آسیب‌هایی که تلاوت مجلسی را هدف قرار داده است
مدرس و قاری بین‌المللی قرآن معتقد است: اگر قاری قرآن سالیان زیادی از عمر خود را صرف حضور در مسابقات قرآن کند، هم امکان ارائه یک تلاوت مجلسی را از دست می‌دهد و هم کمتر می‌تواند به غور در مفاهیم آیات بپردازد و بر معنویت خود و تلاوتش بیفزاید.
امین پویا، قاری بین‌المللی قرآن در گفت‌وگو با ایکنا به طرح بحث در زمینه مسابقات و آسیب‌شناسی آن پرداخت و بیان کرد: مسابقات قرآن، از مؤلفه‌های مختلفی برخوردار است که از جمله آنها صوت، لحن، تجوید، وقف و ابتدا، فصاحت و برخی نکات دیگر هستند. یک قاری باید در همه این بخش‌ها از تسلط کافی برخوردار باشد تا بتواند به لحاظ فنی در مسابقات بدرخشد.
این مدرس قرآن افزود: تسلط در این فنون نیازمند این است که قاری قرآن هم در ساحت علم و هم در ساحت عمل بتواند صلاحیت‌های لازم را به دست آورد. یعنی با وجود اینکه باید نکات تجویدی، صوت و لحنی یا وقف و ابتدایی را در تلاوت خود رعایت کند به مباحث نظری و تئوریک این فنون هم تسلط داشته باشد. از این میان شاید دانش وقف و ابتدا نیازمند مطالعه و تحقیق بیشتری داشته باشد. چه‌اینکه علائم وقف و ابتدا در قرآنی که در ایران چاپ می‌شود همواره با تغییراتی همراه است و همچنان این ویرایش‌ها در حال انجام است.
مسابقات و میزان سطح تلاوت قاریان
این قاری بین‌المللی قرآن بیان کرد: به یک معنا مسابقات باعث می‌شود که توانمندی‌های قاریان افزایش پیدا کند و بتوانند سطح دانش خود را نیز ارتقا دهند؛ زیرا مسابقات عاملی محرک و انگیزشی برای قاریان محسوب می‌شود. این مورد را باید در ردیف محاسن مسابقات قرار داد.
پویا با اشاره به آسیب‌هایی که مسابقات می‌تواند در پی داشته باشد گفت: به موازات خوبی‌هایی که مسابقات دارد، ممکن است سبب ایجاد برخی آفت‌ها شود و بر همین اساس قاریان باید نسبت به این مسئله مراقبت کنند. مهم‌ترین آسیب در این زمینه این است که مسابقات قرآن تبدیل به هدف شود؛ زیرا مسابقات قرآن وسیله و بهانه‌ای برای ارتقای سطح تلاوت و انس بیشتر با قرآن اما اگر قرار باشد به هدف تبدیل شود از عمق کار که توجه به قرآن و معرفت یافتن به این کتاب آسمانی است، کاسته خواهد شد.
آسیب‌های مسابقه‌محوری
این قاری بین‌المللی قرآن بیان کرد: اگر قاری قرآن سال‌های زیادی از عمر خود را صرف حضور در مسابقات قرآن کند، هم امکان ارائه یک تلاوت مجلسی را از دست می‌دهد و هم کمتر می‌تواند به غور در مفاهیم آیات بپردازد و بر معنویت خود و تلاوتش بیفزاید. در صورتی که مسابقات تبدیل به هدف شود این هم می‌تواند یکی از آسیب‌های آن باشد. از این رو، همچنان که قاری بر علم خود می‌افزاید و تلاوت خود را ارتقا می‌دهد می‌تواند به مسابقات هم توجه کند، اما نباید اینگونه باشد که قاری خودش را وقف مسابقات کند.
پویا افزود: در دنیا چیزی به نام تلاوت مسابقه‌ای و مجلسی یا محفلی نداریم، بلکه آنچه اهمیت دارد، این است که رسالت قاری قرآن عبارت از خواندن برای مردم است که این خواندن نیز به نام خواندن مجلسی یا تحقیق معروف است. تلاوت محفلی یا مجلسی با تلاوت مسابقه‌ای متفاوت است و در صورتی که قاری صرفاً روی مسابقات سرمایه‌گذاری کند، امکان ارائه تلاوت مجلسی را از دست خواهد داد و از طرفی از معنویت هم دور می‌شود.
