انصراف ایران از نمایشگاه کتاب فرانکفورت، تب بالای تولید کاغذ داخلی و نگرانی برخی ناشران از کیفیت آن، قیمت بالای کتاب و تاثیر آن در خاموش شدن چراغ فعالیت برخی ناشران، بهویژه ناشران قرآنی، برنامههای هفته کتاب و اخبار و مسائل مکان و مهمان ویژه نمایشگاه کتاب تهران در سال آینده، شاید مهمترین مسائل فرهنگی در حوزه کتاب باشد که بتوان نظر یک مسئول فرهنگی مانند معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را درباره آنها جویا شد.
بازدید یاسر احمدوند؛ معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از خبرگزاری ایکنا، فرصت خوبی بود تا با وی درباره این مسائل و دیگر مسائل فرهنگی تعریفشده ذیل این معاونت و مسائل مبتلابه بازار نشر و کتاب گفتوگویی داشته باشیم.
از سال گذشته که مسئولیت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عهده بنده گذاشته شد، حضور بهقاعده و موثر در نمایشگاههای خارج از کشور از اولویتهای مهم ما بود. در همین راستا هم نمایشگاههایی که سابقه حضور داشتیم و هم نمایشگاههایی که سابقه حضور نبود، بررسی و تعدادی از نمایشگاهها انتخاب شدند تا جمهوری اسلامی ایران در این نمایشگاهها حضور خوبی داشته باشد؛ طبیعتا یکی از این انتخابها نمایشگاه مهم کتاب فرانکفورت بود که از بزرگترین نمایشگاههای کتاب در دنیا است و ناشران مختلف از سراسر دنیا در آن شرکت میکنند.
نمایشگاه کتاب فرانکفورت اگرچه یک نمایشگاه تجاری برای صنعت نشر است اما طی سالهای گذشته همیشه سویههای سیاسی در این نمایشگاه پررنگ بوده و به دلیل همین سویههای سیاسی و جهتگیریهای نمایشگاه، تعامل و ارتباط جمهوری اسلامی ایران با این نمایشگاه دارای فراز و نشیب بوده است.
از سال گذشته با فراخوانی که همکاران ما در خانه کتاب و ادبیات ایران اعلام کردند و اعلام آمادگی تعدادی از ناشران فعال کشور در عرصه بینالملل تلاشهای خوبی تدارک دیده شد.
تولید محتواهای لازم به زبانهای مختلف، انتخاب کتابهایی بهعنوان نمونه تولیدات فرهنگی ناشران ایرانی که در نمایشگاه کتاب فرانکفورت ارائه شوند، ترجمه معرفی این آثار و همینطور انتخاب تعدادی از ناشران و نویسندگانی که میتوانستند به عنوان نماینده فرهنگ ایران در نمایشگاه شرکت کنند، از برنامههایی بود که در یک سال گذشته بهطور پیوسته توسط موسسه خانه کتاب و ادبیات پیگیری و اجرا شد و آمادگی لازم برای حضور خوب ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت ایجاد شده بود؛ طبق جدول زمانبندی هم توافق برای در اختیار گرفتن غرفه جمهوری اسلامی ایران انجام شد و در سالنی که بنا بر پیشنهاد ما و توافق شده بود، غرفهای به ایران اختصاص دادند.
فعالیتهای مربوط به اخذ ویزا هم طبق روال انجام شد و طبق اعلام درخواست سفارت آلمان و کنسولگری این کشور در ایران هم علاقهمندی خوبی از طرف آلمانی برای حضور بسیار جدی و موثر و متفاوت ایران در این دوره در نمایشگاه کتاب فرانکفورت ابراز میشد؛ اما بعد از اتفاقاتی که در ماه گذشته در کشور رخ داد و ماجراهای اعتراضی و اغتشاشاتی که صورت گرفت، ناگهان رویکرد مسئولان نمایشگاه کتاب فرانکفورت متفاوت شد.
ایمیلی از سمت نمایشگاه فرانکفورت دریافت کردیم که به دلیل اعتراضات صورت گرفته در ایران و همینطور همراهی تعدادی از معترضان در آلمان، ما غرفه شما را به سالن دیگری منتقل میکنیم. سالنی را هم که معرفی کرده بودند، در حاشیه و جای نامناسب و غیرفعال نمایشگاه بود. بلافاصله پاسخ دادیم که این اتفاق مورد نظر و تایید ما نیست و ما میخواهیم در همان مکانی که در توافق اعلام شده، حضور داشته باشیم.
