لزوم توسعه زیرساخت‌های گردشگری در منطقه خلیج فارس

منوچهر جهانیان، رئیس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ در گفت‌وگو با ایکنا به مناسبت 10 اردیبهشت‌ماه، روز خلیج فارس گفت:‌ خلیج فارس پیشینه‌ای وسیع و گسترده به بلندای تاریخ این سرزمین داشته و خاستگاه و فرهنگ‌ها و تمدن‌های بزرگ بشری است. خليج فارس از بدو پیدایش تا زمان حاضر بستری جغرافيايی در شكل‌دهی روابط فرهنگی، ‌اجتماعی، سياسی، اقتصادی و تجاری ملل مختلف جهان با محوريت توسعه روابط فرهنگی، اجتماعی و تعامل مثبت و سازنده بوده و زمینه‌های همکاری و گسترش فعالیت‌های تجاری و اقتصادی را فراهم آورده است.

جهانیان ادامه داد: فرهنگ و اخلاقیات ایرانیان همواره با تأکید بر همدلی و همکاری میان مردم و اقوام مختلف بشر روح همبستگی، صلح و دوستی در میان آنها را گسترش داده است. در حوزه خليج فارس، زندگی و هم‌زيستی در اين مكان با ‌جوشش فرهنگی و اجتماعی اقوام مختلف در منطقه، بستری را برای تو‌سعه روابط و همکاری‌های فرهنگی و اجتماعی میان مردمان و کشور‌های حوزه خلیج فارس و سایر مردمان ملل مختلف فراهم آورده است. نام خلیج فارس، با نام ایران برای همیشه تاریخ عجین گشته و اين ارتباط عميق و پايدار ايران با خليج فارس در اشكال و حوزه‌های مختلف قابل ترسيم، تائيد و تأكيد است و استمرار آن تا دوران معاصر به تصویر درآمده است. سير تحولات دوران معاصر بيانگر اقتدار ايرانيان در خليج فارس بوده، همکاری کشورهای منطقه خلیج فارس تضمین کننده ثبات و آرامش در منطقه است.

وی با تأکید بر اینکه کشور ایران سهم مهم و اساسی در شکل‌گیری و تضمين ثبات منطقه خلیج فارس دارد که با تعامل و توسعه روابط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و همچنین روابط دیپلماتیک در میان کشورهای منطقه خلیج فارس، متضمن ثبات و پایداری در این منطقه مهم و حیاتی دنیا است، گفت: روز ملی خلیج فارس به عنوان یکی از اقدامات ملی و پدافند غيرعامل در مواجهه با نفوذ بیگانگان در منطقه خلیج فارس اقتضا می‌کند تا مجموعه سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی کشور در خصوص اين امر فراگیر که ریشه در باورهای ملی، دينی و درونی ایرانیان دارد مشاركت فعال داشته باشند.

گردشگری ابزاری برای گسترش صلح و دوستی

این کارشناس حوزه گردشگری با بیان اینکه گردشگری ابزاری برای گسترش صلح و دوستی، تعمیق روابط فرهنگی، اجتماعی و تعامل میان مردمان و دولت‌ها به شمار می‌آید، که می‌تواند نقش بسیار سازنده و تأثیرگذاری در همگرایی و توسعه روابط و همکاری‌های مشترک میان مردمان و دولت‌های منطقه خلیج فارس ایفا کند، به ارزیابی ساختار گردشگری در خلیج فارس پرداخت و گفت: لازم است دولت‌های منطقه خلیج فارس براساس اشتراکات فرهنگی، تمدنی و همچنین علاقمندی‌ها و پیوندهای عمیق و ریشه‌دار فرهنگی، زمینه‌های حضور مردمان و گردشگران سایر مناطق را برای بازدید و آشنایی بیشتر با میراث کهن و باستانی منطقه خلیج فارس فراهم آورند.

وی ادامه داد: با وجود اینکه استان‌های جنوبی نظیر هرمزگان، بوشهر و خوزستان از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بسیار بالقوه‌ای در حوزه تاریخ و تمدن، میراث فرهنگی، آداب و رسوم و سنن، میراث ملموس در قالب ابنیه و سایت‌های باستانی و کاخ موزه‌ها برخوردار هستند، اما متأسفانه نتوانسته‌ایم زیرساخت‌های مورد نیاز را در جزایری همچون هنگام، ابوموسی، خارک و سایر جزایر کمتر معرفی شده، فراهم کنیم تا گردشگران بیشتری را برای ورود به این مناطق جذب کنیم.

معرفی توانمندی‌های خلیج فارس

وی افزود: یکی از الزامات این مسئله، معرفی توانمندی‌های خلیج فارس از جمله دانش دریانوردی ایرانیان است که از دیرباز مورد توجه اقصی نقاط ایران و جهان بوده است. همچنین صنایع دستی و آثار هنری که ساخته دست ساحل‌نشینان است و یا بکر بودن میراث طبیعی و زیبایی‌هایی که در بحث ژئو پارک قشم و کیش و جاذبه‌های طبیعی آنها همچون دره ستارگان، سواحل نقره‌ای قشم و مرجانی کیش و ... ظرفیت‌های توسعه گردشگری دریایی و ورزش‌های آبی وجود دارد، باید به گردشگران معرفی شود تا هم با شناخت بهتر و بیشتر به این مناطق ورود کنند و هم گردشگران بیشتری انگیزه سفر به این منطقه را داشته باشند. این مهم موجب رونق و شکوفایی اقتصادی منطقه خلیج فارس، انسجام اجتماعی و زمینه‌های همکاری بیشتر و تعامل منطقه‌ای را گسترش خواهد داد.

