۵ وعده الهی به اهل تقوا در جزء ۲۸ قرآن

حجت‌الاسلام محمدحسین فرخی، کارشناس علوم دینی در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با اشاره به آیات اولیه سوره طلاق که در جزء 28 قرآن کریم قرار دارد، اظهار کرد: در بخشی از آیه دوم سوره طلاق خداوند می‌فرماید: «وَ مَنْ یَتَّقِ اللّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً؛ هر کس خداترس و پرهیزکار شود خدا راه بیرون شدن (از عهده گناهان و بلا و حوادث سخت عالم) را بر او می‌گشاید»؛ همچنین در آیه سوم می‌فرماید: «وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ ۚ وَمَنْ یَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ ۚ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَیْءٍ قَدْرًا؛ و از جایی که گمان نَبَرد به او روزی عطا کند، و هر که بر خدا توکل کند خدا او را کفایت خواهد کرد که خدا امرش را نافذ و روان می‌کند و بر هر چیز قدر و اندازه‌ای مقرر داشته است و به هیچ تدبیری سر از تقدیرش نتوان پیچید.»

در بخشی از آیه چهارم سوره طلاق می‌خوانیم: «وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ یُسْرًا؛ و هر که متقی و خداترس باشد خدا مشکلات کار او را آسان می‌گرداند،»؛ در آیه پنجم نیز آمده است: «ذَٰلِكَ أَمْرُ اللَّهِ أَنْزَلَهُ إِلَیْكُمْ ۚ وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یُكَفِّرْ عَنْهُ سَیِّئَاتِهِ وَیُعْظِمْ لَهُ أَجْرًا؛ این احکام فرمان خداست که به شما نازل کرد و هر که از خدا بترسد خدا گناهانش بپوشد و او را پاداش بزرگ (بهشت ابد) عطا کند.»

همچنین خداوند در آیه ششم می‌فرماید: «أَسْكِنُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ سَكَنْتُمْ مِنْ وُجْدِكُمْ وَلَا تُضَارُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُوا عَلَيْهِنَّ وَإِنْ كُنَّ أُولَاتِ حَمْلٍ فَأَنْفِقُوا عَلَيْهِنَّ حَتَّى يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَكُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَأْتَمِرُوا بَيْنَكُمْ بِمَعْرُوفٍ وَإِنْ تَعَاسَرْتُمْ فَسَتُرْضِعُ لَهُ أُخْرَى؛ همانجا كه خود سكونت داريد به قدر استطاعت‏ خويش آنان را جاى دهيد و به آنها آسيب و زيان مرسانيد تا عرصه را بر آنان تنگ كنيد و اگر باردارند خرجشان را بدهيد تا وضع حمل كنند و اگر براى شما بچه شير مى‏‌دهند مزدشان را به ايشان بدهيد و به شايستگى ميان خود به مشورت پردازيد و اگر كارتان در اين مورد با هم به دشوارى كشيد زن ديگرى بچه را شير دهد.

براساس آیات دوم تا ششم سوره طلاق خداوند پنج اتفاق و وعده مهم را به اهل تقوا می‌دهد. اولین وعده به اهل تقوا در آیه دوم بیان می‌شود، خداوند برای اهل تقوا راه نجاتی از مشکلات قرار می‌دهد. دومین وعده در آیه سوم رقم می‌خورد؛ خداوند در این آیه می‌فرمایند اهل تقوا از آنجا که احتمالش را نمی‌دهند روزی دریافت خواهند کرد. اگر انسان گاهی از جایی که فکرش را نمی‌کند به او خیری برسد بسیار برایش لذت‌بخش خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

• معرفت؛ لازمه محبت و مودت نسبت به اهل بیت(ع)
• جایگاه پدر و مادر در آیات جزء ۲۶ قرآن
• تبری از دشمنان اسلام؛ اصل مورد تأکید در جزء ۲۷ قرآن

سومین وعده در آیه چهارم بیان می‌شود؛ خداوند در این آیه به اهل تقوا بشارت می‌دهد اموری که به آن مشغول شده‌اند برایشان آسان خواهد کرد. چهارمین وعده در آیه پنجم ذکر شده که خداوند گناهان اهل تقوا را می‌پوشاند و در نهایت پنجمین وعده که اکمال تمام وعده‌های ذکر شده است را در آیه ششم بیان می‌کند که آن هم مژده ورود به بهشت است. بنابراین، براساس آیات سوره طلاق، کسانی که اهل تقوا هستند و خود را از گناهان حفظ می‌کنند خداوند پنج وعده مهم به آنها می‌دهد که نهایت آن بهشت ابدی است.

