از انقلاب در بودجه قرآنی تا توجه ویژه به برگزاری فیلم کوتاه قرآنی

به گزارش ایکنا، شصت و چهارمین جلسه کمیسیون توسعه فعالیت‌‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم، صبح امروز هشتم مردادماه با حضور محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و به منظور بررسی هشت دستور و سه پیش از دستور برگزار شد.

در ابتدای این جلسه علیرضا معاف، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد و اسلامی به بیان برخی اخبار و تحولات حوزه قرآن در ماه‌های اخیر اشاره و ضمن اعلام خبر کلید خوردن فصل دوم برنامه تلویزیونی محفل،‌ اظهار کرد: دلیل موفقیت برنامه محفل این بود که در آن شاهد کار جبهه‌ای اهالی قرآن بودیم.

وی، یکی دیگر از اتفاقات هفته‌های اخیر را واکنش مردم به هتک حرمت قرآن کریم برشمرد و افزود:‌ در محکومیت این امر شنیع، جامعه قرآنی به خوبی پای کار آمد و احیای امر ثقلین به خوبی تدارک دیده شد. پیام قاطع مقام معظم رهبری در محکومیت این هتک حرمت و حضور گسترده مردم باعث شد تا بهترین و بزرگ‌ترین هیئت مذهبی با جمعیت میلیونی ارادت خود را به ساحت مقدس قرآن کریم اعلام کنند. 

حضور پنج وزیر در نشست‌‌های حکمرانی قرآنی

معاف در ادامه به برگزاری مجموعه نشست‌‌های حکمرانی قرآنی اشاره و اظهار کرد: این نشست‌ها با مشارکت همه مجموعه‌های قرآنی برگزار شده و تاکنون هماهنگی‌های لازم برای حضور پنج نفر از وزرای دولت در این نشست‌ها انجام شده است. در کنار این موارد، در پاییز امسال شاهد برگزاری کنگره اندیشه‌های قرآنی مقام معظم رهبری خواهیم بود. این کنگره نباید حاکمیتی و ‌دولتی باشد بلکه باید آن را دانشگاهی و‌ حوزوی برگزار کرد. 

معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به بحث در مورد خادمان قرآن کریم پرداخت و اظهار کرد: در حال حاضر ۳۰۰ خادم قرآنی داریم که 37 نفر دار فانی را وداع گفته‌اند. طی هفته‌های گذشته اعضای انجمن خادمان قرآن طی هفت مرحله دعوت شدند و در این مراحل 190 نفر از آن‌ها به صورت حضوری یا برخط شرکت داشتند و دبیران کمیته‌های مختلف با رأی‌گیری انتخاب شدند.

دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم در بخش دیگری از صحبت‌های خود برگزاری جشنواره آرمان از سوی شهرداری را یکی دیگر از رویدادهای قرآنی هفته‌های اخیر معرفی کرد و گفت:‌ تشکیل مجمع قاریان نوجوان و دعوت از سه قاری شناخته شده کشور مصر از سوی سازمان اوقاف برای اجرای برنامه در نقاط مختلف کشور از دیگر رویدادهای قرآنی ایام اخیر بوده است. این قاریان شامل «احمد احمد نعینع»، «عبدالفتاح طاروطی» و «محمود شحات» خواهد بود که طی یک ماه آینده و تا قبل از ایام اربعین در ایران حضور یافته و در نقاط مختلف کشور به اجرای برنامه می‌پردازند.  

معاف در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این جلسه به تشکیل کارگروهی برای پیگیری یک درصد بودجه بند «ه» تبصره 9 قانون بودجه اشاره کرد و گفت:‌ اگر این امر محقق شود انقلاب بزرگی در بودجه فرهنگی و قرآنی رخ خواهد داد و شاهد ‌تحول بسیار بزرگی در بودجه قرآنی خواهیم بود. 

