قرآنیان با تأسی به پیامبر(ص) «طبیبٌ دَوَّار» باشند

عباس اسدی، قاری ممتاز چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا از استان با اشاره به اینکه در مقوله قرائت قرآن در کنار پیگیری فنی و تخصصی و حرفه‌ای، عشق و علاقه به یادگیری بسیار حائز اهمیت است، اظهار کرد: این نکته کلیدی را در کلاس‌ها نیز برای قرآن‌آموزان تبیین می‌کنم که با علاقه به یادگیری ورود کنند، همین علاقه و اشتیاق بود که بنده را از دوران نوجوانی در وادی قرائت قرار داد و با اتکا به تلاش خودم و بدون دیدن استاد، قرائت را یاد گرفتم و این فقدان یا کمبود استاد که امروز مطالبه نوجوانان و جوانان فعال در عرصه قرائت در استان است، در چند سال گذشته نیز وجود داشت.

وی با ذکر اینکه جلسات پربار آموزش قرآن نه در بروجن و نه دیگر شهرهای استان وجود نداشته و ندارد، ادامه داد: مانند بسیاری دیگر از فعالان این حوزه، در مسیر یادگیری قرائت هیچ جلسه مستمر و منظم یا استادی در دسترس نداشته‌ام و به‌صورت خودجوش در این مسیر پیش می‌روم.

فرصت فراگیری قرائت در فضای مجازی

اسدی با تأکید بر اینکه فقدان استاد را با بهره‌گیری از محتوای فضای مجازی جبران می‌کند، بیان کرد: امروز قاریان می‌توانند از فضای مجازی به‌عنوان استاد استفاده کنند چرا که بسیاری از جلسات آموزش قرآن کریم در این فضا در دسترس است لذا اگر علاقه و شوق یادگیری در وجود فردی باشد، ابزار آن را نیز در تلویزیون و رادیو یا فضای مجازی پیدا می‌کند و محتواهای خوبی که در فضای مجازی بارگذاری می‌شود، حکم کلاس درس و استاد را دارد.

این قاری و مدرس قرائت در بروجن با اشاره به اقدامش برای برپایی جلسات تخصصی منظم و مستمر ویژه استعدادهای قرآنی که در دو سه سال اخیر در برخی مساجد شهر بروجن برگزار می‌شود، تصریح کرد: ما قرآنیان استان باید روحیه جهادی و انجام کار خودجوش در خدمت به قرآن کریم را در خود تقویت کنیم و با تأسی به پیامبر(ص) «طبیبٌ دَوَّار» باشیم یعنی در حد توان خودمان مخاطبان و تشنگان فراگیری قرآن را جست‌وجو و پیدا کنیم.

اسدی ادامه داد: البته مربی و استاد تنها می‌تواند یک گوشه از کار جلسات قرآن را دست بگیرد و بقیه بخش‌های کار را متولیان قرآنی باید حمایت کنند؛ امروز شاهد بازگشت رویکردها به سمت فعالیت‌های قرآنی مسجدمحور و نیز جلسات خانگی قرآن هستیم چرا که این محافل سنتی قرآن در مساجد و منازل در گذشته برکات فراوانی داشتند که به فراموشی سپرده شد اما خوشبختانه امروز تقویت می‌شود. می‌طلبد که متولیان قرآنی این دست جلسات را در محلات و مساجد و منازل حمایت و نظارت کنند و ساز و کاری ایجاد شود که هر مسجد یک جلسه قرآن مستمر داشته باشد.

وی با تأکید بر اینکه جلسات قرآنی باید محل جذب نوجوانان و جوانان به سمت فعالیت‌های قرآنی باشند، گفت: امروز این قشر بیشتر مسحور فناوری‌ و فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای هستند و برای جذب این افراد باید جلسات جذب‌کننده قرآنی ایجاد شود، مقام معظم رهبری نیز بر تشکیل جلساتی که صرفاً تلاوت و استماع قرآن باشد، تأکید داشته‌اند و قطعا‌ً این جلسات بی‌تأثیر نیستند.

اسدی تأکید کرد: گسترش فعالیت‌های قرآنی و افزایش دامنه تأثیرات جلسات و محافل قرآنی مستلزم آن است که مسئولان صرفاً به طرح‌هایی که برای اجرا به آنان ابلاغ می‌شود اکتفا نکنند و خودشان با ابتکار و خلاقیت نسبت به تعریف طرح‌ها و برنامه‌های اثرگذار و جلسات و محافل خوب در نقاط مختلف استان به‌ویژه جلسات مسجدمحور و منزل‌محور اهتمام داشته باشند و شوق و علاقه به قرآن را در بین نوجوانان و جوانان تقویت کنند.

