محافل قرآنی خالی از هنر و نوآوری است

مهدی دغاغله، پیشکسوت قرآنی، در گفت‌وگو با ایکنا خوزستان، درباره چالش جذب مخاطب به مؤسسات و فعالیت‌های قرآنی با تصریح به اینکه رغبت مخاطب کنونی نسبت به فعالیت‌های قرآنی کمتر شده و از نظر کمی نیز مخاطبان جلسات قرآنی کاهش پیدا کرده است، گفت: در سال‌های گذشته اقبال به فعالیت‌های قرآنی بیشتر بود. در حدود سال‌های 68 و 69 به یاد دارم وقتی قاریان مصری به اهواز آمدند جمعیتی باورنکردنی جمع شد و شور و اشتیاق بی‌نظیری را در برنامه استقبال از قاریان شاهد بودیم.

وی با بیان اینکه شرایط کنونی در برنامه‌های قرآنی فرق کرده است، گفت: سه عامل را می‌توان در موضوع جذب مخاطب در نظر گرفت. موضوع اول سطح معلومات و دانش استادان و فعالان قرآنی است. موضوع دوم استفاده از روش مناسب در انتقال مطالب و ایجاد علاقه و انگیزه و عامل سوم رفتار و اخلاق استادان و فعالان قرآنی به این معنا که گفتار آن‌ها با رفتارشان مطابقت داشته باشد.

دغاغله ادامه داد: در عنصر اول و سوم مشکل جدی نداریم؛ یعنی دانش استادان نسبت به آنچه می‌خواهند آموزش بدهند در سطح مناسبی قرار دارد و اخلاق و رفتار آن‌ها نیز مورد خاصی ندارد. مسئله اصلی ما، عامل دوم یعنی روش انتقال است. روش‌های ما باید به‌روزرسانی شود. نباید با روش‌های بیست، سی سال قبل با نسل جدید مواجه شویم، چراکه در این صورت نتیجه‌ای نمی‌گیریم.

این قاری بین‌المللی قرآن با بیان اینکه روش آموزشی در غالب مؤسسات قرآنی ما قدیمی بوده و با پیشرفت تکنولوژی عصر همگام نیست، تصریح کرد: عصر کنونی، عصر تولید محتوا و برنامه‌ریزی برای تولید نرم‌افزارهای موبایلی متنوع است. در تولید محتوا خیلی ضعیف کار می‌کنیم و در همگام کردن مسائل قرآنی و به‌طور کلی فرهنگی با تحولات ضعیف هستیم.

دغاغله با اشاره به قالب‌های تکراری برنامه‌ها و مراسم قرآنی اظهار کرد: قالب جلسات قرآن هیچ جذبه‌ای برای مخاطب جدید ندارد. محافل انس با قرآن ما از هر هنری خالی است. در برگزاری یک محفل دعوت از یک قاری و یک گروه تواشیح، همه برنامه‌ریزی ماست. باید برنامه‌های جذاب در محافلمان بگنجانیم. در زبان عربی اصطلاح «عنصر المفاجأه» را داریم، به معنی عنصر غافل‌گیری یا یک رویداد غیرمنتظره که گنجاندن آن در برنامه‌های فرهنگی و هنری اثر بسیاری در جذب مخاطب دارد. باید درباره این برنامه‌ها فکر کنیم و محتوای جدید تولید کنیم.

این پیشکسوت قرآنی به ذکر نمونه‌هایی از ایجاد تنوع در محافل قرآنی پرداخت و گفت: در برخی از محافل دیده‌ام یک قرائت فاخر قدیمی پخش می‌شود و یک گروه روی صحنه با این تلاوت قدیمی همخوانی می‌کنند، یا در برخی از محافل، عکس کودکی یا نوجوانی چند قاری در محفل قرآنی پخش می‌شود و از حاضرین می‌خواهند که حدس بزنند این تصاویر مربوط به کدام قاریان هستند و بعد از آن، این قاریان که پشت پرده بودند، روی صحنه دعوت می‌شوند. این قبیل برنامه‌های غیرمنتظره باعث جذاب شدن رویداد قرآنی می‌شوند. یک تحلیل هنری از تلاوت قرآن می‌تواند محفل را جذاب کند.

وی ادامه داد: می‌توانیم در کنار دعوت از قاری از یک فوتبالیست، یک هنرمند معروف که موفق شده یک کار قرآنی انجام دهد یا چند آیه قرآن را حفظ کرده است دعوت کنیم و از او تقدیر کنیم. برای جذب مخاطب، راه‌های زیادی وجود دارد. در محافل قرآنی ما همه چیز پیش‌بینی شده است.

دغاغله با بیان اینکه حوزه فرهنگ یک تخصص بسیار پیچیده و علی‌رغم تصور همگان پیچیده‌تر از بسیاری از تخصص‌های دیگر است، گفت: مدیران حوزه فرهنگ ما باید دوره‌های تخصصی کار فرهنگی ببینند. کارهای فرهنگی زیادی انجام می‌دهیم که ضد فرهنگ است. کار فرهنگی ظرفیت، تحمل، هنر و تخصص می‌خواهد.

این داور بین‌المللی مسابقات قرآن در پایان تصریح کرد: از طرف دیگر ضعف بودجه‌های قرآنی و فرهنگی مسئله دیگر است، با این تخصیص بودجه‌ها نباید انتظار داشت کار فرهنگی فاخر انجام دهیم. خبری از جایزه و تشویق و فضاهای مناسب برای برنامه‌های قرآنی نیست و با این تصور که نباید مراسم تشریفاتی باشد به سادگی از کنار محافل می‌گذریم. این عوامل روی هم‌رفته باعث می‌شود که در محافل ما همه چیز پیش‌بینی شده و تکراری باشد.