مجدد مسئولان نمایشگاه اعلام کردند که تصمیم ما قطعی است و جایی که میتوانیم به ایران اختصاص دهیم، همین جای جدیدی است که تعیین شده است. علاوه بر این به نوعی اعلام همبستگی با اعتراضات هم در پاسخ دیده شد و اعلام اینکه ما توانایی تامین امنیت غرفه ایران را هم نداریم و تضمینی بابت امنیت غرفه نمیتوانیم بدهیم.
از دیگر سو در ارائه ویزا هم اختلال ایجاد شد و تا روز برگزاری نمایشگاه، عملا از 15 نفر از دستاندرکاران غرفه، ناشران و فرهنگیان که برای اخذ ویزا معرفی شده بودند، فقط به چهار نفر ویزا داده شد، ویزای هشت نفر را رد کردند و چهار نفر دیگر را هم پاسخی ندادند و معلق ماند که این عملا به معنای این بود که امکان حضور حتی در جایی که خود نمایشگاه پیشنهاد داده بود هم وجود نداشت؛ یعنی با یک طراحی غیرفرهنگی، نادرست و سیاستزده مانع حضور غرفه ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت شدند.
اتفاق تعجببرانگیز این بود که نمایشگاه فرانکفورت تا این پایه بخواهد رویکرد سیاسی پیدا کند و باعث تاسف شد زیرا عملا فرصتی که برای مخاطبان اروپایی فراهم میشد تا با واقعیتهای فرهنگی ایران بیشتر آشنا شوند را از مخاطب اروپایی دریغ کردند و اجازه ندادند که آنها با تصویر درستی از جمهوری اسلامی ایران، فرهنگ ایرانی، پیشرفتهای کشور ما و جامعه زنان ایران بهطور واقعی و درست آشنا شوند.
خوب است بدانند و بدانیم که بخش قابلتوجهی از پدیدآورندگان کتاب در کشور ما زنان هستند؛ در سال گذشته که بیش از 111 هزار عنوان کتاب در کشور منتشر شد، بیش از 40 هزار پدیدآورنده این آثار زنان این کشور هستند؛ تصور بفرمایید در نمایشگاهی در آلمان اعلام شود که در ایران در سال 40 هزار زن نویسنده، شاعر و مترجم فعالیت دارند و آثارشان تولید میشود؛ طبیعی است که این حقیقت متفاوت از تصویری است که رسانهها از فعالیت و مطالبات زنان در ایران ارائه میدهند. یعنی تفاوت عمیقی است بین آنچه که زن ایرانی به آن سمت حرکت میکند، بدان دست یافته و آن را پیش میبرد، با آنچیزی که در رسانهها میخواهند تحت عنوان مطالبات زن ایرانی مطرح کنند.
متاسفانه جلوی حضور فرهنگی ایران در یک رویداد بینالمللی گرفته شد و به این ترتیب تحریمهای اقتصادی با تحریمهای فرهنگی تکمیل شد.
البته فرهیختگان عالم و اندیشمندان دنیا میدانند که فرهنگ ایران را نمیتوان تحریم کرد. چه کسی میتواند تمدن و فرهنگ باشکوه این کشور را تحریم کند و دنیا را از یکی از قلههای فرهنگ، حکمت، هنر و ادبیات محروم و بیبهره کند. متاسفانه این رفتار نادرست فرهنگی صورت گرفت و امیدواریم که اندیشمندان و نویسندگان در دنیا و در داخل کشور به این رفتار غیرفرهنگی معترض شوند.
خیر؛ تنها مسئولان نبودند، بلکه از نویسندگان و ناشران هم در این گروه بودند؛ حتی به مسئولان آژانس ادبی که غرفه مستقل از غرفه ملی ایران در نمایشگاه درخواست داشتند هم ویزا ندادند. یعنی افرادی که سابقه حضور مکرر در نمایشگاه کتاب فرانکفورت و غرفه مستقل از ایران هم داشتند، هم با مشکل مواجه شدند، بنابراین مشخص است که مسئله جمهوری اسلامی ایران نیست، بلکه حضور فرهنگی ایران به هر شکلی است. یعنی نگاه بسته و دیکتاتوری و یکجانبهگرایانهای که نسبت به حضور فرهنگی ایران داشتند، عملا باعث شد که عدهای از همکاران ما، ناشران و نویسندگان امکان حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت امسال را نداشته باشند.