بر اساس گزارش ایکنا، در ادامه نوبت به بررسی دستورهای این جلسه رسید. اولین دستور «بررسی اجرایی‌سازی دستور مقام معظم رهبری با موضوع مساجد پایگاه محوری قرآن» بود. در این بخش ابتدا طرحی که از سوی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد ارائه شده بود به بحث گذاشته شد. 

محوریت تلاوت جمعی

در این بخش ابتدا حجت‌الاسلام والمسلمین کمال خداداده، رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور گفت:‌ قطعاً مهم‌ترین عملیات فرهنگی مسجد عملیات قرآنی است، اگر بتوانیم مساجد را پایگاه قرآن در حوزه عملیات فرهنگی قرار دهیم، توفیقات زیادی در تربیت نیروی‌ مومن انقلابی خواهیم داشت. 

وی با اشاره به اینکه مساجد به اجرای برنامه قرآنی علاقه دارند اما مشکل اساسی آن‌ها نبود مربی است، افزود: اگر بتوانیم طرحی که از سوی معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد با عنوان طرح بشری اجرا می‌شود را به مساجد وصل کنیم، شاید بخشی از مشکل و چالش نبود مربی برطرف شود. 

بر اساس گزارش ایکنا، در ادامه این جلسه مهدی مقدم، سرپرست معاون فرهنگی و هنری ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد به تبیین اجزای این طرح پرداخت و گفت:‌ در طرحی که از سوی این ستاد طراحی شده است، محوریت کار بر تلاوت جمعی است، البته در این محوریت هم حتماً مقدماتی همچون آموزش عمومی و ... خواهد بود.

وی افزود: برای این طرح از حدود سه هزار نفر در مساجد پرسیده شد مشکل اصلی آن‌ها برای تشکیل جلسه قرآن چیست، در حالی که انتظار می‌رفت مباحثی همچون بودجه و ... مطرح شود اما اکثراً به نداشتن مربی و ‌مدرس اشاره کرده بودند. 

مقدم در بخش پایانی صحبت‌های خود تصریح کرد: در حال حاضر سه هزار درخواست از سوی مساجد برای تشکیل جلسه و پایگاه قرآنی دریافت شده و هم اینک حدود ۱۵۰۰ جلسه تشکیل شده است. 

