رعایت ادب، نخستین گام در نماز خواندن است

نماز یکی از مهمترین اعمال عبادی مسلمانان است که پنج بار در اوقات معینی از شبانه ‌روز واجب است. علاوه ‌بر این نماز‌های متعدد دیگری وجود دارد که بنابر شرایط متعدد خوانده می‌شود و به دو قسم واجب و مستحب هستند. اهمیت نماز به حدی است که از آن به عنوان «ستون دین» و «شرط قبولی سایر اعمال» یاد شده است. با توجه به اهمیت بسیاری که در اسلام برای نماز خواندن وجود دارد آدابی نیز برای آن ذکر شده است.

اکرم بسلان‌پور، طلبه سطح ۴ و استاد حوزه حضرت زینب(س) کرمان به بررسی آداب نماز خواندن پرداخت و گفت: نماز به معنای رعایت نوعی از «ادب» در برابر پروردگار، هنگام عبادت است. در اسلام عبادت‌های دیگری همچون دعا خواندن و یا انواع ذکر گفتن وجود دارد که این آداب را ندارد و اصل نماز همین ادب عبد در برابر مولا است. در دیگر عبادات هم بسیاری از اذکار نماز وجود دارد و هر یک از اذکار نماز را می‌توان در حالت عادی نیز بیان کرد که ثواب بسیاری نیز دارد اما دیگر نماز نیست.

وی ادامه داد: کتاب مصباح‌الشريعة، صفحه ۸۷ از امام صادق(ع) در خصوص آداب نماز خواندن نقل می‌کند: هنگامی که به نماز ایستادی از دنیا و آنچه در دنیاست و از تمام مخلوقات و تمام دلبستگی‌های آنها نا امید شو، فکرت را از تمام مشغولیت‌های غیرالهی آزاد کن، بزرگی خداوند را با چشم دل مشاهده کن، با ایستادنت برابر خداوند به یاد ایستادنت برابر خدا در قیامت باش، هنگامی که تکبیرةالاحرام گفتی هرچه غیر خدا وجود دارد را کوچک شمار، دو لباس حیا و ناتوانی برابر خدواند را بپوش و به زیر سایه الهی وارد شو تا از برکات خداوند بهرمند شوی.

این استاد حوزه بیان کرد: نخستین گام در خواندن نماز خوب رعایت ادب است. وقتی ادب را رعایت کنیم ناخودآگاه باقی نکات نماز خواندن از جمله پاکی جسم و روح نیز رعایت می‌شود.

وی با اشاره به اینکه حواس جمع در نماز هر چند مهم‌تر است، اما این مانع از موارد دیگر نیست، گفت: چه بسا زمان خواندن نماز رعایت تمیزی و معطر بودن به جمع بودن حواس نیز کمک می‌کند. سریع خواندن اگر همراه با ادا کردن کلمات به‌صورت صحیح باشد و موجب از بین رفتن ارکان نماز مانند قیام متصل به رکوع نشود، از لحاظ فقهی مانعی ندارد و موجب بطلان نماز نمی‌شود.

بسلان‌پور تصریح کرد: نماز، ذکر و ارتباط با خداوند است، فردی که خود را در محضر پروردگار می‌بیند و با او راز و نیاز می‌کند، نباید این ارتباط به گونه‌ای برقرار شود که فقط رفع تکلیف باشد و بهره‌ای از لذات روحی و معنوی در آن نباشد. نماز را باید در حالتی کاملاً آرام و با آرامش خواند تا در روح و روان انسان اثر گذارد و باعث تقرب او به خداوند شود.

این طلبه سطح 4 اظهار کرد: در نماز نکاتی وجود دارد که باید رعایت شود. بعضی احکام نماز مقدماتی هستند که طهارت جسم و لباس و وضو گرفتن و رعایت احکام نماز که از جمله این موارد است. همچنین برای این‌که نماز ارزش و درجه کامل‌تری داشته باشد حضور قلب، رعایت ادب و این که در محضر چه کسی ایستاده‌ایم نیز مهم است. ما ابتدا احکام و آداب ظاهری نماز را باید انجام دهیم و به حضور قلب و ادب هم بر اثر تکرار خواهیم رسید. در قرآن نیز مواردی برای نماز صحیح اشاره شده است که برپا داشتن نماز با نشاط و شادابى، اهتمام به نماز اول وقت و فضیلت آن، نماز با خشوع، دوام در نماز، گسترش و مطرح کردن نماز در جامعه از جمله این موارد است.