نقش تربیتی مساجد احیا شود

در صدر اسلام، مسجد اولین بنایی بود که نبی اکرم(ص) ایجاد کردند تا این مکان مقدس ضمن تبدیل به محلی برای عبادت به مکانی برای تبادل و ارتقای فرهنگ جامعه،  تجمع مسلمانان، جهاد و رتق و فتق امور، مشورت، حل اختلاف میان مردم، واسطه ازدواج و محل عقد ازدواج، آموزش و تربیت نوجوانان و جوانان، پایگاهی برای حل مشکلات مردم و برنامه‌ریزی برای و ساخت‌وساز روستاها و محلات و ... تبدیل شد.

در آن زمان مردم با یک مسجد در ارتباط بودند و تقریبا همه مسائل مهم خود را نیز در آنجا حل می‌کردند اما متاسفانه در سده اخیر خصوصا از دوره قاجار به بعد در کشور ما به تبعیت از سیستم‌های مدیریتی غربی، هر روز یک اداره و سازمان و ارگان کلانی برای موضوعات متعدد راه‌اندازی شد و کم کم نقش مساجد در جامعه صرفا به برگزاری نماز جماعت، مجلس ترحیم، مراسمات محرم و ماه رمضان کاهش پیدا کرد و روحانی و امام جماعت مسجد هم به تبع این کاهش نقش مساجد، صرفا جایگاه نصیحت‌گری بیش ندارد، امورات تربیتی، قضاوت و رتق و فتق امور مردم از روحانیت گرفته شد و به سازمان‌ها و افرادی سپرده شد که شاید در اولویت این امور نبودند.

از طرفی براساس آخرین آمارها در ایران به ازای هر یک هزار نفر یک مسجد وجود دارد و این در حالی است که در بسیاری از شهرک‌ها و شهرهای جدیدالاحداث که ده‌ها هزار نفر در آن ساکن هستند مسجدی ساخته نشده است و جبران این کم‌کاری برعهده وزارت راه و شهرسازی، شهرداری‌ها، سازمان اوقاف و امور خیریه است چرا که عدم ساخت مساجد در این مکان‌ها اصلا قابل قبول نیست.

از طرفی در زمان شیوع ویروس کرونا با تعطیلی برنامه‌های تربیتی و مراسمات دینی، آسیب زیادی به جایگاه مساجد در کشور وارد شد که در نتیجه آن جوانان و نوجوانان سه سال از مساجد دور شده و به شبکه‌های مجازی روی آوردند که این موضوع زمینه را برای دشمنان قسم‌خورده دین و انقلاب فراهم کرد تا با استفاده از این بستر جوانان را از اسلام دور کنند و بسیاری از اغتشاشات امروز معلول همین تعطیلی برنامه‌های دینی و تربیتی مساجد و روی آوردن جوانان به فضای مجازی است.

نقش تربیتی مهم‌ترین نقشی است که مساجد در طول تاریخ اسلام همواره ایفا کرده و خواهند کرد در حال حاضر باید این نقش دوباره به مساجد بازگردانده شود تا این مکان‌های مقدس و دینی به مانند صدر اسلام به مکانی برای حل و فصل امورات و رتق و فتق مشکلات و خواسته‌های مردم تبدیل شده و همه مردم با آن در ارتباط باشند.

یکی دیگر از مسائلی که در رونق مسجد و ایفای نقش تربیتی آن موثر است فعال کردن کانون‌های فرهنگی، هنری و تربیتی مساجد و برنامه‌ریزی برنامه‌های فرهنگی و تفریحی متعدد برای اقشار مختلف است، مانند آنچه در گذشته به‌ویژه در دهه 70 و 80 این کانون‌ها در طول سال مخصوصا در ایام تابستان که مدارس تعطیل می‌شدند فعال‌تر شده و برای سه ماه اوقات فراغت دانش‌آموزان برنامه‌ریزی می‌کردند که یکی از نتایج آن حضور و ثبت نام ده‌ها هزار جوان  و نوجوان در حوزه‌های علمیه بود که امروز تعداد آنها متاسفانه با کاهش مواجه است.

برگزاری کلاس‌های تفسیری، مشاوره‌های اجتماعی و خانوادگی، برنامه‌ریزی برای برگزاری دوره‌ها و کلاس‌های آشنایی خانواده‌ها با سبک‌های زندگی اسلامی و تبیین اهداف غرب و دشمن در این زمینه برای مردم از دیگر اقدامات لازم برای رونق مساجد است.

همچنین باید کتابخانه‌ها، فرهنگ‌سراها، دفاتر تسهیل گری و ... که توسط شهرداری‌ها و ادارات دولتی در محلات راه‌اندازی می شود به مدیریت و محوریت مساجد باشد و گرنه نه تنها فایده‌ای نخواهد داشت بلکه هم مساجد را از کارایی خواهد انداخت هم هزینه کلانی از نظام صرف خواهد کرد و هم زمینه را برای فعالیت گسترده دشمن فراهم خواهد کرد.

همچنین با حضور متوالی و با برنامه اساتید متخصص حوزه و دانشگاه در رشته‌های متعدد مساجد و استفاده از تجربه‌های موفق مساجد دیگر برای پیشبرد اهداف مسجد امری لازم و ضروی است.

از همه مهم‌تر باید برای احیای جایگاه مساجد بودجه‌های کلان فرهنگی دولتی و شهرداری‌ها به سمت مساجد و امورات تربیتی آنها سوق داده شود چرا که متاسفانه بودجه‌های فرهنگی به‌ویژه در این سال‌های اخیر بدون داشتن پیوست دینی و فرهنگی در امورات دیگری هزینه شدند که ما امروز نتایج آن را در کف خیابان‌ها می‌بینم.

در یک کلام باید گفت وقتی از مسجد در تراز انقلاب اسلامی سخن می‌گوییم باید مقدمات آن را نیز فراهم کنیم و گر نه با دادن با شعار مسجد در تراز انقلاب اسلامی درست نمی‌شود.

حجت‌الاسلام مهدی شاهی‌زاده، مربی قرآن و فعال حوزه رسانه