دیدگاه اعضای کمیسیون در مورد طرح مسجد پایگاه قرآن

در بخش دیگری از شصت و چهارمین جلسه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم، اعضای این کمیسیون به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود پرداختند که از جمله مهم‌ترین این اظهارات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• سابقه محوریت قرار گرفتن مساجد در حوزه فعالیت‌های قرآنی به قبل از انقلاب و محافل قرآنی مقام معظم رهبری در مسجد کرامت بازمی‌گردد.
• طرح مسجد پایگاه محوری قرآن را نباید به جمع‌خوانی قرآن محدود کرد بلکه باید بخش‌های دیگر همچون تفسیر و‌ فهم و‌ معنای آیات هم مدنظر باشد.
• تناسب داشتن آیات با مناسبت‌های ملی و‌ مذهبیِ روز در این طرح هم باید مدنظر باشد. 
• تجربه موفق مساجد طراز در بنیاد خاتم‌الاوصیا فوق‌العاده موفق بود. این تجربه که اجرا شده است نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
• سه هزار مسجد در جوار مدارس وجود دارد که در طرح پیوند مدرسه، مسجد و خانواده مباحث مربوط به نماز را اجرا می‌کنند. این طرح می‌تواند در اختیار طرح مسجد پایگاه محوری قرآن نیز قرار بگیرد. 
• در حال حاضر 800 دارالقرآن آموزش و پرورش در کشور دایر است که در جوار ‌نیمی از آن‌ها مسجد وجود دارد، آموزش و پروش آمادگی دایر مربیان و اساتید این مساجد را تأمین کند. 
• در جلسات مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی به صورت ویژه به این طرح پرداخته شده است و تجربیات تلخی در این زمینه وجود دارد.
• هر تابلویی کنار مسجد بالا برود، محکوم به شکست است.
• در طرح مسجد پایگاه محوری قرآن امام ‌جماعت حتماً باید نقطه ثقل باشد.
• مهم‌ترین نکته برای اجرای این طرح مردمی بودن آن است. از حیث ‌مردمی بودن بسیج و کانون‌های مساجد دو ظرفیت خوب هستند که باید به هم متصل شوند نه اینکه فعالیت موازی داشته باشند. 
• کار را نباید پیچیده کنیم، برای رسیدن به اهداف باید از ابتدا یک فازبندی داشته باشیم. 
• برگزاری مسابقات مساجد دریچه خوبی برای ورود به این ‌موضوع است چرا که ‌زیرساخت‌های لازم برای این کار وجود دارد و می‌تواند مشوق خوبی برای بچه‌ها باشد. 
• حلقه اصلی فعالیت در مسجد امام‌ جماعت است و ‌اگر امام‌ جماعت نباشد، سایر فعالیت‌ها ناقص خواهد بود.  
• در این طرح امام ‌جماعت باید از هم به لحاظ عملیاتی و ‌هم ذهنی پای کار باشد. ضمن اینکه باید نگاه برخی از ائمه جماعات به قاری را هم تغییر داد. 
• در طرح کانون‌های مساجد به تلاوت جمعی اشاره شده است در صورتی که مقام معظم رهبری به جلسات تلاوت و استماع اشاره کرده‌اند. 
• بحث تلاوت در مساجد از آن دست مطالباتی است که سه بار از سوی مقام معظم رهبری طرح شده است. 
• قبل از اجرای سراسری طرح حتما به صورت آزمایشی و محدود آن را اجرا کنیم. 
• برای اجرای این طرح دنبال این نباشیم که حتماً قاری بین‌المللی در مسجد حضور یابد، کسی ‌که خوش صدا باشد و ‌بتواند خوب بخواند کفایت می‌کند. 

بر اساس گزارش ایکنا، در ادامه این جلسه رضا سلامت‌‌پناه، معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز به ارائه گزارشی در مورد اقدامات این دبیرخانه در مورد مطالبه مقام معظم رهبری با موضوع محوریت قرار دادن مساجد در امر فعالیت‌های قرآنی پرداخت و گفت:‌ بعد از مطالبه حضرت آقا، در دبیرخانه شورای توسعه مباحث متعددی مطرح شد.

وی افزود: در همین راستا دارالقرآن سازمان بسیج مستضعفین با حمایت رئیس بسیج طرحی با عنوان «قرآنی سازی مساجد» را به شورای توسعه ارائه دادند. این طرح با حضور همه مسئولان دستگاه‌های قرآنی در مجمع مشورتی شورای توسعه به بحث گذاشته شد. آنجا با این مسئله مواجه شدیم که مقام معظم رهبری فرموده‌اند مدیریت فعالیت‌ها در مسجد باید به امامان جماعات داده شود. 

سلامت‌پناه تصریح کرد: جلسات مجمع مشورتی با این موضوع منجر به نگارش پیش‌نویس اصلی این طرح با عنوان سازوکارهای تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی شد. صبح روز دوشنبه نیز جلسه نهایی‌سازی این قضیه با مجموعه مورد نظر را خواهیم داشت. 

بلاتکلیفی عضو حقیقی جدید

بر اساس گزارش ایکنا در ادامه این جلسه نوبت به دومین دستور که انتخاب یکی از اعضای حقیقی کمیسیون بود، رسید. در این بخش و پس از رأی‌گیری «محمدحسین محمدزاده» و «ولی یاراحمدی» بیشترین رأی را از آن خود کردند و انتخاب عضو نهایی به جلسه آینده موکول شد.