من در دو نمایشگاه کتاب مسکو و نمایشگاه کتاب باکو حاضر شدم؛ دلیل حضورم هم این بود که در حال حاضر هم به دلیل پذیرشی که در این کشورها از حضور ناشران و نویسندگان ایرانی وجود دارد و اشتیاقی که برای آشنایی بیشتر با فرهنگ ایران دارند، هم به دلیل امکان توسعه بازار برای نشر ایران و ظرفیتهای جدید اقتصادی برای حوزه چاپ و نشر ایران، امکان تبادلات تجاری و فرهنگی با کشورهای منطقه برای ما بیشتر فراهم است و هر دو کشور جمهوری آذربایجان و روسیه از حضور جدی بخشهای فرهنگی ایران در این کشورها، استقبال ویژهای دارند.
از طرفی رویکرد دولت در ارتباط با کشورهای منطقه، توسعه روابط اقتصادی است و در همین راستا فعالیتهایی برای برقراری ارتباطات اقتصادی بیشتر با کشورهای منطقه دارد. همپای این توسعه روابط اقتصادی تاکید رئیسجمهور این است که حضور فرهنگی هم در کشورهای منطقه بهصورت جدی دنبال کنیم.
طی مذاکراتی که در حاشیه نمایشگاههای کتاب انجام شده، زمینه خوبی هم در روسیه و هم در جمهوری آذربایجان برای حضور بیشتر ناشران ایرانی فراهم شده است و زمینه خوبی در این دو کشور هم برای تبادلات فرهنگی و هم برای حضور شاعران و نویسندگان، برگزاری هفتههای فرهنگی، برپایی دورههای مشترک فرهنگی، انتشار و ترجمه کتاب فراهم است؛ بنابراین در ماهها و سال آینده حتما حضور گستردهای در کشورهای منطقه، به ویژه این دو کشور خواهیم داشت.
البته در نمایشگاههای کتاب دیگر منطقه مانند نمایشگاه کتاب سلیمانیه در اقلیم کردستان عراق، نمایشگاه کتاب بغداد و نمایشگاه کتاب بیروت و نمایشگاههای شارجه، مسقط و دوحه هم حضور خواهیم داشت زیرا ارتباط و اتصال خوب ما با نمایشگاههای کتاب منطقهای حتما دستاوردهای فرهنگی و اقتصادی خوبی برای نشر ما خواهد داشت.
نگاهی هم به نمایشگاه کتاب در شرق آسیا داریم؛ برای مثال در نمایشگاه کتاب جاکارتا که هفته آینده برگزار خواهد شد، غرفه خواهیم داشت و همکاران ما برنامه خوبی تدارک دیدهاند تا در آن نمایشگاه هم حضور موثری داشته باشیم.
باید توجه داشت که فرهنگ ایرانی با فعالیتهایی که برخی از عمد و قصد رقم میزنند، منزوی نخواهد شد، بلکه اتفاقا ارتباط و اتصال بیشتری با بخشهای مختلف دنیا شکل خواهد گرفت. در نمایشگاههای خارجی علاوه بر حضور که قدم اول است، ارتباط موثر هم هدفگذاری شده تا علاوه بر استفاده از فرصت حضور در نمایشگاه، زمینه اتصال و ارتباط هم برای دعوت ناشران کشورهای دیگر برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران و هم زمینه ترجمه و انتشار آثار متقابل بهصورت جدی پیگیری شود.
بنابراین حتما در سالهای آینده تعداد آثاری که از زبان فارسی و از آثار ناشران ایرانی به زبانهای مختلف ترجمه خواهد شد، تفاوت چشمگیری با گذشته خواهد داشت.
موضوع تولید کاغذ داخلی از موضوعاتی است که سالها درباره آن صحبت گفتوگو شده و بهنوعی به آرزوی اهل فرهنگ و فعالان صنعت کاغذ و سلولوزی هم تبدیل شده است، که بازشدن گرههای تولید کاغذ داخلی در کشور به نوعی امر محالی وانمود میشد.
در ابتدای این مسیر خیلیها ما را برحذر میداشتند که وارد این فضا شویم؛ میگفتند این مسیر تجربه شدهای است که به موفقیت منتهی نمیشود و تمرکز دولت را روی تولید قرار ندهید زیرا باعث از دست رفتن فرصتهای دولت خواهد شد.
