موضع ضد ایرانی چینی‌ها برای پیشبرد همکاری عظیم راهبردی با اعراب خلیج فارس
سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان با اشاره به دلایل ورود چین به مناقشه ارضی میان ایران و اعراب و اتهام‌زنی به ایران گفت: وقتی قرار است چین یک کار عظیم استراتژیک در منطقه خلیج فارس انجام دهد برای به سرانجام رسیدن چنین کار استراتژیکی باید اعتمادسازی کرده و امتیاز بزرگی به طرف‌های عربی بدهد که آن هم موضع‌گیری علیه ایران به منزله یک امتیاز بزرگ سیاسی بود.
عبدالرضا فرجی‌راد، عضو هیئت علمی گروه ژئوپلیتیک واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی و سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان، در گفت‌وگو با ایکنا درباره اقدام چین در اتخاذ مواضع ضد ایرانی و علیه تمامیت ارضی کشورمان در خلال سفر اخیر رئیس‌جمهور این کشور به عربستان که در متن بیانیه مشترک دو کشور و بیانیه اجلاس شورای همکاری خلیج فارس نمود یافته، گفت: سیاست خارجی چین اقتصادمحور است و به طور طبیعی برنامه‌ریزی آنها براساس چیزی است که منافع اقتصادی آنها را در درازمدت تأمین کند.
وی افزود: کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از نظر چین به 3 دلیل بسیار با اهمیت هستند؛ اولین دلیل آن است که این کشورها انرژی تولید می‌کنند و چین هم برای اینکه اقتصاد اول دنیا شود شدیدا به انرژی نیاز دارد، دوم اینکه پول فراوانی در کشورهای عربی در نتیجه تولید انرژی وجود دارد که در کمتر کشوری در دنیا دیده می‌شود و در مقابل چین هم یک صادرکننده کالا، خدمات و سرمایه است که می‌خواهد از این پول فراوان کشورهای عربی حداکثر بهره‌برداری را انجام دهد و لذا به فکر سرمایه‌گذاری گسترده در این منطقه است، سومین دلیل مربوط به رقابت چین با آمریکا است. چینی‌ها نگران این هستند این رقابت در آینده به جایی منتهی شود که آمریکا کنترل صدور انرژی از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به شرق در اختیار خود بگیرد. بنابراین چین به دنبال این است که جای پای محکمی در این منطقه به دست بیاورد.
بیشتر بخوانید:
فرجی‌راد اظهار کرد: الان هم چینی‌ها احساس کرده‌اند روابط کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با آمریکا به لحاظ اعتمادسازی در بدترین وضعیت خود در چند دهه اخیر است و لذا از این فرصت نهایت استفاده را کردند. البته چینی‌ها چند سال است درباره رابطه با کشورهای عربی برنامه‌ریزی می‌کنند و به طور مرتب و متعدد نشست‌های چین و اعراب را برگزار کردند و الان هم پروژه‌های عظیمی را در این کشورها در اختیار دارند.
برنامه چین برای روابط گسترده با اعراب
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: امروز صادرات چین به کشورهای عربی حدود 110 تا 120 میلیارد دلار است که با رقمی که ایران با چین کار می‌کند، اصلا قابل مقایسه نیست و در ضمن چین قراردادهای بزرگ نفتی و غیرنفتی، پروژه‌های نظامی و شهرهای هوشمند را با عرب‌ها به امضا رسانده و همین چندی پیش در حوزه مشترک گازی ایران و قطر یک قرارداد چند ده میلیارد دلاری با قطر به امضا رساند و براساس چنین برنامه گسترده‌ای در حال پیشبرد برنامه‌های خود با اعراب خلیج فارس است.
فرجی‌راد درباره ارتباط این اقبال گسترده چین به کشورهای عربی با کاهش تمایل به سرمایه‌گذاری در ایران گفت: چینی‌ها احساس می‌کنند گره ایران به این زودی باز نمی‌شود. آنها در دولت دوازدهم امیدوار بودند توافق همکاری طولانی‌مدت به امضا برسد که این اتفاق نیفتاد و در ادامه تصور می‌کردند دولت سیزدهم در این جهت سریع‌تر عمل می‌کند اما با گذشت حدود یکسال و نیم از عمر این دولت نیز هیچ اقدامی صورت نگرفته است. از طرفی کار با ایران نیازمند منابع مالی لازم است که الان ایران برای اجرای این توافق 25 ساله و سرمایه‌گذاری از منابع مالی لازم برخوردار نیست و از طرفی آینده امیدبخشی را هم پیش روی ایران نمی‌بینند و این وضعیت را به جایی رسانده که چینی‌ها سمت و سوی خود را به طور کامل در منطقه به سمت اعراب برده‌اند.
