تجلی ذکر در زندگی امام پنجم شیعیان

حجت‌الاسلام حسین فلاحی‌اصل، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان با  گرامیداشت سالروز میلاد امام محمد باقر(ع) و با اشاره به ویژگی‌های شخصیتی ایشان اظهار کرد: امام پنجم شیعیان شخصیتی است که مانند خورشید در جامعه سیاه اموی درخشید و شاگردانی را پرورش داد که هر کدام مبلغ دین بودند. لذا، در زمان آن حضرت شاهد گسترش احادیث و روایات و علوم اسلامی، هستیم.

وی با بیان اینکه در زمان امام محمدباقر(ع)، شاهد ضعف حکومت بنی‌امیه و زوال آن هستیم، اضافه کرد: فعالیت‌های امام سجاد(ع) در تبیین واقعه عاشورا، سبب شده بود که فرصتی برای ترویج گسترده و تبلیغ دین در زمان امام پنجم شیعیان فراهم شود تا جایی که بسیاری از یاران و محبان آن حضرت، پیشنهاد تشکیل حکومت اسلامی را می‌دهند.

فلاحی‌اصل ضعف حکومت بنی‌امیه در زمان امام پنجم شیعیان را فرصتی برای تبلیغ دین، تبیین جایگاه شیعه و تربیت شاگردان در علوم مختلف دانست و گفت: مبنا و اساس دانشگاهی که امام صادق(ع) آن را تشکیل و اساس علوم اسلامی و سایر علوم در جهان می‌شود، در زمان امام محمدباقر(ع) شکل گرفته است.

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه لرستان به تلاش امام پنجم شیعیان برای تبیین جایگاه تشیع و اوصاف آن اشاره کرد و با بیان اینکه در زمان آن حضرت، تشیع به معنای واقعی کلمه تبیین می‌شود‌، ادامه داد: امام پنجم شیعیان، مفهوم واقعی و خصلت‌های شیعیان را برای شاگردان خود تبیین کردند.

وی با بیان اینکه برای بررسی شخصیت یک فرد باید جنبه‌های علمی، عبادی، سیاسی و اجتماعی آن را مورد تحلیل قرار داد، اضافه کرد: امام پنجم شیعیان همه چیز را برای خدا می‌خواست و اجازه نمی‌داد کوچک‌ترین خدشه‌ای به اصل توحید و خداشناسی مردم وارد شود.

پیشتاز و پیشگام بودن امام محمدباقر(ع) در بذل و بخشش

فلاحی‌اصل با اشاره به اینکه در اوصاف امام باقر(ع) آمده است که دائم‌الذکر بود و حتی در راه رفتن فرصت را برای تسبیح خداوند، غنیمت می‌شمرد و بعد از نماز، سر به سجده می‌گذاشت، تصریح کرد: امام محمدباقر(ع) با بندگی، ذکر و دعا مأنوس بود و این انس آن حضرت با ذکر، در زندگی وی، برجسته و متجلی بود.

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه لرستان از دیگر ابعاد شخصیتی امام پنجم شیعیان را در مقابله با انحرافات و عقاید انحرافی دانست و با بیان اینکه آن حضرت در بسیاری از مناظرات به شبهات پاسخ می‌داد، اضافه کرد: به تأسی از زندگی امام محمدباقر(ع) باید مظاهر و شبهات انحرافی را شناخت و با آن مبارزه کرد، چراکه امروز فضای مجازی مملو از شبهات است.

وی برخورد با تفکر خوارج را از دیگر ابعاد شخصیتی امام محمدباقر(ع) دانست و با بیان اینکه امام محمدباقر(ع) تصحیح اعتقادات خوارج و بدعت‌‌گذاران را انجام می‌داد، اضافه کرد: بدعت و شبهه مربوط به یک زمان خاص نیست بلکه امروز بدعت‌گذاران و اهل شبهه نیز وجود دارند.

