ام‌القرای جهان اسلام باید مروج زیباگونه شعائر اسلامی باشد

امروزه شهرهای توسعه‌یافته‌ای در جهان اسلام خودنمایی می‌کنند که امکان ادعای ام‌القرایی جهان اسلام را دارند. یکی از مؤلفه‌های ام‌القرایی شهرها برای جهان اسلام، رعایت سبک زندگی اسلامی متعالی در آنهاست. اسلام قوانین و احکام متعددی در حوزه شهروندی و رعایت حقوق شهروندان دارد که رعایت هر کدام از آنها می‌تواند امکان رشد و توسعه شهرها در رسیدن به اهداف متعالی یک جامعه متمدن شهری و اجتماعی را فراهم کند.

محمدعلی پورنیا، کارشناس ارشد مدیریت شهری، در گفت‌وگو با ایکنا، در رابطه با بایسته‌های شهر تهران برای دستیابی به جایگاه ام‌القرایی جهان اسلام اظهار کرد: اینکه تهران یا هر شهر دیگری به عنوان ام‌القرای جهان اسلام مطرح شود، محدود به حوزه مدیریت شهری نیست که مسئولان شهری در این باره وارد عرصه نظر شوند و با ملاحظه مقوله مدیریت شهری درباره آن اظهار نظر کنند.

وی با بیان اینکه مسئله ام‌القرایی جهان اسلام محدود به تخصص مدیران شهری نمی‌شود، ادامه داد: امروز معضلات فراوانی در حوزه شهری و مدیریت آن وجود دارد که مسئولان شهری باید پیش از آنکه به موضوع ام‌القرایی تهران در جهان اسلام بپردازند، این معضلات را مدنظر قرار دهند و برای رفع آن‌ها اقدام کنند. زمانی ممکن است حوزه‌های علمیه، مراجع دینی و مراکز علمی در رابطه با این موضوع طبق تخصص خود اظهارنظر کنند و از دید سبک زندگی اسلامی و دینی بدان بپردازند که آیا شهری مانند تهران به عنوان پایتخت جمهوری اسلامی ایران چنین جایگاهی در میان شهرهای اسلامی دارد یا خیر؟ در کل باید به موضوع ام‌القرایی جهان اسلام از جهات مختلف نگریست و در این باره مؤلفه‌های فراوانی همچون سیمای شهری، سبک زندگی اسلامی و... را در نظر گرفت.

پورنیا با بیان اینکه نهادهایی مانند شهرداری‌ می‌توانند از لحاظ سیمای شهری و فناوری توسعه‌یافته شهری در این حوزه ارائه نظر کنند، تصریح کرد: در حوزه ساختار شهر مسائلی همچون زیباسازی شهری و زیرساخت‌های آن از ملزومات دستیابی به جایگاه ام‌القرایی جهان اسلام خواهند بود. برای اینکه به جایگاه واقعی تهران در حوزه ام‌القرایی جهان اسلام پی ببریم و بتوانیم اظهار نظر کنیم، باید مؤلفه‌های شهر اسلامی و دینی را در حوزه شهری تعریف کنیم. این ملاک‌ها ممکن است تعداد مساجد، هیئت‌ها، زیباسازی شهر براساس المان‌های اسلامی و... را دربرگیرد. باید تمامی این نکات به دقت بررسی شود تا بتوان در این باره نظر داد.

این کارشناس ارشد مدیریت شهری با اشاره به اینکه باید بدانیم که تعریف دقیق ام‌القرا بودن چیست، اظهار کرد: زمانی که تعریف دقیقی را از آن ارائه کنیم که تمامی جوانب را در این حوزه مد نظر قرار دهد، در آن صورت ام‌القرا بودن تهران در جهان اسلام، که از سوی مسئولان شهری بیان می‌شود، چقدر به واقعیت نزدیک است.

پورنیا با بیان اینکه تعریف دقیقی را از آن در اختیار نداریم، تصریح کرد: فناوری و مدیریت فن‌آوری شهری  بسیار مؤثر است و باید در نظر گرفته شود. بحث‌هایی همچون ترویج زیباگونه شعائر اسلامی از جمله نکاتی است که باید مدنظر قرار گیرد. جام جهانی قطر به خوبی به این موضوع پرداخت. مسئولان قطری در شهرهای مختلف این کشور المان‌های دینی را به زیبایی هرچه تمام‌تر به رخ جهانیان کشیدند. لذا المان‌های زیادی وجود دارد که اجرای تمامی آن‌ها برای دستیابی به جایگاه ام‌القرایی جهان اسلام لازم است. باید نظر علما و مدیران شهری اخذ و تعریف دقیقی از شهر اسلامی ارائه شود. مدیریت شهری و فناوری نیز در کنار این موضوع کمک فراوانی به توسعه شهر اسلامی خواهد کرد.

این کارشناس ارشد مدیریت شهری تصریح کرد: گام بعدی اجرای تمامی موارد مربوط به دستیابی به شهر اسلامی مدرن و توسعه‌یافته است. پس از ارائه مدل و تعریف دقیق شهر اسلامی، باید مدیران شهری و مسئولان به دنبال اجرای دقیق این مدل باشند تا طی یک بازه زمانی مشخص به شهری اسلامی و توسعه‌یافته، که شاخص‌های ام‌القرایی جهان اسلام را داشته باشد، دست یابیم. البته تهران یکی از بهترین پایگاه‌های ترویج شعائر دینی و مذهبی است، اما این موضوع فقط یکی از المان‌های مربوط به ام‌القرا شدن جهان اسلام است و باید مؤلفه‌های فراوانی را در نظر گرفت.

وی اظهار کرد: رسیدن به مؤلفه‌های تعریف‌ شده برای شهر هوشمند و شهر پایدار نیز از دیگر مؤلفه‌هاست. البته شهری مانند تهران از بسیاری از شهرهای اسلامی جایگاه بالاتری دارد، اما در مقایسه با برخی از شهرهای توسعه‌یافته عالم اسلامی در جایگاه پایین‌تری قرار دارد. بنابراین، نیازمند ارائه تعریف دقیق المان‌های ویژه‌ای هستیم تا طبق آنها به جایگاه حقیقی تهران در حوزه ام‌القرایی جهان اسلام دست پیدا کنیم.

گفت‌وگو از مجتبی افشار