سیدعباس مجتهدی، مشاور ارشد مرکز مطالعات خلیج فارس، به مناسبت 10 اردیبهشت؛ روز ملی خلیج فارس، در گفتوگو با ایکنا، درباره اهمیت و حساسیت نسبت به حفظ نام خلیج فارس گفت: مردم ایران حساسیت بالایی نسبت به نام خلیج فارس دارند و این مهمترین عامل حفظ این نام در طول تاریخ و به ویژه در سالهای اخیر است.
وی با بیان اینکه مسئله نام خلیج فارس یکی از نقاط مهم اتحاد ایرانیان است، گفت: ایرانیان با هر گرایش و سلیقهای نسبت به این نام حساس هستند. تأکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب بر روی این مسئله بسیار درست و هوشیارانه بوده که آخرین تأکید ایشان این جمله بود که «خلیج فارس خانه ما و جای حضور ملت بزرگ ایران است.» این یک تعبیر بسیار مهم و دقیق است زیرا برای هر انسانی خانه مهمترین جای زندگی اوست و این نشانه اوج اهمیت مسئله خلیج فارس برای ملت ایران است.
مجتهدی بیان کرد: وقتی نام جایی را درست بیان میکنید حتی اگر با دیگران اختلاف نظری داشته باشید حداقل 60 درصد راه را برای اثبات آن نام رفتهاید و این برای خلیج فارس هم صدق میکند.
مشاور ارشد مرکز مطالعات خلیج فارس ابراز کرد: سفسطه بزرگ و خطرناکی از سالها پیش علیه منافع کشور پیرامون نام خلیج فارس مطرح و در دنیا به راه انداختند و آن این بود که بسیاری از مکانها دو نام دارند و دراین راستا به مواردی مانند اختلاف نظر کرهایها و ژاپنیها بر روی دریای ژاپن که کرهایها به آن دریای شرق میگویند و همچنین جزایر مالویناس که انگلیسیها به آن فالکلند میگویند، اشاره کردند که در عمل این مکانها دو اسمه شدهاند در حالی که اینها به لحاظ مدارک و اسناد به هیچ وجه قابل قیاس با خلیج فارس نیستند.
وی تصریح کرد: در 99 درصد اسناد در طول تاریخ نام این مکان خلیج فارس بیان شده و یک درصد باقیمانده هم ناشی از اشتباهات جغرافیایی است. با وجود کارهای فراوان در خصوص خلیج فارس و مستندسازی آن در قالب کتابهای ارزشمند که امروز به یک مرجع در سطح جهانی تبدیل شده و نام خلیج فارس را در نقشهها و اسناد قدیمی از کشورهای مختلف جمعآوری کردهاند اما نباید فراموش کرد که این فعالیتها به معنای پایان کار نیست زیرا قدرت دلارهای نفتی بسیار زیاد است و پول زیادی از سوی کشورهای عربی در این خصوص هزینه میشود.
مجتهدی اظهار کرد: یک ضربالمثل انگلیسی میگوید حقیقت تا زمانی که بخواهد بند کفشهایش را ببندد، دروغ نصف کره زمین را رفته است. دلارهای نفتی هم دقیقا این کار را انجام میدهد و لذا این مسئله باید برای ما همیشه از حساسیت بالایی برخوردار باشد.
وی یادآور شد: اخیرا نقشه جدیدی نیز پیدا شده که مربوط به سال 1830 میلادی است که توسط کمپانی هند شرقی تهیه شده و یک نقشه جغرافیایی دو زبانه عربی ـ انگلیسی است که در آن نام خلیج فارس آمده است و علاوه بر آن مشخص است که جزایر هم متعلق به ایران است.
مجتهدی با بیان اینکه برای اثبات علمی و صحیح یک نام جغرافیایی اقدامات ما باید فرای مرزهای داخلی را مد نظر داشته باشد، به تشریح ریشه تحریف نام خلیج فارس پرداخت و گفت: درست است که «تفرقه بینداز و حکومت کن» سیاست انگلیسیهاست و فردی به نام «سر چارلز بلگریو» را که 30 سال مشاور شیخ بحرین بوده، به عنوان مبدع نام خلیج عربی معرفی میکنند اما این تعبیر دقیقی نیست و او در یکی از کتابهایش مطرح میکند اعراب به اینجا خلیج عربی میگویند و لذا این فرد شروعکننده اصلی ماجرا نیست.
وی اضافه کرد: مدارک و اسناد به ما میگوید «ناسیونالیسم افراطی عربی» ریشه اصلی شروع ماجرای تحریف نام خلیج فارس بوده است و در این راستا از جمال عبدالناصر نام میبرند در حالی که این صحیح نیست و او در این دام افتاد. شروع این ماجرا از عراق و توسط ژنرال عبدالکریم قاسم بود که پس از کودتا در عراق در سال 1959 میلادی از آنجا که به دنبال رهبری جهان عرب بود از واژه جعلی خلیج عربی به جای خلیج فارس استفاده کرد و بعد از آن بود که جمال عبدالناصر در سال 1962 میلادی این نام جعلی را به کار برد.
مجتهدی تأکید کرد: در واقع این اتفاق حقیقتا یک جعل تاریخی بدون هیچ مستند و مدرک علمی و تاریخی است اما بارها تکرار کردهام که نباید قدرت دلارهای نفتی را در تداوم این تحریف دست کم گرفت زیرا ناسیونالیسم افراطی عربی همچنان وجود دارد هر چند افراد منصفی در جهان عرب وجود دارند که این واژه را قبول ندارند اما متأسفانه در صورت استفاده از نام صحیح تحت فشار رسانهای قرار میگیرند.