این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه از القاب امام پنجم شیعیان می‎توان به باقر، شاکر، هادی اشاره کرد و کنیه‌اش «اباجعفر» بوده است، گفت: امام محمدباقر(ع) دارای ویژگی‌های منحصر به‌فردی هستند، ایشان در عصر خود به‌عنوان یک شخصیت علمی زبردست زبانزد خاص و عام و یکی از چهره‌هایی بودند که با انقلاب فرهنگی خود توانستند در دوران خلفا و تاکنون هدایت علما و فرهنگ جهان اسلام را طراحی کنند.

فلاحی‎اصل ادامه داد: امام محمدباقر(ع) از نظر زهد و روشنفکری و زمان‌شناسی دارای یک شخصیت منحصر به‌فردی بود و توانست دسیسه‌های دشمنان به‌ویژه در ایجاد نحله‌های انحرافی برای اختلاف بین جامعه اسلامی را مدیریت کنند و با حرکت علمی پاسخ آ‌نها را داد و حرکت‌شان را خنثی کرد. یکی از ویژگی‌های آن حضرت علم و دانش وسیعی بود که ایشان داشتند تا آن‌جا که به «باقرالعلوم» شهره شدند.

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه لرستان به ویژگی صبر و شکیبایی به‌عنوان یکی از خصوصیات برجسته امام پنجم شیعیان اشاره کرد و افزود: از دیگر خصوصیات شخصیتی آن حضرت بردباری بود تا جایی‌ که در مقابل تمامی مصائب و بلایا صبر و عطوفت پیشه می‌کرد و هرگز در مقابل برخی بی‌احترامی‌ها که به وی صورت می‌گرفت خشمگین نشد.

این کارشناس مذهبی پیشتاز و پیشگام بودن در بذل و بخشش را از دیگر ویژگی‌های امام محمدباقر(ع) ذکر کرد و گفت: حُسن خلق نیز از دیگر ویژگی‌های بارز ایشان بود و این امام بزرگوار اخلاق و رفتار بسیار خوبی نسبت به فرزندان و خانواده داشتند.

فلاحی‎اصل مرجعیت علمی و پاسخگویی به پرسش‌های مردم، عبادت، تهجد و شب زنده‌داری، کار و تلاش در اوج زهد و تقوا، حضور سازنده و مؤثر در جامعه، شکیبایی و بردباری در روابط اجتماعی، رسیدگی به محرومان، صمیمیت و محبت با دوستان، محبت و عاطفه نسبت به خانواده، رعایت حقوق و نیازهای روحی همسران، عدم تحمیل ایده‏‌های خویش بر همسران، رعایت جمال و زندگی شرافتمندانه، اهتمام به حقوق مالی مردم را بخشی از ویژگی‌های امام محمدباقر(ع) ذکر کرد.

وی بیان کرد: دوران امامت امام محمدباقر(ع) با اوج ستم‌ها و شهوت‌رانی‌های امویان و استفاده‌‏های ناروای آنها از بیت‏‌المال مسلمانان مصادف شد، شدت اختناق و بیداد چنان بود که خلفا آشکارا به دشمنی با آل‌‌محمد(ص) می‏‌پرداختند. امام پنجم شیعیان نهضت علمی عظیمی ایجاد کرد که در دوران فرزندش به اوج خود رسید، چراکه در روزگار امام محمدباقر(ع) امویان دنیا را مملو از انحطاط کرده بودند، اما آن حضرت موفق شد جریان فرهنگی دینی ایجاد کند که بعد از گذر عصرها و نسل‌ها هنوز ادامه دارد.

وی افزود: امام محمدباقر(ع) در بُعد عبودیت و بندگی همچون آبا و اجداد طیبینش دارای مقامات عالیه‌ای بودند و هر مقدار از عمر پربرکت امام محمدباقر(ع) سپری می‌شد، بندگی ایشان نسبت به خالق هستی بیشتر می‌شد و این ویژگی می‌تواند درس گران‌بهایی برای رهروان و شیعیان این امام باشد.