مسابقه قرآن نبوی؛ رقابتی عمومی با هزاران برگزیده
مسابقه قرآنی که در سیره نبوی مطرح است با آنـچه بـه عنوان «مسابقات قرآن» رایـج اسـت، تفاوت ماهوی دارد، چرا که در سیره نبوی تشویق عمومی به حمل قرآن و انس با کلام الهی، زمینه‌ساز رقابت عمومی بوده است.
به گزارش ایکنا، رضا سلامت‌پناه، معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی طی روزهای گذشته یادداشتی را در یکی از گروه‌های قرآنی فعال در فضای مجازی همزمان با برگزاری سی و نهمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن ایران منتشر کرد. مشروح این یادداشت در ادامه آمده است؛
«مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در جمهوری اسلامی ایران اکنون یکی از مهم‌ترین فعالیتهای دینی بین‌المللی به شمار می‌رود که علاوه بر تأکید بر جایگاه قرآن در ساختار حاکمیتی جمهوری اسلامی، رویدادی برای هم‌گرایی جهان اسلام در سایه قرآن کریم است، ولیکن نکته اینجاست که این مسابقات مانند بسیاری از مناسک دینی ما از سیره صحیح پیامبر اکرم(ص) فاصله گرفته و بی‌محتوا شده است.
جایگاه حقیقی مسابقات بین‌المللی قرآن جمهوری اسلامی در واقع به مثابه محلِّ تذکر و استباق به قرآن است و هر چقدر که از این جایگاه فاصله داشته باشد از سنت پیامبر(ص) فاصله گرفته است.
مسابقات قرآن کریم محلی برای برترین ارائه از حفظ و قرائت قرآن است. حفظ، تلاوت و تفسیر قرآن از مهم‌ترین مصادیق حمل و عرضه قرآن به‌شمار می‌رود که بسیار بر آن تأکید و تحسین شده است.
حافظ قرآن، کسی است که حضور خود در محضر قرآن را مستمر کرده است و متن قرآن را در ظرف سینه و نفسِ خویش حمل می‌کند و اگر این حمل با عمل همراه شود حامل قرآن به سفیری الهی و هادی خود و پیرامون خود تبدیل می‌شود. به هر مقدار که جامعه‌ای از این سفرای الهی آکنده شود سیر به ربانیت آن جامعه سرعت می‌یابد و از رهزنی شیاطین جن و انس تأثیری نمی‌پذیرد، آن گاه نه از تهاجم غرب و نه از هجمه شرق، آسیب نمی‌پذیرد و مکارم اخلاق فراگیر می‌شود.
تلاوت قرآن نخستین مرحله ابلاغ هنرمندانه و زیبای قرآن به مخاطب است و قاری قرآن مبلغ و عرضه‌کننده جمال قرآن است و چنانچه خود نیز به متن و معنا آگاهی داشته باشد با ارائه تلاوت معناگرا می‌تواند زمینه ابلاغ معنا و تدبر قرآن نزد مستمع را نیز فراهم کند.
تلاوت هم به معنای مصطلح قرائت و هم به معنای پیروی و تبعیت است. تالی قرآن بودن بالاترین مقامی است که یک قاری قرآن بدان دست می‌یابد، چنانچه حامل قرآن بودن نیز مقامی بلند برای حافظان قرآن است.
تلاوت قرآن و استماع قرآن زیارت و حضور در محضر قرآن است و قاری و مستمع قرآن زائر قرآن هستند و همانگونه که زیارت، آداب و طهارتی خاص دارد، زیارت قرآن نیز مستلزم آداب خاص خود است.
شایسته است که قاریان قرآن ما ادب زیارت قرآن را که مهم‌ترین آن طهارت اعضا و جوارح است، رعایت کنند تا تلاوت مطلوب و اثرگذاری داشته باشند و استادان تلاوت نیز همراه با تعلیم تجوید و الحان به این بُعد مهم نیز بپردازند.
بررسی مجموعه احادیثِ تشویق به مسلمانان به قرائت و تعلیم و انس با قرآن و شواهد متعدد موجود در سیره و رفتار زیبا و دلربای پیامبر اکرم(ص) به‌عنوان معلم و مروج قرآن، ما را به استقرار نظامی تشویقی برای ترویج قرآن در جامعه اسلامی رهنمون می‌شود که افراد را بر مبنای «فاستبقوا الخیرات»(مائده/ 48) به استباق و مسابقه در راه رسیدن به این کتاب الهی و بهره‌مندی از سفره کرامت آن می‌کشاند.