جهانیان در ادامه تصریح کرد: علاوه بر معرفی این آثار طبیعی و ظرفیت‌های گردشگری، باید انتظارات گردشگران نیز مورد توجه قرار گیرد، چرا که زیرساخت‌ها و امکاناتی که باید برای توسعه گردشگری در سواحل و استان‌های جنوبی فراهم شود، در این استان‌ها چندان فراهم نیست. در حالی که فراهم شدن این زیرساخت‌ها می‌تواند هم به عنوان یک اولویت گردشگری در این استان‌ها محسوب شود و هم گردشگر بیشتری را جذب کند.

وی ادامه داد: همچنین جامعه میزبان و محلی به واسطه ورود گردشگران داخلی، حرفه‌ای و بین‌المللی به گردشگری حلال تمرکز کنند تا مسلمانان کشور‌های مختلف با علاقه‌مندی بیشتری در این مناطق حضور داشته باشند. فراهم بودن امنیت، آرامش و سلامتی که لازمه توسعه گردشگری است، نیز باید به بهترین شکل ممکن فراهم شود و در اولویت برنامه‌های توسعه گردشگری قرار گیرد.

اشتغال بومیان در اقامتگاه‌های بومگردی

رئیس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ در ادامه بیان کرد: ظرفیت بی‌نظیری که در جزیره هرمز وجود دارد، با اندک سرمایه‌گذاری می‌تواند جامعه میزبان و محلی را هم توانمند کند. در بسیاری از این جزایر نیاز به هتل 4، 5 ستاره نیست و با راه‌اندازی اقامتگاه‌های بومگردی و آموزش‌‌های اولیه جامعه میزبان در چگونگی مواجهه با گردشگران، نحوه میزبانی، مهمان‌نوازی و معرفی ظرفیت‌ها می‌توان زمینه اشتغال ساکنان بومی منطقه و کسب درآمد آنها را فراهم کرد. البته دولت به عنوان متولی باید بستر را فراهم کند و حمایت‌های لازم را برای ایجاد بومگردی و مراکز پذیرایی و سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی داشته باشد.

وی با تأکید بر اینکه توسعه گردشگری در منطقه خلیج فارس، باید به یک اولویت تبدیل شود و یکی از الزامات توسعه گردشگری، توسعه زیرساخت‌هاست بیان کرد:‌ امیدواریم بومیان با یکسری آموزش‌ها بتوانند خدمات بهتری و بیشتری را به گردشگران ارائه کنند و ساماندهی مناسبی در پذیرش گردشگران را شاهد  باشیم و همچنین نظارت بر حسن عملکرد آنها وجود داشته باشد و دولت در رابطه با ارائه تسهیلات اقامتی، رفاهی و بهداشتی به منظور پاسداشت محیط طبیعی و فرهنگی اقدام کند.

وی در ادامه درباره حمایت نهادهای دولتی و خصوصی از توسعه گردشگری در منطقه خلیج فارس گفت: بخش دولتی باید به عنوان فراهم‌کننده بستر‌های اولیه ورود کند و بخش خصوصی و غیردولتی هم برای توسعه زیرساخت و سرمایه‌گذاری در این مناطق زمینه کسب درآمد، جذب گردشگر، ایجاد اشتغال، رونق و کارآفرینی در منطقه را فراهم کند.

موانع گردشگری در خلیج فارس

رئیس دانشکده گردشگری با اشاره به موانع توسعه گردشگری در استان‌های جنوبی و منطقه خلیج فارس بیان کرد: در بحث خلیج فارس باید به گردشگری به عنوان یک اولویت نگاه شود و سپس زیرساخت‌های مورد نیاز گردشگران را فراهم کرد و در کنار آن آموزش‌هایی که به جامعه محلی و گردشگران در راستای صیانت و نگهداری و پاسداشت از میراث فرهنگی ملموس و ناملموس داده می‌شود، حائز اهمیت است. نبود هر یک از این موارد مانع مهمی در توسعه گردشگری در مناطق یاد شده است.

وی در پایان یادآور شد: نکوداشت روز ملی خلیج فارس گامی در جهت معرفی و توجه بیشتر به مردمان این منطقه با پیشینه تاریخی و تمدنی و تأکید بر معرفی آثار و جاذبه‌های بی‌نظیر و متنوع گردشگری برای حضور در عرصه‌های بین‌المللی در جهت تعامل سازنده، همگرایی و هم‌افزایی بیشتر میان کشورهای منطقه خلیج فارس با سایر مردمان و کشورها برای رسیدن به توسعه و آبادانی این منطقه ژئواستراتژيک، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک است. 

گفت‌وگو از فاطمه بختیاری