تأثیر اسباب‌بازی در رشد مهارتی و هوشی + فیلم

 

 

 

در خانه‌های ما اسباب‌بازی‌های مختلفی وجود دارد. هر جا که کودکی حضور داشته، حتماً اسباب‌بازی هم هست. خودمان نیز خاطرات جدی با اسباب بازی‌های کودکی خود داریم. برخی افراد اسباب بازی دوران کودکی خود را نگهداری کرده‌اند و حس نوستالژیک به آن‌ دارند.

 

چطور بازی شکل می‌گیرد؟ یک کودک در ابتدا سعی می‌کند با چه چیزی بازی کند؟ اینها مواردی است که وقتی شما به منزلی که کودکی در آن حضور دارد، می‌روید، می‌توانید مشاهده کنید. یک کودک در ابتدا سعی می‌کند، تقلید کند. تجاربی که کودکان می‌آموزند، به طور سریع از آن اثربخشی دارند و سعی می‌کنند آن را عیناً اجرا کنند، چون منبع و اطلاعات دیگری از دنیای پیرامون خودشان ندارند و آنچه می‌بینند سعی می‌کنند، عیناً تقلید کنند و فرایند یادگیری به این نحو شکل می‌گیرد. از این رو اولین بازی‌هایی که کودک انجام می‌دهد، بازی‌های تقلیدی است. به همین دلیل خیلی از مواقع می‌بینیم که کودکان با اسباب‌بازی‌های تصنعی بازی می‌کنند و دوست دارند با وسایلی که بزرگسالان از آنها استفاده می‌کنند، بازی کنند.

 

مثلاً می‌بینیم با قاشق، چنگال، قابلمه و ... که مادران در آشپزخانه با آنها سروکار دارند سرگرم شوند و یا کابینت‌ها را بهم ریخته و با آنها بازی کنند، چون از مادران خود تقلید می‌کنند. یا اگر پدر کیفی دارد، سعی می‌کنند کیف را بیرون بریزند. این کار هم حس کنجکاوی آن‌ها را ارضا می‌کند و از طرفی هم فرایند یادگیری را با تقلید طی می‌کنند. به همین دلیل اغلب بازی‌هایی که کودکان انجام می‌دهند، در مرحله نخست، بازی‌های تقلیدی است. بحث دیگر در رابطه با گوشی‌های همراه است. در ابتدا کودکان می‌خواهند عین همان گوشی‌های تلفن همراه که در دست پدر و مادرشان است را کنار گوششان بگیرند و از آن طرف صدایی بیاید و واقعیت را تجربه کنند.

 

در مرحله دوم بازی‌ها نمادین می‌شود و لزوماً ابزار‌ها واقعی نیستند و سعی می‌کنند با اسباب‌بازی‌ها اتفاقات نمادین را شکل دهند. مثلاً بعضی از بچه‌ها همان گوشی‌ها را دم گوش خود می‌گیرند، اما نیازی نیست که آن طرف کسی حرف بزند و دوست دارند به صورت نمادین حرف بزنند و با آن وسایل، بازی و نقش‌آفرینی کنند.

 

مرحله دیگر بحث تخیل است. در این مرحله تخیل کودک شکل گرفته و بازی‌های تخیلی انجام می‌دهد و دیگر لازم نیست، گوشی واقعی را در دستش بگیرد و ممکن است یک لنگه دمپایی را هم دم گوشش بگیرد و شروع به صحبت کردن کند و یا قطعه‌ای از لگوی خود را بردارد و با آن مخاطب فرضی صحبت کند. این موارد باعث می‌شود، تخیل و خلاقیت کودک ارتقا یابد. در هر مرحله باید اسباب‌بازی مخصوص آنها را خریداری کنیم. در مرحله اول که تقلیدی است، نیاز نیست که با انبوه اسباب‌بازی‌ها اطراف کودکمان را پر کنیم. می‌توانیم با ابزار‌هایی که در منزل وجود دارد، همان حس بازی را برای آنها ایجاد کنیم و او بتواند فعالیت‌های ما را تقلید کند. بنابراین نگران نباشید که کودکان، کابینت‌ها را بیرون می‌ریزند. اتفاقاً اجازه دهید با ابزار‌های واقعی بازی کنند. برخی از والدین اینها را از کودک می‌گیرند و اسباب‌بازی در اختیارش قرار می‌دهند.

 

والدین باید بدانند که کودکان نیاز به تجربه دارند و با ابزار و وسایلی که در خانه هست و کودکان با آنها تعامل دارند، منوط به اینکه برای آنها خطری نداشته باشد، باید بازی کنند. در این مراحل رشد خواهید دید که بازی با عروسک جنبه تخیلی را برای آنها ایفا می‌کند و یا وسایلی که مربوط به مشاغل بزرگسالان می‌شود، می‌تواند برای کودکان این حس را ایجاد کند که آنها یک فعالیت بزرگسالانه را در قالب بچه‌گانه انجام می‌دهند و به همین دلیل دوست دارند، به جعبه ابزار واقعی سر بزنند و بعد‌ها با جعبه ابزار‌های کودکان درگیر شوند و تقلید کنند.

 

مجموعه این ابزار‌ها و اسباب‌بازی‌ها باعث می‌شود، کودک تجارب نابی را به دست بیاورد و این مسئله در رشد ذهنی و جسمی آنها اثرگذار خواهد بود و خیلی از مواقع می‌بینیم که همین بازی‌های نمادین، تقلیدی و تخیلی باعث می‌شود، علایقی در کودک ایجاد شود که در بزرگسالی به سمت این مشاغل برود. البته قرار نیست ما هدایت‌کننده باشیم. ما می‌خواهیم رشد مهارتی و هوشی برای کودکان به ارمغان بیاوریم که در آینده بتواند بهتر زندگی کرده و فهم و درک کنند و اتفاقات پیرامونی خود را به درستی انتخاب کنند.