تدوین تکالیف قرآنی وزارتخانه‌ها

در ادامه این جلسه محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به بیان نکاتی پرداخت و گفت:‌ فعالیت‌های قرآنی یک نعمت فراگیر است ولی ما نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم. باید به این فعالیت‌ها دامن بزنیم چرا که مباحث قرآنی در جامعه اتحاد و در جهان اسلام انسجام ایجاد می‌کند. شما از هر منظر نگاه کنید پیش‌برنده است.

اسماعیلی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در جلسه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم بیان کرد:‌ هنر ما باید با فعالیت‌های قرآنی تلفیق شود، شما به همین هنر خوشنویسی نگاه کنید، چقدر مورد استقبال دنیای اسلام قرار گرفته است. وزیر فرهنگ قطر زمانی که به ایران آمده بود دو تابلو خوشنویسی به من هدیه داد که اثر هنرمندان خودمان بود، این ظرفیت هنر قرآنی را می‌رساند.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه به طور محکم پیگیر برگزاری فیلم کوتاه قرآنی هستیم، گفت: قرآن در همه رویدادهای فرهنگی و هنری وزارت ارشاد جریان دارد و این موضوع باید پای ثابت باشد، این پای ثابت بودن هم در حاشیه رویدادها نیست بلکه در متن است. 

وی در پایان اظهار کرد: باید مسئله قرآن را به مسئله‌محوری و اصلی فعالیت‌های فرهنگی و هنری کشور تبدیل کنیم. در حال حاضر یک موضوعی را در شورای سیاستگذاری نمایشگاه قرآن اعلام کرده‌ایم که بر اساس آن همه دستگاه‌های دولتی تکلیف قرآنی خواهند داشت. این تکالیف که شامل برش قرآنی وزارتخانه‌ها هست که بعد از رفت و برگشت بسیار آماده طرح و تصویب در دولت است.(متن کامل صحبت‌های وزریر فرهنگ و ارشاد اسلامی)

توسعه دادن معنای مسجد

همچنین در انتهای این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی برای لحظاتی در جلسه حضور یافت و به بیان نکاتی پرداخت.

وی گفت: در طرح مسجد پایگاه محوری قرآن باید معنای مسجد را مقداری وسیع‌تر در نظر بگیریم به گونه‌ای که شامل نمازخانه، حسینیه، فاطمیه‌ و مهدیه‌ها هم شود. در ادارات و مراکز مختلف مسجد به معنای مصطلح نیست اما به هر حال نمازخانه دارند و این نمازخانه هم حکم اثربخشی مسجد را دارد. بنابراین وقتی توسعه قرآن در مساجد مطرح می‌شود، این را به نمازخانه‌ها هم تعمیم دهیم.

وی افزود: نکته دوم این است که وقتی از فعالیت‌های قرآنی سخن گفته می‌شود در ذهن قرائت قرآن، تواشیح و امثال آن نباشد که قطعاً هم نیست. البته قرائت قرآن و صوت زیبا خیلی اثربخش است، با همه اینها موافق هستم چرا که مردم ذومراتب هستند و باید بگذاریم همه از ذوق و ذوقیات استفاده کنند. لذا باید اجازه بدهیم مردم با روحیات مختلف به سمت هر شیوه‌ای که برای آن‌ها جذابیت دارد بروند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: این نکته را اضافه کنم که با توجه به فناوری‌های نوین در حوزه هنر، لازم است قرآن را در این فناوری‌های هنری ظهور و بروز بیشتری بدهیم. به این صورت که تئاتر قرآنی، رمان قرآنی، فیلم کوتاه قرآنی، سریال و فیلم قرآنی و ... داشته باشیم،‌ اگر این موضوعات در قالب جشنواره و همراه با جوایز باشد، این مسیر بهتر جهت پیدا خواهد کرد. 

رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی در بخش پایانی صحبت‌های خود به هتک حرمت قرآن کریم در هفته‌های اخیر اشاره و اظهار کرد: دشمنان اسلام و قرآن هر کاری علیه قرآن می‌کنند، نهایتاً می‌بینیم نتیجه به نفع قرآن است.