کم‌رنگ بودن جلسات قرآن در استان

این قاری ممتاز استان با ابراز تأسف از کم‌رنگ بودن اقبال عمومی به جلسات قرآن حتی در شهرهای بزرگ و پرجمعیت، بیان کرد: به نظر می‌رسد آموزش و پرورش که جامعه بزرگی از نوجوانان و جوانان را در ساعات قابل توجهی از شبانه‌روز در اختیار دارد باید برای جلسات و محافل قرآن و جذب دانش‌آموزان از طریق این دست برنامه‌های جذاب و ویترینی برنامه داشته باشد. یعنی در کنار برگزاری مسابقات قرآن و عترت، برنامه‌ها و رویدادهای جذاب آموزشی و انگیزشی را در حوزه فعالیت‌های قرآنی در مدارس تعریف و اجرا کند.

اسدی با اشاره به اینکه هنر تلاوت قرآن کریم فرصتی برای زیبا انتقال دادن مفاهیم و معانی این کتاب آسمانی و جذب مخاطبان است، تصریح کرد: وقتی صحبت از هنر تلاوت می‌شود مباحثی چون دقت، ظرافت، نظم و احساس را نیز به‌دنبال دارد و مجموعه اینها اگر در تلاوت قرآن که خود منشأ زیبایی است، رعایت شود، هنر تلاوت اتفاق افتاده است. در قرائت همچنین اصول و قواعدی ناظر بر تجوید، صوت و لحن، فصاحت، وقف و ابتدا وجود دارد که قاری باید بیاموزد و با تکرار و تمرین این اصول را در خود نهادینه کند.

نسبت احساس در تلاوت و جذب مخاطب

وی ادامه داد: قاری باید بتواند احساس را به مستمعان خود انتقال دهد و القا کند که این مهم از طریق صوت و لحن و اشراف بر معنا محقق می‌شود. اینکه فقط پایبند قواعد قرائت باشیم کفایت نمی‌کند و احساس نیز باید در صدا بروز و ظهور یابد تا تأثیر حقیقی اتفاق بیفتد. با گوش فرا دادن به تلاوت قاریان مشهور جهان اسلام می‌توانیم این احساس را درک کنیم و این قاریان متناسب با پیام آیات، لحن قرائت را اجرا می‌کنند.

اسدی تأکید کرد: اساتید بزرگ قرائت آنانی هستند که با بهره‌گیری از هنر تلاوت توانسته‌اند مفاهیم و معانی آیات نورانی قرآن را با تکرار، تأکید، لحن محزون یا شاد، وقف و ابتدا، انتخاب دستگاه و ... به مخاطبان انتقال دهند. درواقع هدف قرائت باید این باشد که مخاطب با گوش فرا دادن به تلاوت، در پی معنا و مفهوم آیات باشد، به تفسیر رجوع کند و تلاش و پیگیری کند تا پیام قرآن را درک کند و در زندگی به‌کار گیرد.

اسدی انتخاب لحن مناسب با توجه مفهوم آیات و نیز توجه به وقف و ابتدا را در انتقال پیام قرآن به مستمعان مهم ارزیابی کرد و توضیح داد: عموم مستمعان معمولاً اطلاعی از قواعد تجوید و لحن و وقف و ابتدا ندارند، لذا قاری باید بتواند تلاوتی انجام دهد که با زیبایی‌های صوتی و لحنی بتواند احساس را به مخاطب منتقل کند و او را به تفکر و پیگیری مفاهیم آیات وادارد.

تقلید؛ مسیر اجتناب‌ناپذیر فراگیری قرائت

وی تقلید را مسیر اجتناب‌ناپذیر فراگیری قرائت دانست و گفت: قاری برای پیمودن مسیر قرائت باید راهی استاندارد و صحیح را برود که قبلاً طی شده و دست‌اندازها و چاله‌های آن از سوی اساتید بزرگ قرائت رفع شده است. برای رسیدن به مقصد قرائت، گذشتن از مسیر تقلید ضرورت دارد و هیچ مسیر میانبری نیز وجود ندارد. کسی که تقلید می‌کند از قاری مورد تقلید هم تجوید و هم فصاحت، هنر لحن، هنر صوت و ... را به‌صورت سماعی یاد می‌گیرد.

اسدی در پایان گفت: به موازات تقلید، قرآن‌آموز باید قواعد و اصول، فنون و تئوری‌های قرائت را نیز یاد بگیرد و لذا تأثیر مطلوب یادگیری علم قرائت زمانی محقق می‌شود که فرد، مقلد خوبی باشد و از طریق تقلید به تمرین و تکرار و یادگیری بپردازد، فرد هر چقدر بیشتر تلاوت گوش کند، بیشتر یاد می‌گیرد.