خط و نشان قاریان مشهد و کرمانشاه برای رقبا؛ آیا رتبه اول از قاریان روز دوم است؟ + فیلم
دومین روز از رقابت‌های چهل و پنجمین دوره مسابقات سراسری قرآن در حالی شنبه 24 دی به اتمام رسید که قاریان شرکت‌کننده از استان‌های خراسان رضوی و کرمانشاه برای دیگر رقبای خود خط و نشان جدی کشیدند و خودشان را در ردیف قاریانی قرار دادند که احتمال کسب رتبه‌های برتر برای آنها وجود دارد.
به گزارش خبرنگار اعزامی ایکنا به خوزستان، رقابت‌های چهل و پنجمین دوره مسابقات سراسری قرآن روز گذشته، 24 دی در دومین روز پیگیری شد. در این روز شاهد رقابت‌های جدی‌تری میان حافظان و قاریان قرآن بودیم. هر چقدر که در روز نخست تنور رقابت‌ها گرم نبود، اما در روز دوم، بر گرمای آن افزوده شد. یکی از دلایل آن، رقابت حافظان و قاریان سرشناس بود؛ حافظان و قاریانی که برخی از آنها را باید در ردیف مدعیان کسب رتبه‌های برتر دانست.
تلاوت قاریان بین‌المللی در روز دوم
برخی قاریانی که در روز دوم رقابت‌ها به قرائت پرداختند نه‌تنها افراد شناخته‌شده‌ای در جامعه قرآنی هستند، بلکه در مسابقات بین‌المللی کشورهای مختلف نیز حائز رتبه شده‌اند. برای نمونه می‌توان از علیرضا بیژنی، قاری اعزامی از استان خراسان رضوی سخن به میان آورد. او به مسابقات بین‌المللی مالزی راه یافته بود، اما زمان اعزام او به این مسابقات با همه‌گیری کرونا مقارن شد تا نتواند به مالزی اعزام شود. با این حال بیژنی توانسته در مسابقات بین‌المللی کشور بنگلادش رتبه نخست را کسب کند.
سابقه این قاری مشهدی در تلاوت قرآن نشان می‌داد که باید انتظار تلاوت خوبی را از او داشته باشیم. در نهایت همین امر هم محقق شد و بیژنی توانست یک تلاوت قابل قبول ارائه کند؛ به نحوی که بر مسائل صوتی و لحنی تسلط خوبی از خود به نمایش گذاشت و هم موفق شد با آیاتی که قرار بود تلاوت کند، ارتباط درونی خوبی برقرار کند. بر همین اساس، توانست تلاوتی همراه با حس و حال مناسب داشته باشد. بی‌راه نیست، اگر بیژنی را یکی از جدی‌ترین گزینه‌های کسب رتبه اول مسابقات بدانیم. هر چند که هنوز برخی رقبای او تلاوت نکرده‌اند، اما با این حال شاید رسیدن به این قاری مشهدی قدری دشوار باشد. به نظر می‌رسد حتی اگر بیژنی نتواند رتبه نخست را کسب کند، دست کم در میان قاریان حائز رتبه‌های نخست قرار گیرد. از این رو، خط و نشان این قاری بین‌المللی برای دیگر رقبا را می‌توان یکی از اتفاقات مهم روز دوم تلقی کرد.
عملکرد قابل قبول نماینده کرمانشاه
اما کشیدن خط و نشان برای رقبا فقط به بیژنی منحصر نشد، بلکه یکی دو قاری دیگر هم توانستند عملکرد خوبی از خود به نمایش بگذارند. یکی از این قاریان امین عبدی، قاری اهل کرمانشاه بود. عبدی تاکنون در جشنواره تلاوت‌های مجلسی توانسته به موفقیت‌هایی دست پیدا کند. این یعنی او تلاوت‌های مجلسی یا به بیان دیگر تلاوت‌های بلند خوبی دارد، اما مسئله این است که الزاماً تسلط بر تلاوت‌های مجلسی به معنای تسلط بر تلاوت‌های مسابقه‌ای یا کوتاه هم نیست.