موضع ضد ایرانی برای اعتمادسازی
سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان در پاسخ به این سؤال که چرا سیاست خارجی چین که کمتر تمایلی به دخالت در اختلافات داخلی کشورها دارد این بار وارد مناقشه اعراب با ایران شده و علیه ایران موضع‌گیری کرده، گفت: وقتی قرار است چین یک کار عظیم استراتژیک در منطقه خلیج فارس انجام دهد و طرف‌های مقابل هم متحد اصلی ایالات متحده آمریکا به عنوان رقیب اصلی او هستند، برای به سرانجام رسیدن چنین کار استراتژیکی باید اعتمادسازی کرده و امتیاز بزرگ به طرف‌های عربی بدهد. در چنین وضعیتی چین که نمی‌تواند امتیاز اقتصادی بدهد بلکه باید امتیاز سیاسی بزرگ به عرب‌ها بدهد تا این اعتمادسازی انجام بگیرد و به تدریج آنها را یا از آمریکا دور کند یا روابط متعادل برقرار کند.
وی ادامه داد: برهمین مبنا چینی‌ها برای اینکه بتوانند این کار راهبردی را انجام بدهند تحت فشار عرب‌ها، بیانیه شورای همکاری خلیج فارس را امضا کردند. در واقع چینی‌ها اگر این بیانیه را امضا نمی‌کردند به نظر خودشان آن اعتمادسازی به وجود نمی‌آمد و در مقابل عرب‌ها نیز کار مدنظر چینی‌ها را برای آنها انجام نمی‌دادند.
ترک خوردن تلقی راهبردی بودن روابط
فرجی‌راد با اشاره به تأکید مقامات کشورمان بر راهبردی بودن روابط ایران و چین گفت: این اتفاق نشان داد که چینی‌ها اصلا رابطه با ایران را راهبردی نمی‌دانند و چین تلقی‌ای از رابطه با ایران ندارند.
استاد ژئوپلیتیک دانشگاه آزاد اسلامی درباره اقدامات جمهوری اسلامی ایران و دستگاه دیپلماسی در این وضعیت گفت: الان غیر از محکوم کردن رفتار چین کار دیگری نمی‌توان انجام داد. زیرا ایران به شدت در مضیقه اقتصادی است و چین خریدار اصلی نفت ایران است و با پول فروش این نفت یک سری کالا وارد کشور می‌شود که اگر این کالاها وارد ایران نشود بسیاری از اتومبیل‌ها، لوازم خانگی و سایر کالاها به لحاظ قطعات وارداتی از چین دچار مشکل می‌شود.
حرکت به سمت امضای توافق هسته‌ای
فرجی‌راد درباره رویکرد ایران در میان‌مدت و درازمدت در قبال این اتفاق گفت: به اعتقاد من ایران باید یک سیاست خارجی متعادل و متوازن را اتخاذ کرده و به سرعت توافق هسته‌ای را به نتیجه برساند و آن زمان همین چین برای همکاری به سمت ایران خواهد آمد و لذا ایران نباید همکاری با اروپا را کنار گذاشته و اولویت خود را بر روی کار با اروپا بگذارد و چینی‌ها هم اگر خواستند با ایران کار کنند، مشکلی ندارد.
وی با بیان اینکه نباید تمام تخم مرغ‌های خود را در سبد چین و روسیه گذاشت، گفت: البته روسیه به لحاظ اقتصادی ظرفیت و قدرتی ندارد و تنها یک چین برای ایران باقی می‌ماند اما اگر می‌خواهیم کشور توسعه پیدا کند باید مثل گذشته همکاری با اروپا را از سر بگیریم و در کنار آن همکاری با چینی‌ها نیز در صورت تمایل آنها انجام گیرد اما نباید تنها نگاه ما به چین باشد.
آثار منفی ورود ایران به مناقشه تایوان
فرجی‌راد درباره برخی اظهارنظرها در خصوص به رسمیت شناختن استقلال تایوان در واکنش به اقدام چین در خصوص جزایر سه‌گانه ایرانی گفت: این اقدام فعلا زود است و غیر از اینکه در این مقطع مشکلات شدید اقتصادی برای کشور ایجاد می‌کند نتیجه دیگری ندارد و اصلا ممکن است کشور را دچار بحران کند زیرا بسیاری از کالاهای مورد نیاز ما از چین وارد می‌شود و آن هم به خاطر این است که بیشترین میزان نفت ایران به چین صادر می‌شود لذا ضمن برخورد محکم با چینی‌ها باید در این رابطه مدارا کرد. در عین حال اقدام اصلی و اساسی، امضای توافق هسته‌ای و ایجاد روابط متوازن یا شرق و غرب برای حل این مشکلات است.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
