جهاد تبیین حضرت زینب(س) پس از قیام عاشورا

عاشورا را نباید به یک روز محدود کرد. قیامی بزرگ در برهه‌ای حساس از تاریخ که تا ابد ماندگار شد، مظلومیتی که در اوج قدرت قرار داشت. پیام‌ها و عبرت‌های قیام عاشورا برای کسانی که به دنبال حق و حقیقت هستند همچنان راه‌گشا خواهد بود. پیام‌هایی که اگر زینب کبری(س) نبود حفظ نمی‌شد. حضرت زینب(س) جهادی بزرگ‌تر انجام داد و با تبیین حقایق نقشی مهم در جریان واقعه کربلا ایفا کرد. مهین قربانی، طلبه سطح ۴ حوزه و پژوهشگر حوزه قرآن و کلام در گفت‌وگو با ایکنا از کرمان به بیان نقش حضرت زینب(س) در واقعه کربلا پرداخته است که تقدیم مخاطبان ایکنا می‌شود.

ایکنا ـ نقش حضرت زینب(س) در روشنگری واقعه عاشورا چگونه بود؟

نقش ایشان پیام‌رسانی بعد از واقعه کربلا است. دستگاه اموی با تبلیغات وسیع خود کوشیده بود تا قیام امام حسین(ع) را با شورش‌های خوارج برابر کند و به توده مردم القا کند که قیام امام، به منزله قیام علیه پیامبر اسلام(ص) و مخالفت با اسلام است. حضرت زینب(س) با خطبه‌های روشنگرانه خود در کوفه و شام این نقشه شوم را به باد داد و پایه‌های ظلم و ستم یزیدیان را با بیانات آگاهی‌بخش خویش به لرزه درآورد.

پیام و خطبه‌های ایشان و امام سجاد(ع) تکمیل‌کننده حرکت امام حسین(ع) بود و چه بسا اگر این پیام‌رسانی و روشنگری‌ها نبود واقعه‌ عاشورا پیامدهای کنونی را نداشت؛ پیامدهایی که هنوز هم پس از قرن‌ها روشنایی بخش و هدایت کننده نه تنها مسلمانان و شیعیان بلکه همه آزادی خواهان جهان است.

ایکنا ـ جهاد تبیین در کلام حضرت زینب چگونه بود و چه زوایای را در بر می‌گیرد؟

حضرت زینب(س) با خواندن خطبه در شام و کوفه و بعد از برگشتن از کربلا به مدینه تا زمان وفاتشان با تبیین کردن، حقایق را افشا و هدف امام حسین(ع) از قیام را بیان کردند. ایشان با استقامت، ایستادگی و صبر فراوان با روشنگری‌های فوق‌العاده و خطبه‌های خود توانست فضایی که بر علیه امام حسین(ع) وجود داشت را کاملاً عوض کند. ایشان به‌رغم اطلاع از سرنوشت برادر بزرگوارش در مسیر این جهاد قدم گذاشت و نقش خود را به خوبی ایفا کرد.

زمانی که به الزامات جهاد تبیین نگاه کنیم بسیاری از این‌ الزامات را در حرکت جهاد تبیین حضرت زینب(س) می‌بینیم که هم راستایی با نقشه کلان قیام امام حسین(ع)، توکل، تقویت ایمان و معنویت، مداومت در تبیین، شجاعت، عدم مصلحت‌اندیشی، استقامت حضرت، بهره‌گیری از عاطفه و اشک‌هایی که برای سیدالشهدا(ع) ریختند از جمله این الزامات است.

همچنین به هنگام بودن تبیین به‌طوری‌که این کار را از همان لحظه‌ای که به اسارت رفتند آغاز کردند، بصیرت ایشان در آن فضای غبارآلود و تیره و مجهز بودن حضرت به علم و دانش همه از الزامات جهاد تبیین بودند که در جهاد حضرت زینب(س) مشاهده می‌شود.

ایکنا ـ حضرت زینب(س) چگونه جهاد خود را انجام دادند؟

دو نوع جهاد وجود دارد؛ جهاد سخت و جهاد نرم که ما هر دو نوع این جهاد را در حرکت حضرت زینب(س) می‌بینیم. در جنگ سخت در میدان مبارزه گرچه خود به میدان جنگ نمی‌آید اما در پشت جبهه جنگ حمایت روحی و معنوی خود را از امام دارد‌‌ و با همراهی با فرزندانش برای رفتن به میدان جنگ از امام زمان خود حمایت می‌کند.

ایشان الگویی برای مبارزه در جنگ نرم هم هستند زیرا با حضور اجتماعی و سیاسی خود به صورت رهبری کاروان اسرا با استفاده از مخاطب‌شناسی، تغییر شرایط، شناخت مردم، شناساندن دشمن و آگاهی بخشی به موقع، نمایاندن چهره نفاق از طریق خطبه‌ها و عزاداری‌ها بر امام،‌ بر مردم تأثیر گذاشت و توانست با مدیریت خود هم رسالتش را به بهترین نحو به سرانجام برساند و هم نتیجه را اگرچه در ظاهر به نفع دشمن بود به نفع اهداف عالیه امام حسین(ع) تمام کند.

خطبه‌های ایشان در کوفه و شام متمم نهضت امام حسین(ع) بود و سرانجام پس از این روشنگری‌ها و خطبه‌ها، یزید رسوا و ناچار شد از جنایاتش اظهار ندامت کند و باعث شد بی‌حرمتی‌ها و ظلم و بیدادهایی که اوایل اسارت وجود داشت به احترام و عزت تبدیل شود و همچنین حرکت امام حسین(ع) تا ابد ماندگار باشد.

ایکنا ـ  رسالت حضرت زینب(س) و تأثیر اقدامات ایشان چگونه بود؟

رسالت حضرت زینب(س) آگاهی‌بخشی و بیداری جامعه بود و اگر این اتفاق به درستی صورت نمی‌گرفت نهضت کربلا تا به حال ادامه پیدا نمی‌کرد. پس از سخنان روشنگرانه حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) بود که مردم کوفه از اقدامات یزید ابراز ناراحتی کردند و فریاد زدند ما با کسانی که با شما نبرد کردند به جنگ بر می‌خیزیم و با کسانی که در برابر شما تسلیم باشند تسلیم خواهیم بود و بیزاریم از کسانی که در حق شما و ما ستم روا داشتند.

در شام نیز به خوبی توانستند وظیفه پیام‌رسانی واقعه عاشورا و افشاگری یزید را به سرانجام برسانند به طوریکه زمانی که هنوز در شام به سر می‌بردند تمام معادلات به هم ریخت و یزید مجبور شد بیزاری و لعن خود را از عبیدالله ابن زیاد تظاهر و از آنچه رخ داده بود اظهار تأسف کند. یزید برای باقی ماندن حکومتش و همچنین از بیم نابود شدن دستگاه حکومتی خویش دستور داد کاروان اسیران را به مدینه بازگرداند.

ایکنا ـ رمز ماندگاری پیام و اقدام حضرت زینب(س) چه بود؟

حضرت زینب(س) هم راه شناس بود، هم راهنما شناس؛ ولایت‌مداری و بصیرت ایشان از ویژگی‌هایی بود که سبب شد تا بتواند قیام کربلا و واقعه عاشورا را به درستی تحلیل و بیان و روشنگری کند و موجب ماندگاری در تاریخ شود.