نظام تدبیر عامل مشکلات اقتصادی است نه قیمت دلار

بایزید مردوخی، استاد بازنشسته دانشگاه تهران و کارشناس اسبق سازمان برنامه و بودجه در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان اینکه دلارزدایی از اقتصاد اصلاً معنایی ندارد، گفت: وقتی درآمدهای صادراتی از محل دلار تأمین می‌شود یا وقتی نفت می‌فروشیم و دلار تحویل می‌گیریم یا در ازای فروش گاز به ما دلار می‌دهند، چگونه باید دلارزدایی کرد؟ اصلاً معنای دلارزدایی چیست که مدام به کار می‌بریم؟ به نظر من اینگونه سخنان شبیه به سخنان سیاستی است و خاصیتی ندارد.

وی افزود: اصلاً دلار را نمی‌توان از اقتصاد ایران منفک کرد و آن را منفعل ساخت. فرض کنید از اقتصاد دلارزدایی شد اما وقتی شرایط جهانی به گونه‌ای رقم خورد کشورها به غیر از دلار با ما مبادله نکنند، دلارهای دریافت شده را فقط می‌خواهیم ذخیره کنیم؟ مگر می‌شود ذخایر ارزی را استفاده نکرد؟ به هر حال باید به نحوی خرج شوند.

ریشه مشکلات اقتصادی در نظام تدبیر است

 کارشناس اسبق سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه ورود صرف به مباحث ارزی صحیح و دقیق نیست، گفت: مشکلات اقتصادی امروز کشور ریشه در تلاطم‌های قیمت‌های ارزی ندارد بلکه ریشه در نوع نظام تدبیر دارد و تا زمانی که نظام تدبیر اقتصادی اصلاح نشود نمی‌توان انتظار ثبات اقتصادی را داشت. باید در اقتصاد نسبت به مسائل و موضوعات مختلف موضع‌گیری‌های صحیح، اصولی و ملی اتخاذ شود و این یعنی علم و دانایی داشتن برای حل هر مسئله و مشکل یا بهره‌مندی از دستگاه و افراد کارآمد و متناسب با هر اقدامی.

مردوخی ادامه داد: این اصول را فراموش و رها کرده‌ایم و برروی دلارزدایی و سرکوب تورم متمرکز شده‌ایم! و هیچ یک از این اتفاقات برای اقتصاد مفید و مؤثر نیستند. هر اقدامی که در این زمینه صورت می‌پذیرد مقطعی و کوتاه‌مدت است و فقط سه تا چهار ماه نتیجه‌بخش خواهد بود اما اگر می‌خواهیم اساسی مشکلات حل شوند باید نظام تدبیر را اصلاح کنیم.

ضرورت بکارگیری برنامه‌های پنج ساله برای اصلاح نظام تدبیر

وی تأکید کرد: در راستای کارآمدسازی نظام تدبیر باید تمام دستگاه‌های اجرایی و تصمیم‌گیری و مدیریتی بازبینی شوند البته منظور من این نیست که اینها ناتوان هستند بلکه منظور من این است که نتیجه‌بخش نیستند و باید بازبینی شوند.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: در نظام تدبیر 20 دستگاه نقش کلیدی را برعهده دارند و قوانین متعدد یعنی بیش از هزار قانون را شاهد هستیم که در زندگی روزمره ما اثرگذارند و باید اصلاح شوند. بازبینی اینها نیازمند یک سری اقدامات هدفمند مانند تنظیم قوانین توسعه پنج ساله است و نباید گفت در ظرف سه یا چهار ماه مشکلات مرتفع می‌شوند بلکه برای حل بخشی از این مشکلات باید برنامه‌های پنج‌ساله را در نظر گرفت.

استاد بازنشسته دانشگاه تهران با بیان اینکه برنامه‌های پنج ساله در اصلاح نظام تدبیر به کار گرفته نشده‌اند، گفت: برنامه‌ پنج ساله نظام تدبیر و جریان سرمایه‌گذاری در کشور را هدفمند می‌کند. پیش از اینکه به اعتمادسازی اقدام شود باید نظام تدبیر را اصلاح کرد و اگر نظام تدبیر اصلاح نشود، اعتمادسازی هم صورت نمی‌پذیرد.

متقاعد کردن مردم در نظام تدبیر

مردوخی معتقد است، در فرآیندهای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی اقتصاد متقاعد کردن مردم یک امر ضروری و مهمی است که اگر مورد بررسی قرار نگیرد کل نظام تدبیر با اخلال روبه‌رو خواهد شد.

وی در پایان به نقش بانک‌ها در کارآمدسازی نظام تدبیر اشاره و تأکید کرد: وقتی بانک‌ها کارکرد درستی داشته باشند مشارکت مردم در اقتصاد افزایش می‌یابد و نظام تدبیر در ریل درست به حرکت خود ادامه می‌دهد. متأسفانه امروز بانک‌ها در وضعیت نابسامانی به سر می‌برند و این شرایط به خاطر انباشت مشکلات حاصل از ایرادات نظام تدبیر در چندین سال گذشته است. اگر سیاستمداران احساس مسئولیت می‌کنند نباید برای اصلاح نظام تدبیر لحظه‌ای درنگ شود و نباید آن را به گردن این دولت و دولت‌های قبل بیندازند، زیرا بازبینی در قوانین و نظام تدبیر یک وظیفه ملی است و این دولت یا دولت بعدی و جریانات سیاسی نسبت به آن احساس تکلیف کنند.