بازی و جنب و جوش کودکان، یک فعالیت مهم و حیاتی در هر دوره از رشد آنهاست. بازی را میتوان غذای روح و روان کودک دانست، بنابراین نوع بازی و اسباببازی که در اختیار کودکانمان قرار میدهیم، تأثیر مستقیم در رشد ذهنی و افزایش مهارتهای حرکتی او دارد. کودک در جریان بازی پرورش فکری، عاطفی، جسمی و اجتماعی مییابد، زیرا بازی راهی برای نشان دادن احساساتش است و میتواند از طریق آن مهارت زندگی کردن و مقابله با مشکلات را فرابگیرد.
ایکنا بنابر رسالت آموزشی خود نسبت به ارائه بستههای آموزشی برای خانوادهها در رابطه با موضوع «کودکان در دنیای بازیها» اقدام کرده است تا والدین را با ظرفیتهای بازی و اسباببازی آشنا کند. در این درس گفتارها حامد تأملی، کارشناس علوم تربیتی به بیان نکاتی مهم در موضوع یادشده میپردازد.
حامد تأملی در قسمت چهارم از این مجموعه به موضوع «جنسیت و اسباب بازی» پرداخته است که مشروح آن را در ادامه مشاهده میکنید و میخوانید.
آیا بازیها دخترانه و پسرانه دارد یا خیر. میشود بازیهایی متصور بود که صرفاً برای دختران باشد و یا برخی بازیها را فقط پسران انجام دهند؟ در فروشگاه اسباببازی دیدهاید که برخی از اسباببازیها به گونهای طراحی شدهاند که آنها را دخترانه مینامیم و معمولاً اگر بخواهیم کادویی خریداری کنیم، اگر مخاطب ما دختر باشد، اسباببازی رنگ صورتی و یا عروسک انتخاب میکنیم. آیا اینکه اسباببازیها را براساس جنسیت تقسیمبندی کنیم کار درستی است یا خیر؟
باید توجه کنیم که تولیدکنندگان اسباببازی براساس ذائقه و شناختی که از مخاطب دارند، آن را طراحی میکنند، فارغ از اینکه کودکان چه مهارتهایی را یاد بگیرند و یا قرار است چه آموزشی در بطن یک اسباب بازی وجود داشته باشد، نیاز به فروش جدی اسباببازی دارند، بنابراین براساس ذائقه مخاطب آن را تولید میکنند و بسیاری از اسباببازیها به این صورت تولید شدهاند، یعنی تولیدکنندهها جستجو و کار پژوهشی کرده و متوجه شدهاند که دختران از رنگ صورتی و پسران از رنگ آبی استفاده میکنند؛ از این رو براساس آن شروع به طراحی میکنند و براساس همین رنگبندی و نوع قالب، اسباببازی ارائه میدهند.
البته باید توجه کنیم که کارهای پژوهشی در این زمینه انجام شده و نشان داده که در سنین بالای سه و چهار سالگی کودکان براساس جنسیتشان تمایل به بعضی از اسباب بازیها دارند. مثلاً بعضی از دختران بعد از سه - چهار سالگی به عروسک بیشتر تمایل دارند و یا پسرها دوست دارند با وسایل نقلیه مانند کامیون، اتوبوس و ابزاری که مرتبط با فضاهای درگیری مثل شمشیر، سپر و ... است، تعامل بیشتری داشته باشند.
نکتهای که وجود دارد، این است که اگر ما میخواهیم فرآیند یادگیری به خوبی شکل بگیرد، نیاز است کودک از بدو تولد، تجارب جدیدی را کسب کند و هر چه این تجربهها نابتر باشند و تجربههای مختلفی را در اختیارش بگذاریم، فرایند یادگیری بیشتری در او شکل خواهد گرفت. وقتی عروسک بازی میکنیم، حس مسئولیتپذیری را به کودک القا میکنیم؛ از این رو حس مسئولیتپذیریاش رشد مییابد. اگر عروسک بازی صرفاً برای دخترها باشد، چگونه این حس مسئولیت را در پسرها تقویت کنیم. به همین دلیل پیشنهاد میکنیم از ابتدای تولد به مرور زمان اسباب بازیهای مختلفی در اختیار کودکان قرار گیرد. اگر در اختیار کودک پسر، عروسک قرار ندهیم، این کار درستی نیست و پسران هم باید عروسک بازی کند و یا دخترها با وسایل نقلیه یا وسایلی که مربوط به مشاغل پسرانه است، بازی کنند.
ما اسباببازیهایی در بازار داریم که مربوط به نجاری یا مهندسی است که دخترها هم باید با آنها بازی کنند. آنها به مرور زمان و در فرایند رشد، به بعضی اسباببازیها تمایل بیشتری پیدا میکنند، این تمایل ممکن است ذاتی باشد و یا آنها بعضی از مواقع با همسالان خود آشنا میشوند و بیشتر با یک اسباب بازی بازی میکنند و به سمت یک اسباب بازی تمایل پیدا میکنند. پس اگر قرار است ما تجربههای خوبی برای کودکان خود ایجاد کنیم تا بتوانیم مهارتهای مختلف آنها را ارتقا و هوشهای چندگانه آنها را رشد دهیم، نیاز به تنوع زیادی از اسباب بازیهاست. بنابراین اسباببازیها را براساس جنسیت تفکیک نکنیم و بگذاریم به مرور زمان براساس علاقه و تمایلی که دارند، بعضی از اسباببازیها را گزینش کنند. پس نیاز است زیر سه سال پسران هم با عروسک بازی کنند و این فرصت را در اختیارشان بگذاریم.
تجربههایی در زمینه دوقلوهای دختر و پسر اتفاق افتاده است. دختر و پسرهای دوقلو که در یک خانواده بوده و در یک محیط رشد کردهاند با اسباببازیهای مشترک بازی کردند و در حوزه خلاقیت رشد خوبی داشتند و در همین دوقلوها به مرور زمان بعد از سن مشخصی، دختر با عروسک و پسر با وسایل نقلیه بازی کرده است. بنابراین اجازه دهیم این فرآیند به صورت طبیعی رشد کند و این امکان را برای دختران و پسران ایجاد کنیم تا بازی با اسباببازیهای مختلف را تجربه کنند.
انتهای پیام