بیشتر ببینید؛
میان تلاوت‌های مجلسی و مسابقه‌ای تفاوت‌هایی وجود دارد؛ از جمله اینکه قاری در تلاوت مجلسی برای انتخاب الحان مختلف راحت‌تر است و می‌تواند با تنوع بالای لحنی به تلاوت بپردازد. افزون بر این، دست قاری در مسائل صوتی هم بازتر است، اما در مسابقات اینچنین نیست و قاری باید خودش را با آئین‌نامه هیئت داوران تطبیق دهد.
امین عبدی در تلاوت قرآن متأثر از سبک عبدالعزیز حصان است. حال او در تلاوت مجلسی دامنه اختیارش وسیع است تا بتواند یک تلاوت به سبک حصان ارائه دهد و همگان را به وجد آورد، اما در هنگام مسابقه آیین‌نامه اهمیت پیدا می‌کند. این هم خود از نکات جالب توجه است. حصان یکی از بزرگ‌ترین قاریان جهان اسلام است و تقلید از او هم کار هر کسی نیست، اما در ایران شرایط به نحوی است که اگر یک نفر به سبک حصان تسلط داشته باشد و همه او را حصان‌خوان بنامند باز هنگامی بر تلاوتش مهر تأیید می‌خورد که بتواند طبق آیین‌نامه مسابقات، قرآن را تلاوت کند.
احتمالاً با این اوصاف حصان اگر بخواهد به این جهان بازگردد و در مسابقات شرکت کند با چالش مواجه شود؛ چون از طرفی تلاوت‌هایش بی‌نقص است و از طرف دیگر به رتبه مسابقات هم نیاز دارد و باید طبق آیین‌نامه بخواند. پرداختن به این مباحث مجالی فراخ می‌طلبد و در اینجا فقط به طرح یکی دو پرسش بسنده می‌کنم: آیا اگر در کشور مصر نیز همین رویه مسابقات جریان داشت، اصلاً شخصی به نام حصان ظهور می‌کرد؟ آیا این رویه بها دادن به مسابقات سبب به وجود آمدن تلاوت‌های تکراری و کلیشه‌ای نمی‌شود؟ آیا از این رویه قاری صاحب سبک بیرون می‌آید؟ این‌ها مسائلی است که باید در جای خودش به صورت مفصل پرداخته شود و در این نوشتار به اجمال و به مناسبت از یادکرد حصان قدری به آن اشاره شد.
به هر تقدیر امین عبدی در روز دوم یک تلاوت قابل قبول و بسیار فنی را ارائه کرد و نشان داد که حصان را تا حدی درک کرده که هم می‌تواند چندین دقیقه به سبک او تلاوت مجلسی داشته باشد و هم اینکه کمتر از 10 دقیقه به سبک حصان بخواند. شاید راه درست برای قاریان دیگر نیز همین باشد؛ اینکه بتوانند به یک سبک به قدری تسلط پیدا کنند که هم بتوانند در مجالس، یک ساعت تلاوت بر آن اساس ارائه کنند و هم بتوانند از پس تلاوت‌های کوتاه برآیند؛ چه‌اینکه قاریان شهیر مصری نیز تلاوت‌های بلند و در عین حال کوتاه داشته‌اند. به نظر می‌رسد باید امین عبدی را هم با تلاوتی که ارائه داد در ردیف قاریانی قرار دهیم که احتمال کسب رتبه آنها بالا باشد.
مجتبی پرویزی و صدایی منحصر به فرد
در میان قاریان امروز، افراد دیگری هم بودند که تلاوت خوبی ارائه دادند. از جمله این قاریان مجتبی پرویزی، نماینده استان تهران بود. پرویزی دارای یک صدای بسیار خاص است و شاید کمتر کسی در ایران باشد که پرده‌های بم صدای او را داشته باشد. او هم توانست تلاوت قابل قبولی را ارائه کند؛ یعنی در بخش صوت و لحن عملکردش خوب بود و چه‌بسا به لحاظ لحنی درخشش بیشتری هم داشت. با این حال باید منتظر باشیم و ببینیم چه رتبه‌ای را به دست می‌آورد.