رفتار عملی رسول اکرم(ص) در تعامل و بهره‌مندی و ترویج قرآن به‌گونه‌ای اثربخش بود که باعث انقلابی فرهنگی و اشتیاقی عـمومی بـه قرآن شده بود، چنانکه شب‌هنگام از خانه‌های صحابه چونان صدای بال‌های زنبوران، تلاوت قرآن به گوش می‌رسید.
«مسابقه قرآنی» که در سیره نبوی مطرح است با آنـچه بـه عنوان «مسابقات قرآن» رایـج اسـت و انجام می‌شود تفاوت ماهوی و اساسی دارد، چرا که در سیره «تشویق عمومی» به حمل قرآن کریم و انس با کلام الهی، زمینه‌ساز مسابقه و رقابت عمومی بوده است که مردم هرچه بیشتر به کلام الهـی روی آورنـد و در این راه با هم رقابت کنند تا هر یک بهتر و زودتر واصل شوند و اهلیت خود را قوی‌تر و قویم‌تر نمایند.
در حالی که آنچه امروز رایج است این است که در جهت تشویق، مسابقه‌ای برگزار می‌شود کـه در ایـن مسابقه بـه جهت تخصصی بودن موارد آن، خیل کثیری را توان شرکت در آن نیست که اگر متخصصان و اهل دقت در پیامدهای منفی و آثـار سوء ناشی از این نوع مسابقات و اثر آنها در دلزدگی و وازدگی شمار بسیاری از مـشتاقان کـلام الهی، تحقیقات و مطالعاتی صورت دهند، به ضعف و اسراف و تبذیر این نوع مسابقات و تأثیرگاه معکوس آنـها در رویـکرد واقعی و عمیق جامعه به قرآن کریم، پی خواهند برد.
مسابقه‌ای که در سیره پیامبر است رقابت بر سر کسب جوایزی محدود تـوسط افـرادی مـعدود نیست، بلکه مسابقه‌ای است عمومی که می‌تواند هزاران برگزیده داشته باشد بدون ایـن‌که جـا برای کسی محدود شود؛ مسابقه‌ای که داور آن خدای تعالی است و مواد مسابقه، سعی و جـدیت و خـشیت قـرآن‌آموز است و امتیازات شرکت‌کنندگان را قلب‌های آنها و اخلاص و جهاد آنها تعیین می‌کند، مسابقه‌ای که جایزه آن، رسـیدن به «مأدبة الله» و سفره مجید و کریم الهی است که هرکس سعی و کـوشش می‌نـماید، بـر سر این سفره الهی نشیند و از آن در حد سعی و جدیت خود بهره می‌برد.
این مسابقه، مسابقه‌ای است در جهت رسـیدن و بـهره بـردن و هرکس بخواهد می‌تواند در این رقابت شرکت کرده و برسد و بهره خود را ببرد، نه این‌که توان شـرکت در آن در انـحصار عـده‌ای خاص که تخصصی خاص دارند قرار گیرد؛ که از این عده خاص نیز عـده خـاص‌تری به جوایزی برسند و بهره‌مند شوند و ...
در این مسابقه کسی به‌دنبال قهرمان‌پروری نیست، بلکه هدف اصلی ایجاد رقـابتی عـمومی در جهت افزایش عمومی انس با قرآن و استفاده از کلام الهی است. همین نکته به گمان می‌تواند معیار و ملاک مهمی در تعیین میزان اثربخشی مسابقات قرآن کریم باشد. به دیگر سخن باید این موضوع را مد نظر قرار دهیم که برگزاری مسابقات گوناگون در سطوح متفاوت تا چه حد توانسته شوقی عمومی برای پرداختن به قرآن کریم در مردم ایجاد کند و آنان را ترغیب نماید جان و مال و فرصت خویش را صرف قرآن نمایند.
از این رو مسابقات قرآن ما باید استباق و سبقت‌گیری در قرآنی شدن قاریان باشد و در این مسیر حُسنِ خُلق مقدم بر حُسن صوت است و این مسئله باید به‌صورت اخلاق قرائت قرآن نهادینه شود و در جامعه ارزشمند تلقی گردد.
وَ ما تَوفیقی إلّا بِالله عَلَیهِ تَوَکَلتُ وَ إلَیهِ أنیب»
انتهای پیام
