌شود و این شوق مردم، انگیزه آموزش را در وجودم بیشتر می‌کند.

قاسمی تصریح کرد: متأسفانه آن‌گونه که باید به حفاظ، مربیان و اساتید قرآن بها داده نمی‌شود؛ از مسئولان دعوت می‌کنم گاهی از خانه‌های قرآن بازدیدهایی داشته باشند تا ببیند مردم و مربیان با دست خالی چگونه حاضر به تعطیل شدن حتی یک روز این خانه‌ها نیستند.

کاری که بازنشستگی ندارد

محمدرضا اشرفی، یکی دیگر از فعالان و مربیان حوزه قرآنی نیز به ایکنا از خراسان‌جنوبی گفت: در دو استان خراسان‌جنوبی و سیستان‌وبلوچستان تجربه کار در حوزه قرآن را دارم و در هر دو استان مسئولیت دارالقرآن تبلیغات اسلامی را بر عهده داشته‌ام، اکنون نیز با وجود بازنشستگی در این زمینه فعالیت دارم، چراکه معتقدم این کار بازنشستگی ندارد.

وی بیان‌ کرد: اگر بخواهم از دغدغه مربیان و اساتید قرآنی سخن بگویم باید کتاب مطولی را باز کنم؛ مهم‌ترین چالش شاید اين باشد که برخی از مدیران به جای کارهای ریشه‌ای تنها به دنبال کارهای نمایشی و روتین و پر کردن گزارش‌های سالانه خود هستند.

اشرفی با بیان اینکه کار ریشه‌ای به معنای انگیزه دادن به مربیان برگزاری کلاس‌های آموزشی در سطح ملی است، افزود: می‌دانم که هزینه برگزاری یک کلاس آموزشی سخت است، اما برون‌داد خوبی دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.

این پیشکسوت حوزه قرآن بیان کرد: وقتی در همایش‌های روتین تنها چند نفر معمول سخنرانی می‌کنند و حتی به نوجوانان و جوانانی که در عمل شرکت می‌کنند اجازه حرف زدن و یا بیان تجربیات خود را نمی‌دهند؛ نباید توقع پیشرفت در حوزه قرآن را داشت.

اشرفی با بیان اینکه این امور همیشه من را به‌عنوان یک مربی قرآن رنج داد، افزود: گاهی استفاده از طرفیت یک مربی قرآن برای برگزاری کلاس قرآنی در مناطق مرزی و محروم بسیار اثرگذارتر از هزاران همایش است.

وی با بیان اینکه سال‌ها طول می‌کشد که یک کار آموزشی نتیجه و ثمره خود را نشان‌ دهد که همین مسئله و نداشتن برون‌داد سریع، علت این‌گونه عملکرد مدیران است، گفت: مسئله مهم در حوزه ترویج فرهنگ قرآن نبود مربی و مدرس به‌ویژه در مناطق دوردست است که با برگزاری هیئت و یا تشکل مربیان قرآنی و بهره‌گیری از تجربیات آنان می‌توان از ادامه ریشه دواندن این مشکل جلوگیری کرد.

این پیشکسوت حوزه قرآنی خراسان‌جنوبی گفت: یکی از افتخاراتم را در دوران کاری برپایی هزار کلاس ثبت شده قرآنی می‌دانم، کلاس‌هایی که حتی پس از بازنشستگی ادامه داشت.

تا رسیدن به نقطه مطلوب در تأمین معلمان قرآن فاصله داریم

حجت‌الاسلام احمد رضایی، مدیرکل تبلیغات  اسلامی خراسان‌جنوبی نیز با اشاره به دستاوردهای قرآنی در خراسان‌جنوبی بیان کرد: سالانه حدود هزار دوره و کلاس آموزشی در موضوعات مختلف قرآنی از سوی مؤسسات و خانه‌های قرآن شهری و روستایی برگزار می‌شود.

وی با بیان اینکه تنها در شهرستان فردوس هزار نفر حافظ جزء یک تا کل قرآن کریم را داریم، اظهار کرد: سالانه حدود ۱۴ هزار نفر در دوره‌های آموزشی قرآن کریم در استان شرکت می‌کنند. همچنین سالانه سه هزار گواهینامه قرآنی در موضوعات مختلف قرآنی در خراسان‌جنوبی صادر می‌شود و دوره‌های تخصصی کادر قرآنی در این استان هم سالانه برگزار می‌شود که به لحاظ تخصصی استان از لحاظ کادر قرآنی غنی شده و نیاز به سایر استان‌ها ندارد.

رضایی گفت: از سال ۹۶ تاکنون به‌صورت مستمر دوره‌‎های آموزشی سبک زندگی اسلامی در استان برگزار می‌شود و همه ساله جشنواره قرآنی کودک و نوجوان را در خراسان‌جنوبی برگزار می‌کنیم.

مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان‌جنوبی افزود: تفاهم‌نامه با دستگاه‌های اجرایی در راستای ترویج فرهنگ قرآنی امضا شده است، همچنین آزمون‌های اعطای مدرک تخصصی به حافظان قرآن از سطح کارشناسی تا دکترا صادر می‌شود.

رضایی از راه‌اندازی مجمع قاریان و هیئت اندیشه‌ورز در شهرستان‌های خراسان‌جنوبی خبر داد و گفت: شبکه فعالان قرآنی استان در بستر فضای مجازی با هدف مدیریت صحیح، سریع و دقیق فعالیت‌های قرآنی راه‌اندازی شده که دوران کرونا کمک‌کننده بوده است.

وی بیان کرد: تعداد اساتید قرآن در بحث آموزش و مفاهیم و اساتید سبک زندگی قرآنی در استان کم بودند که کاری شروع شده است که البته تا رسیدن به مطلوب بسیار فاصله داریم؛ از سویی دیگر داور قرآنی در استان وجود نداشت اما امروز دیگر از آوردن داور قرآن از استان‌های دیگر بی‌نیاز هستیم و به مدد کلاس‌های آموزشی و توانمندسازی‌، داوران خوبی پرورش یافته‌اند.