وی اظهار کرد: برای اینکه یک نام جغرافیایی ثابت شود ابتدا باید به کلیه اسناد و مدارک تاریخی اعم از نقشهها، کتابها و مکاتبات مقامات کشورها مراجعه کرد و این بررسیها نشان داده که اصلا این نقطه نامی جز خلیج فارس نداشته و از 2600 سال پیش و از زمان داریوش هخامنشی تاکنون به این نام در اسناد و مدارک اشاره شده و اولین بار این پادشاه به آبهایی اشاره میکند که از پارس میآید که بر روی یک کتیبه است.
مجتهدی افزود: همچنین هرودوت، مورخ شهیر یونان باستان و پدر علم تاریخ، نیز در همان حدود 2500 سال پیش از دریای پارس نام برده است. در اولین کتاب اطلس جغرافیایی جهان در 1800 سال پیش که توسط بطلمیوس، پدر علم جغرافیا، تهیه شده به این نام اشاره شده است. در منابع عربی و اسلامی و در نخستین و مشهورترین فرهنگ لغت زبان عربی به نام «العین» اثر خلیل بن احمد فراهیدى که در قرن دوم هجری گردآوری شده از این نقطه جغرافیایی به «بحر پارس» یاد شده است.
مشاور ارشد مرکز مطالعات خلیج فارس با بیان اینکه مقدسترین سند جهان که در آن از خلیج فارس نام برده شده، حدیث پیامبر اکرم(ص) است، گفت: این حدیث از نظر رجال اهل سنت روایت صحیحی ارزیابی شده و در آن جابر بن عبدالله از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده است که «در مدینه هیچ دروازهای نیست مگر اینکه فرشتهای در حالی که شمشیرش را بیرون آورده از ورود (دجال) جلوگیری کند. سپس پیامبر اکرم (ص) سه بار فرمودند: (دجال) در دریای فارس و دریای روم نیست و سپس سه بار کف دست راست خود را بر کف دست چپشان زدند». این حدیث در کتاب «مسند ابی یعلی الموصلی البغدادی» آمده و احمد ابن علی ابن المثنی التمیمی (210-307 ه.ق) مؤلف این کتاب نیز از بزرگان علم حدیث نزد اهل سنت است. لذا افراطیون عرب باید بدانند اگر مسلمان هستند حتی پیامبر اکرم(ص) نام دریای فارس را به کار بردهاند.
وی یادآور شد: از دیگر کتابهای قدیمی جغرافیایی اسلامی در این خصوص میتوان به «الممالک و المسالک» اشاره کرد که در قرن سوم هجری توسط «ابن خردادبه» تهیه شده که از او به عنوان پدر جغرافیای مسلمانان نام برده میشود. «سفرنامه ابو دولت خزریجی» جهانگرد و جغرافیدان عرب قرن چهارم هجری، «عجایب المخلوقات زکریای قزوینی» جغرافیدان قرن هفتم هجری و «سفرنامه ابن بطوطه» جهانگرد معروف قرن هشتم هجری از جمله کتابهای دیگری است که نام «بحر پارس» آمده است.
مجتهدی ادامه داد: گام دوم برای اثبات یک نام جغرافیایی رجوع به عالیترین مرجع حقوقی و بینالمللی جهان؛ سازمان ملل است و سازمان ملل متحد نیز مبتنی بر همین اسناد و مدارک معتبر تاریخی، بارها و بارها از خلیج فارس نام برده است.
وی ابراز کرد: سومین گام نیز مراجعه به دیگر منابع و سازمانهای معتبر بینالمللی است که در رأس آنها میتوان به «سازمان بینالمللی هیدروگرافی» (IHO) اشاره کرد که در سال 1921 هجری شمسی در موناکو تأسیس شده است و جالب است که در آنجا دو نام خلیج فارس و خلیج ایران ذکر شده است. دانشگاه آکسفورد، قدیمیترین دانشگاه جهان، در تمام انتشارات خود اعم از دایره المعافها، اطلسهای جغرافیایی و ... نام خلیج فارس آمده است. دیگر منبع و مرجع مشهور دایره المعارف «بریتانیکا» است که در سال 1768 میلادی پدید آمده که در ان نیز به نام خلیج فارس اشاره شده است.
مشاور ارشد مرکز مطالعات خلیج فارس بیان کرد: اینها مجموعه مراحلی است که باید در اثبات یک نام جغرافیایی به آن توجه کرد و این مشخص میکند جعل این نام یک اقدام بیپایه و بر مبنای ناسیونالیسم عربی و همراه با شیطنت انگلیسیها بوده است.
مجتهدی در پاسخ به این سؤال که آیا بهبود روابط ایران و کشورهای عربی در یکی دو ماه اخیر و چشمانداز روشن در این باره، میتواند فرصتی برای کنار گذاشتن این نام جعلی باشد، گفت: داشتن رابطه مثبت با همسایگان بسیار خوب است اما این مسئله نمیتواند تأثیری بر این اتفاق داشته باشد. به تعبیری کسی که خود را به خواب زده نمیتوان بیدار کرد و عربها در قضیه جعل نام خلیج فارس از این سنخ افراد هستند.
وی اظهار کرد: ما در عین برقراری روابط خوب و گسترش آن، نباید وقت خود را در زمینه نام خلیج فارس با اعراب تلف کنیم و نباید به آنچه میگویند، اهمیتی بدهیم. البته اگر آنها رویکرد خود را در این باره اصلاح کنند، خوشحال میشویم اما باید توجه ما به اقصی نقاط دنیا و جهانی کردن مراجع تاریخی در این خصوص است تا سایر کشورهای جهان و به ویژه مراکز حساس دنیا مانند سازمان ملل و سایر مراکز و مجامع مهم بینالمللی نیز از این نام همیشه استفاده کنند.
گفتوگو از مهدی مخبری
انتهای پیام