از دیگر قاریان صاحب‌نامی که امروز به تلاوت پرداختند، وحید خزایی بود. او هم از استان تهران به مسابقات اعزام شده و نکته جالب توجه در مورد این قاری خوش‌خوان این است که تاکنون توانسته در دو مسابقه بین‌المللی حائز رتبه‌های برتر شود. این مسابقات عبارت از مسابقات بین‌المللی دانشجویان جهاددانشگاهی و مسابقات بین‌المللی کشور ترکیه است. بر این اساس، به نظر می‌رسد آنچه در ایران حرف اول و آخر را می‌زند، عنوان بین‌المللی داشتن نیست، بلکه مهم مسابقات ایران یا مالزی است؛ در غیر این صورت خزایی باید خیلی وقت پیش که در یک رویداد بین‌المللی به موفقیت رسید با عرصه مسابقات وداع می‌کرد و بر ارتقای سطح کیفی تلاوت‌هایش متمرکز می‌شد.
سابقه خزایی در تلاوت قرآن انتظارها را از این قاری بالا می‌بُرد. اما با همه این اوصاف، تلاوتی که در صحن مسابقات از او شنیدیم بازتاب‌دهنده تمام توانمندی‌های او نبود و به نظر می‌رسید قدری کسالت دارد. در نهایت شاید نتوان شانس رتبه اولی این دوره از مسابقات را برای این قاری تهرانی کنار بگذاریم، هر چند که ممکن است در ردیف قاریان برتر قرار گیرد.
میزبانی که مهمانان را به وجد آورد
یکی دیگر از قاریانی که امروز به تلاوت پرداخت و توانست جمعیت حاضر در سالن را هم با خودش همراه کند، خلیل سواری بود. سواری نماینده استان میزبان این دوره است و همین امر هم سبب شد تا همشهریان او تلاوتش را با حرارت دنبال کنند و به تشویق او بپردازند. به نحوی که تقریباً بعد از هر فراز تلاوت، تشویق «ماشاالله یا خلیل» به گوش می‌رسید. با همه این اوصاف، سواری نتوانست آنطور که باید و شاید از امتیاز میزبانی استفاده کند که البته این مسئله هم به خود او ارتباطی ندارد، بلکه در هنگام تلاوت رگه‌ای از خش در صدای سواری نشست که از کنترل او نیز خارج بود.
این خش تا پایان تلاوت با این قاری خوزستانی وجود داشت و چه‌بسا موجب شود که در بخش صوت نمره کامل را دریافت نکند. با این حال، همین که توانست بر حرارت سالن بیفزاید، بسیار دلچسب بود؛ سالنی که نسبت به روز گذشته پُرجمعیت‌تر شده بود. حتی برخی از قاریان سرشناس خوزستانی نظیر سیدجاسم موسوی هم در محل برگزاری مسابقات حاضر شدند.
جای پیشکسوتان خالی است
سیدجاسم موسوی، شاید تنها قاری برجسته استان باشد که از رقابت‌ها بازدید کرد. اما انتظارها از خوزستان به عنوان یکی از قطب‌های تلاوت قرآن در ایران این است که دیگر قاریان برجسته استان نیز تماشاچی باشند. حتی شرکت شخصی آنها نیز کفایت نمی‌کند، بلکه باید هر قاری با اعضای جلسه قرآنش از مسابقات دیدن کنند.
متأسفانه برخلاف هوای مطبوع و بهاری و نسبتاً گرم اهواز، سالن مسابقات هوایی تقریباً سرد دارد. در گفت‌وگوهایی که با برخی اهوازی‌ها داشتم دلیل عدم استقبال را دو چیز عنوان می‌کردند: یکی عدم اطلاع‌رسانی وسیع در سطح شهر و دیگری محل برگزاری مسابقات یعنی شهرک نفت که تردد در این شهرک با محدودیت‌هایی همراه است و به نظر می‌رسد این امور سبب شده تا استقبال گرمی از مسابقات صورت نگیرد.
