بخش جداناشدنی از زیارت؛ بیزاری از دشمنان امام حسین(ع)
موضوع مهم، پذیرش اصل بیزاری با دشمنان امام حسین(ع) است که از منظر گفتمانی، بخش جداناشدنی از زیارت است، در غیر این صورت مستقل از آنچه که منابع و مآخذ نقلی در این باره چه می‌گویند، معقول نخواهد بود که هم سوگوار امام حسین(ع) بود و هم با دشمنان ایشان ابراز ارادت و دوستی کرد.
حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین به مناسبت ایام ماه محرم یادداشت‌هایی با محور «زیارت امام حسین(ع)» تهیه و منتشر می‌کند که مشروح هفتمین قسمت را در ادامه می‌خوانیم.
چنانچه اشاره شد، هم‌نوایی ما با مصائب امام حسین(ع) مستلزم مرزبندی و غیریت با کسانی است که برای اباعبدالله الحسین(ع) چنین شرایطی را فراهم کردند. اینکه چه نوع اقدام و مقابله‌ای در هر عصر و نسل می‌تواند مصداق غیریت و تقابل با مخالفان امام حسین(ع) باشد، فرع بر اصل تقابل و مرزبندی با دشمنان ایشان است.
مهم پذیرش اصل بیزاری با دشمنان امام حسین(ع) است که از منظر گفتمانی، بخش جداناشدنی از زیارت است، در غیر این صورت مستقل از آنچه که منابع و مآخذ نقلی در این باره چه می‌گویند، معقول نخواهد بود که هم سوگوار امام حسین(ع) بود و هم با دشمنان ایشان ابراز ارادت و دوستی کرد.
باید توجه داشت که متن زیارت عاشورا اغلب ناظر به فاجعه کربلای سال ۶۱ قمری است و متناظر به آن فضای گفتمانی روایت شده است. چنانچه اشاره شد، در زیارت عاشورا به جنبه غیریت و تقابل عنایت ویژه‌ای شده است و لعنت، نماد عالی، بارز و برجسته از انزجار و تقابل و غیریت با دشمنان امام حسین(ع) و مسببان مصائب کربلا است.
لعنت (لَعْنَة) در اصل به معنی راندن یا دور کردن بنده از رحمت خداوند یا قرار گرفتن در معرض عذاب الهی است. متن زیارت عاشورا، نشان می‌دهد که لعن‌های گوناگونی در آن آمده است که از جمله می‌توان به لعن جمعی یا فردی اشاره کرد. لعن بر«امه»(قوم)، یکی از نمودهای لعنت جمعی است که در ذیل به آن اشاره می‌کنیم.
این واژه در زیارت عاشورا معادل گروه در اصطلاح جامعه‌شناختی است. یعنی مجموعه افرادی که هدف و مقصد واحدی دارند و اعمال و رفتار مشترکی را از یکدیگر انتظار می‌کشند و هر عضوی در تحقق اهداف جمع سهیم است و در انجام آن وحدت و یکدلی دارد. در زیارت عاشورا به این جماعت به سبب اعمال و رفتار زیر لعنت شده است:
۱. لعنت خداوند شامل امتی باد که اساس ستم و بیداد را علیه شما، اهل بیت(ع)، پایه‌گذاری کردند.
۲. لعنت خداوند بر امتی باد که شما را از منزلتتان(مقام) دور کردند و از جایگاهتان(مرتبه) برکنار کردند و از درجاتی که خداوند بر شما پابرجا کرده بود، کنار زدند.
۳. از رحمت خداوند دور باد امتی که شما را کشتند.
۴. لعنت خداوند بر امتی باد که برای جنگ با شما(اسب) را زین کرده و افسار زدند و نقاب(به چهره) بستند.
نکته جالب این است که هر چهار عبارت به لعنت خداوند ضمیمه شده است و بعید به نظر می‌رسد در وجه منطقی لعنت به گروه‌های مزبور، در اهل اسلام اختلاف چندانی وجود داشته باشد. در گفتار بعد ان‌شاءالله سایر نمودهای لعنت جمعی را پی می‌گیریم.
انتهای پیام