سیاستگذاری‌ها قاری مجلسی پرورش نمی‌دهد
این قاری بین‌المللی قرآن در پاسخ به این پرسش که سیاستگذاری فعالیت‌های قرآنی در کشور آیا قاریان مجلسی‌خوان تربیت می‌کند یا مسابقه‌ای‌خوان؟ گفت: نمی‌توانم بگویم مسیر کشور ما به سمتی است که قاری مجلسی‌خوان تربیت کند؛ زیرا قاری در صورتی می‌تواند تلاوت مجلسی داشته باشد که مثلاً راتب یک مسجد باشد. در کشور مصر نیز همین رویه جریان دارد و در هر مسجد یک قاری راتب به تلاوت قرآن می‌پردازد. این امکان در کشور ما برای مداحان و ذاکران اهل بیت(ع) هم فراهم است؛ یعنی آنها پایگاهی دارند و مردم هم به آنها مراجعه می‌کنند که همه این موارد سبب رشدشان را فراهم می‌کند.
وی افزود: اما قاریان محفل چندانی برای تلاوت ندارند و از طرفی مسابقه هم قاری را قاری نمی‌کند، بلکه محفل است که قاری را می‌سازد و به میزانی که قاریان در محافل و مجالس و جلسات شرکت کنند و بخوانند موفق‌تر خواهند بود. علت این است که در مسابقه از قاری خواسته می‌شود که حداکثر هفت یا هشت دقیقه به تلاوت قرآن بپردازد، اما تلاوت قرآن برای مردم اینگونه نیست.
پویا گفت: برای نمونه من هنگامی که به محافل داخلی یا خارجی دعوت می‌شوم، معمولاً بیش از چهل دقیقه به تلاوت می‌پردازم و حتی برخی قاریان ایرانی هستند که مدت زمان بیشتری به تلاوت می‌پردازند. بر این اساس، سیاستگذاری فعالیت‌های قرآنی در ایران به نحوی است که سبب ضعف در برگزاری محافل قرآنی شده و همین امر موجب شده تا از ظرفیت قاریان کمترین بهره‌برداری صورت گیرد.
چه کسانی می‌توانند مضرات مسابقات را کاهش دهند
این قاری بین‌المللی قرآن در پاسخ به این پرسش که اگر قاریان مطرح در مسابقات به موفقیت نرسند چگونه باید عمل کنند تا دلزده نشوند؟ تصریح کرد: در این مواقع خود قاری باید جلوی چنین روندی را بگیرد. البته برخی سیاستگذاری‌ها در کشور در راستای کم کردن اهمیت مسابقات است که از جمله آنها می‌توان برگزاری طرح ارزیابی قاریان و مدرسان قرآن اشاره کرد. قاریان با حضور در این طرح‌ها هم می‌توانند شرایطی را فراهم آورند که از مسابقات فاصله بگیرند یا اثرات منفی مسابقات را از خود دور کنند.
پویا بیان کرد: امروزه یکی از امکان‌های خوبی که در اختیار قاریان قرار دارد فضای مجازی است که می‌تواند موجب ایجاد انگیزه در آنها شود؛ زیرا قاریان می‌توانند فارغ از نتیجه‌ای که در مسابقات کسب می‌کنند، تلاوت‌های خود را برای مردم عرضه کنند. در حال حاضر نیز بسیاری از افراد این کار را می‌کنند و مخاطب خوبی هم دارند. چه بسا همین هم عاملی فاصله گرفتن قاریان از مسابقات باشد.
اثرات فضای مجازی
این قاری بین‌المللی قرآن افزود: در سال‌های قبل موفقیت در مسابقات قرآن سبب به وجود آمدن اعتبار برای قاریان می‌شد. از طرفی کسانی که در مسابقات شرکت به موفقیت می‌رسیدند به برخی تسهیلات نظری اعزام به کشورهای دیگر برای تبلیغ یا حج دست می‌یافتند و دیگر اینکه تلاوت‌هایشان در رادیو و تلویزیون پخش می‌شد، اما پس از اینکه فضای مجازی توسعه پیدا کرد و همه قاریان توانستند رسانه و تریبون خاص خود را داشته باشند قاریان به این نتیجه رسیدند که برای عرضه هنرشان راه‌های دیگر هم به غیر از حضور در مسابقات وجود دارد. افزون بر این‌ها، طرح ارزشمند ارزیابی قاریان و مدرسان قرآن هم دلیل دیگری بود که سبب شد قاریان کمتر به مسابقات اقبال بورزند.
پویا تصریح کرد: بر این اساس قاریان قرآن باید با توجه به شرایط و قوانین موجود وضعیت خودشان را مدیریت کنند و توجه داشته باشند که شرکت در مسابقات اگر به شکل فرسایشی درآید به ضرر آنها تمام خواهد شد.
گفت‌وگو از مرتضی اوحدی
انتهای پیام