خداوند در تبلیغ دین به زبان مردم سخن گفته است

در آیه دهم سوره صف از جزء بیست‌وهشتم قرآن کریم خداوند می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ تِجَارَةٍ تُنْجِیكُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِیمٍ؛ ای اهل ایمان، آیا شما را به تجارتی سودمند که شما را از عذاب دردناک آخرت نجات بخشد دلالت کنم؟»

در شأن نزول این آیه آمده است عده‌ای از اصحاب پیامبر(ص) از ایشان سؤال می‌کنند کدام یک از اعمال نزد خداوند از همه اعمال والاتر است که بر ایشان این آیه نازل می‌شود. در ادامه خداوند در آیه یازدهم سوره صف می‌فرماید: «تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ ۚ ذَٰلِكُمْ خَیْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ؛ به خدا و رسول او ایمان آرید و به مال و جان در راه خدا جهاد کنید، که این کار (از هر تجارت) اگر دانا باشید برای شما بهتر است.»

براساس این آیه تجارت نجات‌دهنده و سودمند از دیدگاه خداوند آن است که انسان به خداوند و پیامبرش ایمان آورد و در راه خدا و انتشار دین حق با مال و جان جهاد کند. در حدیثی از امام علی(ع) وارد شده است که ایشان فرمودند قیمت شما بهشت است پس خودتان را ارزان نفروشید.

خداوند در قرآن کریم تعابیر مختلفی را برای تجارت بیان می‌کند، تجارتی که بدون سود است، تجارتی که آسیب‌زننده است، تجارتی که کم‌سود است و... . اما، در این آیه به نوعی از تجارت اشاره می‌کند که سودمند است همان‌گونه که امام علی(ع) دنیا را تجارت خانه اولیای الهی معرفی می‌کند، خداوند نیز تجارت سودمند و مفید را در آیه ۱۱ سوره صف به خوبی بیان کرده است.

همان‌گونه که می‌بینیم خداوند در تبلیغ دین به زبان مردم سخن گفته است و در این آیه از تعابیری همچون سود و تجارت استفاده کرده، اینها موضوعاتی هستند که خود مردم به آن توجه دارند. امروزه نیز در بسیاری از محافل که حضور پیدا می‌کنیم به بحث‌های اقتصادی توجه می‌شود اعم از سود، ضرر، قیمت اجناس، طلا، دلار، بورس و... این نشان از توجه خداوند به موضوعات و درگیری‌های فکری انسان‌ها در همه دوران‌هاست.

انسان همیشه این‌گونه بوده و به مادیات توجه خاصی داشته، موضوع تجارت، کسب درآمد و سود مدنظر همه است از این رو خداوند ایمان به خودش را یک تجارت پرسود معرفی می‌کند. هر کاری نیاز به مشورت دارد تجارت و کسب‌وکار هم همین‌گونه است، از این‌رو خداوند در این آیه می‌فرماید هل ادللکم آیا راه درست را به شما نشان دهم؟‌

تجارت معنوی تنها مورد توجه مؤمنان است

تجارت معنوی برای همه قابل فهم نیست و تنها مؤمنان هستند که این نوع تجارت را درک می‌کنند. انسان نیز همیشه فطرتاً به دنبال سود است، سودی که انسان را تکان دهد و به پیشرفت بیشتری برساند. خداوند نیز در این آیات به همین نکته اشاره می‌کند سود پایدار و نجات‌دهنده، نجات از قهر الهی است. مؤمن زرنگ و واقعی کسی است که برای کسب این تجارت سودمند به‌گونه‌ای رفتار کند که از عذاب خداوند در امان باشد. سود واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که به‌گونه‌ای رفتار کنیم که خداوند از ما راضی باشد و از این طریق از قهر خداوند در امان باشیم.

این تجارت پرسود از منظر خداوند علاوه بر ایمان به خدا و پیامبر(ص)، جهاد در راه خداوند را نیز شامل می‌شود، راه جهاد همواره باز است گاهی انسان می‌تواند دین خدا را با جان خود حفظ کند مانند رزمندگانی که از ارزش‌ها و شعائر الهی پاسداری می‌کنند و گاهی نیز جهاد با اموال انجام می‌شود مانند هزینه کردن در اموری که ممکن است شعائر الهی را تضعیف کند.