اما در نتیجه ارزیابی ما در گفتوگو با برخی کارشناسان، یک گروه کارشناسی تشکیل شد، بررسی میدانی خوبی که از توانمندیهای تولید ما در داخل صورت گرفت و ما را به این نتیجه رساند که امکان رونق تولید در داخل وجود دارد؛ اگرچه کار سخت و دشواری است اما کاری نیست که محقق نشود.
مخصوصا با توجه به افزایش قیمت جهانی کاغذ و هزینههای حمل و گران شدن کاغذ خارجی، عملا زمینه اقتصادی برای تولید کاغذ تحریر در کشور وجود داشت؛ یعنی تولید کاغذ در داخل صرفه اقتصادی دارد.
در سالهای گذشته اگرچه تولید کاغذ داخلی از این جهت که کاغذ یک کالای راهبردی است، توجیه داشت، اما باتوجه به نرخ ارز و ارزانتر بودن کاغذ در دنیا، توجیه اقتصادی نداشت و فعالان اقتصادی به اندازه الان انگیزه برای تولید نداشتند؛ اما اکنون تولید کاغذ در داخل کشور کاملا یک کار اقتصادی است.
در حال حاضر تقریبا بهای تمام شده هر تن کاغذ خارجی کاغذ خارجی متفاوت که از کشورهای شرق آسیا، چین، اندونزی و کره بین 1100 تا 1300 دلار است و تولیدکننده داخل میتواند با این عدد رقابت کند؛ حتی میتوان حدود 30 تا 40 درصد پایینتر از این در داخل کشور کاغذ تولید کرد.
در حال حاضر چند مجموعه آماده تولید در کشور برای تولید کاغذ تحریر در کشور ازجمله کارخانه کاغذ مازندران و کارخانه کاغذ پارس را داریم که خط فعال تولید دارند و در حال حاضر محصولات دیگری تولید میکند.
از همان ابتدا با این کارخانهها مذاکره و شرایط تولید بررسی شد. در کارخانه کاغذ مازندران، به همت مدیرعامل، مهندسان و کارگران خوب این کارخانه، کار تولید کاغذ تحریر تقریبا از ابتدای امسال بهطور جدی آغاز شد. با قراردادی هم که با وزارت آموزش و پرورش منعقد شد، امسال بیش از 30 هزار تن کاغذ تحریر برای تولید کتابهای درسی سال آینده، تحویل آموزش و پرورش میشود و بدین ترتیب اکثر کتابهای درسی دانشآموزان در سال آینده برای اولین بار با کاغذ تولید داخل چاپ و منتشر میشود که اتفاق بزرگی است.
اتفاق خوب اینکه قرار شد در کتابهای درسی هم درج شود که این کتاب با کاغذ تولید ایران منتشر شده است تا دانشآموزان ما ببینند و بدانند که محصول کشور خودشان در دستشان است.
علاوه بر این 30 هزار تن، کارخانه کاغذ مازندران امسال حدود 8 هزار تن هم مازاد بر نیاز آموزش و پرورش تولید میکند که آن را در اختیار ما قرار میدهد. البته تحویل آن از شهریور شروع شده و طبق قرارداد باید تقریبا ماهی هزار تُن از کارخانه مازندران کاغذ تحویل بگیریم. این کاغذ به صورت رل تحویل داده میشود که باید برش بخورد و در ابعاد 60 در 90 و 100 در 70بستهبندی و به ناشران متقاضی فروخته شود.
این دوره در تحویل کاغذ داخلی به ناشرها، خلاف معمول پیشفروش انجام ندادیم تا ناشرها احساس نکنند برخی بدقولیهایی که در گذشته در تحویل کاغذ داشتند، تکرار میشود. به این ترتیب خودمان کاغذ را بهطور نقد از کارخانه مازندران خریداری میکنیم، به کارخانههایی که کار برش و بستهبندی را انجام میدهند تحویل میدهیم و کاغذ آماده را به صورت نقدی و فوری و بدون دریافت هیچ سودی برای وزارت ارشاد و موسسه خانه کتاب و ادبیات و صرفا برای کمک به ناشران، به ناشر میفروشیم.
خوشبختانه کاغذی هم که امسال در اختیار ناشران قرار گرفته است، به نسبت تولید سالهای گذشته این کارخانه، کیفیت بهتری دارد و درمجموع ناشران از کاغذی که دریافت کردند، راضی هستند و تقاضا برای کاغذ از سمت ناشران هم بیش از اندازهای است که ما از کارخانه تحویل میگیریم؛ لذا امیدواریم حدود هشت هزار تُن کاغذی که امسال تحویل میگیریم، حداقل به 20 هزار تن در سال آینده برسد.