البته عدم استقبال از مسابقات قرآن تقریباً یک رویه عادی شده است و به نظر می‌رسد سال‌هایی که احمد نعینع به سالن اجلاس سران می‌آمد و بسیاری از علاقه‌مندان برای استماع تلاوتش روی زمین می‌نشستند به خاطره‌ها پیوسته است. این یک هشدار جدی محسوب می‌شود. مسئولان قرآنی همواره از نسبت میان برگزاری مسابقات قرآن و ترویج هرچه بیشتر آموزه‌های قرآنی سخن به میان می‌آورند، اما آیا واقعاً این هدف محقق شده است؟ اگر محقق شده پس آن شور و حال بیست سال قبل کجا رفته است؟
اما مسابقات قرآن در روز دوم، در رشته‌های دیگر نظیر حفظ کل، حفظ بیست جزء و ترتیل هم دنبال شد. در میان حافظان کل قرآن نیز افراد صاحب‌نامی حضور داشتند که شاید مطرح‌ترین آنها را باید محمدجواد دلفانی بدانیم. افزون بر دلفانی، محمدرسول تکبیری هم به اجرای برنامه پرداخت و اجرای برنامه خاکپور را هم نباید از قلم انداخت. این افراد نیز چهره‌هایی هستند که می‌توان برایشان شانس خوبی برای کسب رتبه در نظر گرفت.
در روز دوم مسابقات نیز به مانند روز نخست، پوشش رسانه‌ای با جدیت دنبال شد، هر چند که برنامه تحلیلی شبکه قرآن قدری دیر روی آنتن رفت اما این برنامه با کارشناسی مسعود نوری، قاری ممتاز و اجرای مهدی صفری تقدیم علاقه‌مندان شد. نکته جالب توجه اینکه، برخی قاریان وقتی تحلیل تلاوت‌هایشان توسط نوری را می‌شنوند با او هم‌کلام می‌شوند. شب گذشته نیز در محل اقامت این اتفاق افتاد و یکی از قاریان نکاتی را از نوری پرسید تا سطح تلاوتش را ارتقا دهد. این امر نشان می‌دهد که برنامه تحلیلی شبکه قرآن در مسیر خوبی قرار دارد.
افزون بر این، دست‌اندرکاران رادیو قرآن هم در محل برگزاری مسابقات حاضر بودند و تلاوت‌ها را به گوش مخاطبان رساندند و در روز گذشته، رادیو قرآن ویژه برنامه افق را نیز با محوریت مسابقات قرآن روی آنتن برد. در این برنامه حمید مجیدی‌مهر، رییس مرکز امور قرآنی اوقاف حاضر شد و به ارائه توضیحاتی در زمینه مسابقات پرداخت. او هدف از برگزاری مسابقات در استان‌ها را ترویج فرهنگ قرآن دانست و از این احتمال سخن به میان آورد که میزبان چهل و ششمین دوره مسابقات سراسری قرآن، استان خراسان شمالی باشد.
آنچه از نظر گذشت، نگاهی تحلیلی به روز دوم رقابت‌ها بود. به طور خلاصه می‌توان گفت برخی مدعیان برای دیگر رقبا خط و نشان کشیدند و احتمال اینکه قاریان رقابت‌کننده در این روز بتوانند رتبه‌های برتر را کسب کنند وجود دارد و چه‌بسا حتی ممکن است قاری برتر این دوره از مسابقات یکی از قاریان روز دوم باشد. باید صبر کرد و دیگر تلاوت‌ها را هم شنید. همچنان افرادی هستند که می‌توان از آنها انتظار خلق شگفتی را داشت و شاید هم افراد کمتر شناخته شده بتوانند با شگفتی‌سازی همه گمانه‌زنی‌ها را به چالش بکشانند.
برای رسیدن به پاسخ نهایی این احتمالات تا چهارشنبه 28 دی صفحه مسابقات سایت ایکنا و دیگر شبکه‌های اجتماعی این رسانه را در فضای مجازی دنبال کنید.
گزارش از مرتضی اوحدی
انتهای پیام
گزارش و تحلیل خوبی بود. خداقوت