نقش آثار نمایشی با موضوع قربان و غدیر در تحکیم وحدت + صوت
کارگردان سینما و تلویزیون با بیان اینکه عید قربان، تمثیلی زیبا و کامل از ایمان است، گفت: امروز در دنیا حرکات اسلام‌ستیزانه و شیطانی به‌وفور رخ می‌دهد پس اگر بتوانیم در آثار نمایشی به شکلی شایسته به بحث قربان و حج نظر کنیم، می‌توانیم عاملی در جهت تحکیم وحدت باشیم.
تمرکز اصلی تولیدات نمایشی این روزهای سینما و تلویزیون به موضوعات خانوادگی و اجتماعی خلاصه شده است. این رویکرد نیز در جای خود قابل درک است اما می‌شود بسیاری از فرایض دینی را در قالب داستان‌های معاصر و خانوادگی مورد نظر قرار داد. سفر حج و فرایضی چون اعمال عید قربان و فلسفه آن نمونه‌هایی در این رابطه هستند که به آن توجه لازم صورت نمی‌گیرد.
خبرنگار ایکنا با حمید بهمنی، کارگردان سینما و تلویزیون که فیلم تمتع را درباره موضوع عید قربان ساخته است، پیرامون این موضوع گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
ایکنا – عید قربان یکی از اعیاد مهم مسلمانان است. از این فریضه الهی می‌شود در جهت ساخت تولیدات نمایشی بهره برد؟
تمام موضوعاتی که در قرآن بیان‌شده ظرفیت تبدیل شدن به کارهای نمایشی را دارا است. این نکته را باید از جمله معجزات قرآن دانست که آموزه‌هایش در تمامی دوران قابلیت تسری در زندگی انسان‌ها را دارا است. در میان تمامی فرمان‌ها الهی حج و فرایض موجود در آن یکی از زیباترین بخش‌هایی است که هنر باید از آن بهره برد چون این آیین الهی جدا از تصویرگری عشق به خداوند، عاملی در جهت تحکیم وحدت در بین انسان‌ها است.
حج را می‌توان نوعی رستاخیز توصیف کرد که انسان‌ها در آن به یک لباس واحد درآمده و فریضه الهی را به‌جا می‌آورند. در این میان عید قربان را باید یکی از زیباترین اتفاقات تاریخ بشریت دانست که در آن حضرت ابراهیم (ع) نفس خود را قربانی کرد و سربلند از آزمایش الهی بیرون آمد. این اتفاق اگر به طرزی شایسته در سینما مورد توجه قرار گیرد، فیلم یا سریالی ماندگار تولید خواهد شد.
ایکنا – برای ساخت فیلم و سریالی درباره عید قربان تنها باید به روایت زندگی حضرت ابراهیم (ع) اکتفا کرد یا اینکه می‌توان داستان‌های معاصری هم برای این موضوع در نظر گرفت؟
اتفاقاً به دلیل محدودیت مالی و امکاناتی ما چندان نمی‌توانیم در حوزه آثار تاریخی فعال باشیم اما داستان‌های معاصر قادرند اتفاقات خوبی را در این راستا رقم زند. برای نمونه سال 88 من فیلمی با عنوان «تمتع» جلوی دوربین بردم. در این فیلم، داستان کلاهبرداری روایت می‌شود که برای فرار از عواقب کار خود به حج می‌رود اما این سفر از او انسانی دیگر می‌سازد و در نهایت وی اموالی را که به‌ناحق در اختیار گرفته به صاحبانش بازمی‌گرداند. بخشی از این فیلم به موضوع قربانی کردن هم نگاه دارد اما تلاش کردم تمام موضوعات موردنظرم در فیلم، در زندگی روزمره مردم وجود داشته باشد.
تأکید ویژه‌ام در آثاری که می‌خواهند به موضوع حج و عید قربان نظر کنند بحث اتحاد مسلمانان است. امروز در دنیا حرکات اسلام‌ستیزانه و شیطانی به‌وفور رخ می‌دهد پس اگر بتوانیم به شکلی شایسته به بحث قربان و حج نظر کنیم، می‌توانیم عاملی در جهت تحکیم وحدت باشیم. یکی از آثار بسیار زیبایی که تا به امروز ساخته‌شده، فیلم «خانه خدا» ساخته جلال مقدم است. این فیلم در زمان خود توانست مردم بسیاری را به سالن‌های سینما بیاورد. تمام فرایض از جمله قربانی کردن در این اثر به واقعی‌ترین شکل ممکن مورد توجه قرار گرفته است.
ایکنا – ظرفیت‌های دراماتیک عید قربان بسیار بالا است. زیرا قرار است پدری، فرزند خود را به قربانگاه ببرد. چگونه چنین موضوعی را بیان کنیم که بازخورد منفی و معکوس نداشته باشد؟
قربان، همان‌گونه که گفتم تمثیلی از ایمان است. در این عید، قدرت ایمان به تصویر کشیده می‌شود. درضمن قربانی کردن در این روز در حقیقت به معنای از بین بردن نفس اماره و پاک کردن گناهان است. نکته دیگری که در قربان وجود دارد بحث توجه به فقرا است. این موضوع نیز تنها به دادن وعده‌ای گوشت به فقرا اختصاص پیدا نمی‌کند بلکه به ما یادآور می‌شود همیشه به آدم‌های پیرامون خود توجه داشته باشیم.
ایکنا - وقتی درباره عید قربان حرف زده می‌شود به عشق پدر و فرزندی هم پرداخته می‌شود. این موضوع می‌تواند کارکرد مطلوبی در آثار خانوادگی سینما و تلویزیون داشته باشد؟
به نکته درستی اشاره کردید. وقتی درباره حضرت ابراهیم (ع) و حضرت اسماعیل (ع) سخن گفته می‌شود رابطه پدر و فرزندی اولین چیزی است که به ذهن می‌آید. در اینجا پسری را داریم که عشق پدر است اما خداوند از او می‌خواهد پسر را قربانی کند. پروردگار متعال هیچگاه به بنده خود اجازه چنین کاری را نمی‌دهد اما می‌خواهد ایمان خلیل‌الله را آزمایش کند و ابراهیم (ع) از این آزمون سربلند بیرون می‌آید. این درس بزرگی برای تمامی پدران است زیرا پدر باید بداند چه جاهایی پای خود را روی علاقه پدرانه قرار داده تا بتواند خیر و صلاح فرزندش را رقم زند. این اقدام شاید در ظاهر امری دشوار باشد اما مطمئناً مسیری که پیش روی ما قرار می‌دهد به نقطه خوبی ختم خواهد شد.
ایکنا – برای اینکه فیلم و سریالی که می‌خواهد حج و قربان را موردنظر قرار دهد جریان‌سازی هم داشته باشد، چه کاری می‌توان انجام داد؟
وقتی قرار است به مناسک دینی در کارهای نمایشی توجه کنیم، اگر بخواهیم روایتی گزارش‌گونه داشته باشد و تنها صورت ماجرا را نشان دهیم، جریان‌سازی نخواهیم داشت. از نگاه من آنجایی اتفاقات خواهد توانست نمود بیرونی داشته باشد که تأثیر آن را در زندگی امروزی مشاهده کنیم. برای رسیدن به این خواسته بهره برده از داستان‌های معاصر بهترین راهکار است البته باید این مهم را هم مورد توجه قرار داد فیلمی که در این رابطه ساخته می‌شود باید با ایمان و باور قلبی تولید شود و صرف سفارش ما را به سر منزل مقصود نخواهد برد.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