کارخانه کاغذ پارس هم که طبق اعلام مدیرعامل کارخانه توانایی و آمادگی تولید کاغذ تحریر دارد و با فراهم آوردن مقدمات و تغییراتی در خط تولید در سال آینده میتوانند حداقل 20 هزار تن کاغذ تحریر به ما تحویل دهند.
نیاز نشر کشور در سال براساس شمارگان اعلامی ناشران، تقریبا 60 هزار تن کاغذ است که در هنگام تحقق ممکن است کمتر هم بشود؛ بنابراین به نظر میرسد اگر همین دو کارخانه بتوانند به تعهدات و ظرفیتهایی که دارند، بهخوبی عمل و توجه کنند، بخش اعظمی از نیاز نشر کشور توسط همین دو کارخانه پاسخ داده خواهد شد.
علاوهبر این یک کارخانه هم در شیراز در مراحل نهایی بهرهبرداری قرار دارد که بر مبنای بازیافت کار میکند؛ یعنی کاغذهای بازیافتی را جوهرزدایی میکند و مقداری خمیر به آن اضافه میکند تا کیفیت آن حفظ شود. امیدواریم این کارخانه هم در سال آینده به بهرهبرداری برسد، حداقل در سال اول بیش از 20 هزار تن توانایی تولید کاغذ تحریر را دارد.
با برخی کارخانههای کوچک دیگر در برخی دیگر از نقاط کشور که توانایی تولید کاغذ تحریر در سطوحی را دارند و میتوانند بخشی از نیاز نشر کشور را –البته با کیفیتهای مختلف- تامین کنند، هم وارد گفتوگو و مذاکره شدیم.
در زنجان و در بخش خصوصی هم یک کارخانه تولید کاغذ گلاسه است که جلد کتابهای درسی دانشآموزان را همین کارخانه تامین کرده و توانسته این اتفاق خوب را رقم بزنند.
بنابراین چشماندازی که وجود دارد این است که تولید کاغذ در کشور به صورت جدی شروع شده و بخشی از نیاز کشور را تامین کرده است و سال آینده نیاز حداکثری نشر کشور قابل تامین است. البته این کارخانهها مشکلات و مسائلی دارند که به اطلاع مسئولان مربوطه رسانده شده و در حال پیگیری است. این به این معنا نیست که ما الان مسئله کاغذ را حل کردیم. حل مسئله کاغذ نیازمند اتخاذ تصمیمهای حمایتی توسط دولت است و این اتفاق باید بیفتد و شدنی است. امید است ارادهای که مسئولان ارشد دولت دارند، توسط بخشهای میانی هم به صورت درست اجرا شود که بتوانیم از تولید پایدار کاغذ تحریر در کشور بهرهمند شویم.
با تعبیر ایشان موافق نیستم و آن چیزی که در مجموع ورودی کتاب برای اخذ مجوز و اعلام وصولها توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت میشود و ما رصد میکنیم، این نیست که شرایط نشر قرآنی کشور درحال احتضار یا شبیه یک پیرمرد رو به موت است. واقعا اینطور نیست؛ اگرچه تولیدات دینی هم احتیاج به نوآوری، خلاقیت و بهروزرسانی دارد.
طبیعی است که جامعه جدید برخی تولیدات که صرفا تجدید چاپ برخی آثار سالهای گذشته است رابطه پیدا نکند و علاقهمند باشند تولیدات جدید را ببینند اما تولیدات قرآنی و دینی باخلاقیت و نوآوری مورد استقبال ویژه قرار میگیرند. چنان که پرفروشترین کتابهای ما در نمایشگاه کتاب تهران امسال آثار دینی و مذهبی بوده است. آن هم نه فروشی که ما بخواهیم آمار آن را اعلام کنیم، بلکه مردم در جای جای ایران کتاب خریدند و آماری که از مجموع آن استخراج شده، بیشترین فروش مربوط به آثار دینی و مذهبی است، بنابراین نمیتوانیم بگوییم این آثار مورد استقبال قرار نمیگیرد.
البته در اینکه باید حمایت بیشتر و جدیتری هم از این گروه ناشران شود هم تردیدی نیست و باید کمک کرد مشکلات این گروه از ناشران حل شود، لذا حتما بخشی از حمایتهای وزارت ارشاد هم در تخصیص کاغذ دولتی و هم در خرید از کالاهای خوب و باکیفیت مذهبی انجام میشود، اما صرف اینکه یک کاری به نام دین و مذهب ارائه میشود، قابل حمایت نیست، حتما باید کار باکیفیت و مخاطبپسند باشد و مورد استقبال قرار بگیرد و نیاز روحی و دینی جامعه را پاسخ دهد؛ اگر آثاری چنین ویژگیهایی را داشته باشد- که تعداد قابلتوجهی از آثار این ویژگیها را دارند- و در تخصیص کاغذ و در خرید مورد حمایت قرار میگیرند. بنابراین رویکرد ما حمایت خوب از آثار خوب در عرصه دینی، بهخصوص عرصه قرآنی است.
بله، در همه استانها ستاد هفته کتاب تشکیل و احکام آن صادر شده است. مدیران کل ارشاد استانها بهعنوان مسئول ستاد برگزاری هفته کتاب استان کار خود را شروع کرده و برنامههای متنوع و متفاوتی هم تدارک دیدهاند علاوهبر این طرح فروش کتابفروشیها با یک حمایت خوب مالی در هفته کتاب اجرایی خواهد شد و کتابفروشان و مردم در همه کشور میتوانند از این فرصت استفاده کنند.
برنامههای متعددی هم در تکریم چهرههای فرهنگی در کل کشور و هم در معرفی آثار جدید و هم در برپایی برنامههای مرتبط با کتاب تدارک دیده شده است که در روزهای آتی ستاد هفته کتاب این برنامهها را با جزئیات اطلاعرسانی خواهند کرد.
تقریبا از سه ماه گذشته جلسات منظم در ارزیابی نمایشگاه کتاب گذشته و برنامهریزی برای نمایشگاه سال آینده شروع و انجام شده است. فرایند فعال و تدارکهای لازم نیز در بخشهای داخلی و خارجی در حال انجام است.
تلاش میکنیم نمایشگاه کتاب سیوچهارم با شرایط مطلوب برگزار شود؛ بهزودی شورای سیاستگذاری نمایشگاه به صورت رسمی و خبری اعلام خواهد شد؛ البته رئیس و قائممقام نمایشگاه سیوچهارم توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شده و کمیتهها هم شکل گرفته و فعالیت خود را آغاز کردهاند.
در رابطه با برگزاری نمایشگاه کتاب سال بعد در شهر آفتاب هم گفتوگویی در نمایشگاه کتاب امسال با بنده انجام شد. متعاقب آن ما نامهای برای رئیس شورای شهر تهران ارسال و نیازهای نمایشگاه کتاب تهران اعم از مساحت موردنیاز، امکانات و ابعاد نمایشگاه و... را اعلام کردیم تا اگر نمایشگاه شهر آفتاب میتواند این نیازها را برآورده و این امکانات را فراهم کند؛ اعلام شود که شرایط را داراست.
در حال حاضر فضای مسقف در اختیار نمایشگاه شهر آفتاب حدود یک سوم یا ۴۰ درصد نیاز نمایشگاه کتاب را تامین میکند. بر همین اساس در نامه به شورای اسلامی شهر تهران اعلام شد که آیا نمایشگاه شهر آفتاب توانایی تکمیل بخشهای ناتمام و رساندن آن به نمایشگاه کتاب سال آینده وجود دارد؟ در پاسخ شهرداری تهران اعلام آمادگی و گفته شد ما فعالیتها را شروع و تکمیل کنیم اما هنوز فعالیت جدید در نمایشگاه شهر آفتاب شروع نشده است. تا ماه آینده که بازدیدی صورت خواهد گرفت؛ اگر شهر آفتاب تدارک لازم را برای برپایی نمایشگاه دیده باشد، شهر آفتاب هم بهعنوان یک گزینه اصلی برگزار خواهد شد اما اگر ظرفیتهای اصلی را در اختیار نداشته باشد، طبیعتا زمینه بررسی هم وجود ندارد.
بله؛ چهار تا پنج کشور از سوی همکاران پیشنهاد و بررسی شدهاند و کشور مهمان ویژه نهایی شده است، منتهی از آنجا که باید رسما توسط کشور منتخب نامه رسمی دریافت کنیم، اجازه دهید فعلا اسم کشور منتخب را اعلام نکنیم تا در روزهای آینده به صورت رسمی اعلام شود.
گفتوگو از مطهره میرشکاری
انتهای پیام